Panchastikay Sangrah-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 10.

< Previous Page   Next Page >


Page 26 of 264
PDF/HTML Page 55 of 293

 

background image
26
] pa.nchAstikAyasa.ngrah
[bhagavAnashrIkundakunda
rUpatvamekarUpatvamanantaparyAyatvamekaparyAyatva.n cha pratipAdita.n sattAyAstatsarva.n tadanarthAntarabhUtasya
dravyAsyaiv draShTavyam. tato na kashchidapi teShu sattA visheSho.avashiShyet yaH sattA.n vastuto dravyAtpR^ithak
vyavasthApayediti.. 9..
davva.n sallakkhaNaya.n uppAdavvayadhuvattasa.njute.n
guNapajjayAsaya.n vA ja.n ta.n bhaNNa.nti savvaNhu.. 10..
dravya.n sallakShaNaka.n utpAdavyayadhruvatvasa.nyuktam.
guNapayAyAshraya.n vA yattadbhaNanti sarvaj~nA.. 10..
atra tredhA dravyalakShaNamuktam.
sadrravyalakShaNam uktalakShaNAyAH sattAyA avisheShAdrravyasya satsvarUpamev lakShaNam. na
chAnekAntAtmakasya dravyasya sanmAtramev sva.n rUpa.n yato lakShyalakShaNavibhAgAbhAv iti. utpAd–
-----------------------------------------------------------------------------

anekapanA, sarvapadArthasthitapanA, ekapadArthasthitapanA, vishvarUpapanA, ekarUpapanA, anantaparyAyamayapanA
aur ekaparyAyamayapanA kahA gayA vah sarva sattAse anarthA.ntarabhUt [abhinnapadArthabhUt, ananyapadArthabhUt]
dravyako hI dekhanA [arthAt satpanA, asatpanA, trilakShaNapanA, atrilakShaNapanA Adi samasta sattAke
visheSh dravyake hI hai aisA mAnanA]. isaliye uname.n [–un sattAke visheShome.n] koI sattAvisheSh sheSh
nahI.n rahatA jo ki sattAko vastutaH [paramArthataH] dravyase pR^ithak sthApit kare .. 9..
gAthA 10
anvayArthaH– [yat] jo [sallakShaNakam] ‘sat’ lakShaNavAlA hai, [utpAdavyayadhruvatvasa.nyuktam] jo
utpAdavyayadhrauvyasa.nyukta hai [vA] athavA [guNaparyAyAshrayam] jo guNaparyAyo.nkA Ashray hai, [tad] usee
[sarvaj~nAH] sarvaj~na [dravya.n] dravya [bhaNanti] kahate hai.n.
TIkAH– yahA.N tIn prakArase dravyakA lakShaN kahA hai.
‘sat’ dravyakA lakShaN hai. purvokta lakShaNavAlI sattAse dravya abhinna honeke kAraN ‘sat’ svarUp
hI dravyakA lakShaN hai. aur anekAntAtmak dravyakA satmAtra hI svarUp nahI.n hai ki jisase
lakShyalakShaNake vibhAgakA abhAv ho. [sattAse dravya abhinna hai isaliye dravyakA jo sattArUp svarUp vahI
--------------------------------------------------------------------------

Che sattva lakShaN jehanu.n, utpAdavyayadhruvayukta je,
guNaparyayAshray jeh, tene dravya sarvaj~no kahe. 10.