rUpatvamekarUpatvamanantaparyAyatvamekaparyAyatva.n cha pratipAdita.n sattAyAstatsarva.n tadanarthAntarabhUtasya dravyAsyaiv draShTavyam. tato na kashchidapi teShu sattA visheSho.avashiShyet yaH sattA.n vastuto dravyAtpR^ithak vyavasthApayediti.. 9..
guNapajjayAsaya.n vA ja.n ta.n bhaNNa.nti savvaNhu.. 10..
guNapayAyAshraya.n vA yattadbhaNanti sarvaj~nA.. 10..
atra tredhA dravyalakShaNamuktam. sadrravyalakShaNam uktalakShaNAyAH sattAyA avisheShAdrravyasya satsvarUpamev lakShaNam. na chAnekAntAtmakasya dravyasya sanmAtramev sva.n rUpa.n yato lakShyalakShaNavibhAgAbhAv iti. utpAd– ----------------------------------------------------------------------------- anekapanA, sarvapadArthasthitapanA, ekapadArthasthitapanA, vishvarUpapanA, ekarUpapanA, anantaparyAyamayapanA aur ekaparyAyamayapanA kahA gayA vah sarva sattAse anarthA.ntarabhUt [abhinnapadArthabhUt, ananyapadArthabhUt] dravyako hI dekhanA [arthAt satpanA, asatpanA, trilakShaNapanA, atrilakShaNapanA Adi samasta sattAke visheSh dravyake hI hai aisA mAnanA]. isaliye uname.n [–un sattAke visheShome.n] koI sattAvisheSh sheSh nahI.n rahatA jo ki sattAko vastutaH [paramArthataH] dravyase pR^ithak sthApit kare .. 9..
anvayArthaH– [yat] jo [sallakShaNakam] ‘sat’ lakShaNavAlA hai, [utpAdavyayadhruvatvasa.nyuktam] jo utpAdavyayadhrauvyasa.nyukta hai [vA] athavA [guNaparyAyAshrayam] jo guNaparyAyo.nkA Ashray hai, [tad] usee [sarvaj~nAH] sarvaj~na [dravya.n] dravya [bhaNanti] kahate hai.n.
TIkAH– yahA.N tIn prakArase dravyakA lakShaN kahA hai.
‘sat’ dravyakA lakShaN hai. purvokta lakShaNavAlI sattAse dravya abhinna honeke kAraN ‘sat’ svarUp hI dravyakA lakShaN hai. aur anekAntAtmak dravyakA satmAtra hI svarUp nahI.n hai ki jisase lakShyalakShaNake vibhAgakA abhAv ho. [sattAse dravya abhinna hai isaliye dravyakA jo sattArUp svarUp vahI --------------------------------------------------------------------------
Che sattva lakShaN jehanu.n, utpAdavyayadhruvayukta je,
guNaparyayAshray jeh, tene dravya sarvaj~no kahe. 10.
26