Panchastikay Sangrah-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 16.

< Previous Page   Next Page >


Page 36 of 264
PDF/HTML Page 65 of 293

 

] pa.nchAstikAyasa.ngrah
[bhagavAnashrIkundakunda
bhAvA jIvAdIyA jIvaguNA chedaNA ya uvaogo.
suraNaraNArayatiriyA jIvassa ya pajjayA bahugA.. 16..
bhAvA jIvAdyA jIvaguNAshchetanA chopayogaH.
suranaranArakatirya~ncho jIvasya cha paryAyAH bahavaH.. 16..

atra bhAvaguNaparyAyAH praj~nApitAH.

bhAvA hi jIvAdayaH ShaT padArthAH. teShA.n guNAH paryAyAshcha prasiddhAH. tathApi jIvasya vakShyamANodAharaNaprasiddhayatharmabhidhIyante. guNA hi jIvasya j~nAnAnubhUtilakShaNA shuddhachetanA, kAryAnubhUtilakShaNA karmaphalAnubhUtilakShaNA chAshuddhachetanA, chaitanyAnuvidhAyipariNAmalakShaNaH sa– vikalpanirvikalparUpaH shuddhAshuddhatayA sakalavikalatA.n -----------------------------------------------------------------------------

gAthA 16

anvayArthaH– [jIvAdyAH] jIvAdi [dravya] ve [bhAvAH] ‘bhAv’ hai.n. [jIvaguNAH] jIvake guN [chetanA cha upayogaH] chetanA tathA upayog hai.n [cha] aur [jIvasya paryAyAH] jIvakI paryAye.n [suranaranArakatirya~nchaH] dev–manuShya–nArak–tirya.ncharUp [bahavaH] anek hai.n.

TIkAH– yahA bhAvo.n [dravyo.n], guNo.n.n aur paryAye.n batalAye hai.n.

jIvAdi Chah padArtha ve ‘bhAv’ hai.n. unake guN aur paryAye.n prasiddha hai.n, tathApi 1Age [agalI gAthAme.n] jo udAharaN denA hai usakI prasiddhike hetu jIvake guNo.n aur paryAyo.n kathan kiyA jAtA haiH–

jIvake guNo.n 2j~nAnAnubhUtisvarUp shuddhachetanA tathA kAryAnubhUtisvarUp aur karmaphalAnubhUti– svarUp ashuddhachetanA hai aur 3chaitanyAnuvidhAyI–pariNAmasvarUp, savikalpanirvikalparUp, shuddhatA– --------------------------------------------------------------------------


jIvAdi sau Che ‘bhAv,’ jIvaguN chetanA upayog Che;
jIvaparyayo tirya.nch–nArak–dev–manuj anek Che. 16.

36

1. agalI gAthAme.n jIvakI bAt udAharaNake rUpame.n lenA hai, isaliye us udAharaNako prasiddha karaneke liye yahA.N jIvake guNo.n aur paryAyo.nkA kathan kiyA gayA hai.

2. shuddhachetanA j~nAnakI anubhUtisvarUp hai aur ashuddhachetanA karmakI tathA karmaphalakI anubhUtisvarUp hai.
3. chaitanya–anuvidhAyI pariNAm arthAt chaitanyakA anusaraN karanevAlA pariNAm vah upayog hai. savikalpa
upayogako j~nAn aur nirvikalpa upayogako darshan kahA jAtA hai. j~nAnopayogake bhedo.nme.nse mAtra kevaj~nAn hI shuddha
honese sakal [akhaNDa, paripUrNa] hai aur anya sab ashuddha honese vikal [khaNDit, apUrNa] hai.n;
darshanopayogake bhedo.nmese mAtra kevaladarshan hI shuddha honese sakal hai aur anya sab ashuddha honese vikal hai.n.