pratisamayasa.nbhavadagurulaghuguNahAnivR^iddhinirvR^ittasvabhAvaparyAyasa.ntatyavichChedakenaiken sopAdhinA manuShyatvalakShaNen paryAyeN vinashyati jIvaH, tathAvidhen devatvalakShaNen nArakatiryaktvalakShaNen vAnyen paryAyeNotpadyate. na cha manuShyatven nAshe jIvatvenApi nashyati, devatvAdinotpAde jIvatvenApyutpadyateH ki.n tu saduchChedamasadutpAdamantareNaiv tathA vivartat iti..17..
uppaNNo ya viNaTTho devo maNusu tti pajjAo.. 18..
utpannashcha vinaShTo devo manuShya iti paryAyaH.. 18..
atra katha.nchidvayayotpAdavattve.api dravyasya sadAvinaShTAnutpannatva.n khyApitam. yadev pUrvottaraparyAyavivekasa.nparkApAditAmubhayImavasthAmAtmasAtkurvANamuchChidyamAnamutpadya–mAna.n cha -----------------------------------------------------------------------------
pratisamay honevAlI aguruladhuguNakI hAnivR^iddhise utpanna honevAlI svabhAvaparyAyo.nkI sa.ntatikA vichChed na karanevAlI ek sopAdhik manuShyatvasvarUp paryAyase jIv vinAshako prApta hotA hai aur tathAvidh [–svabhAvaparyAyo.nke pravAhako na to.DnevAlI sopAdhik] devatvasvarUp, nArakatvasvarUp yA tirya.nchatvasvarUp anya paryAyase utpanna hotA hai. vahA.N aisA nahI.n hai ki manuShyapatvase vinaShTa honepar jIvatvase bhI naShTa hotA hai aur devatvase Adise utpAd honepar jIvatva bhI utpanna hotA hai, kintu satke uchChed aur asatke utpAd binA hI tadanusAr vivartan [–parivartan, pariNaman] karatA hai.. 17..
anvayArthaH– [saH cha ev] vahI [yAti] janma letA hai aur [maraNa.nyAti] mR^ityu prApta karatA hai tathApi [na ev utpannaH] vah utpanna nahI.n hotA [cha] aur [na naShTaH] naShTa nahI.n hotA; [devaH manuShyaH] dev, munaShya [iti paryAyaH] aisI paryAy [utpannaH] utpanna hotI hai [cha] aur [vinaShTaH] vinaShTa hotI hai.
TIkAH– yahA.N, dravya katha.nchit vyay aur utpAdavAlA honepar bhI usakA sadA avinaShTapanA aur anutpannapanA kahA hai. --------------------------------------------------------------------------
janme mare Che te ja, topaN nAsh–udbhav nav lahe;
sur–mAnavAdik paryayo utpanna ne lay thAy Che. 18.
38