kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–pa.nchAstikAyavarNan
[
41
NANAvaraNAdIyA bhAvA jIveN suTTha aNubaddhA.
tesimabhAva.n kichchA abhUdapuvvo havadi siddho.. 20..
j~nAnAvaraNAdyA bhAvA jIven suShThu anubaddhA.
teShAmabhAva.n kutvA.abhUtapUrvo bhavati siddhaH.. 20..
-----------------------------------------------------------------------------
bhAvArthaH– jIvako dhrauvya apekShAse satkA vinAsh aur asatkA utpAd nahI.n hai. ‘manuShya maratA
hai aur dev janmatA hai’ –aisA jo kahA jAtA hai vah bAt bhI uparyukta vivaraNake sAth virodhako
prApta nahI.n hotI. jisaprakAr ek baDe bA.NsakI anek pore.n apane–apane sthAno.nme.n vidyamAn hai.n aur
dUsarI poro.nke sthAno.nme.n avidyamAn hai.n tathA bA.Ns to sarva poro.nke sthAno.nme.n anvayarUpase vidyamAn hone
par bhI prathamAdi porake rUpame.n dvitIyAdi porame.n na honese avidyamAn bhI kahA jAtA hai; usIprakAr
trikAl–avasthAyI ek jIvakI naranArakAdi anek paryAye.n apane–apane kAlame.n vidyamAn hai.n aur
dUsarI paryAyo.nke kAlame.n avidyamAn hai.n tathA jIv to sarva paryAyo.nme.n anvayarUpase vidyamAn hone par bhI
manuShyAdiparyAyarUpase devAdiparyAyame.n na honese avidyamAn bhI kahA jAtA hai.. 19..
gAthA 20
anvayArthaH– [j~nAnAvaraNAdyAH bhAvAH] j~nAnAvaraNAdi bhAv [jIven] jIvake sAth [suShThu] bhalI
bhA.Nti [anubaddhAH] anubaddha hai; [teShAm abhAva.n kR^itvA] unakA abhAv karake vah [abhUtapUrvaH siddhaH]
abhUtapUrva siddha [bhavati] hotA hai.
TIkAH– yahA.N siddhako atyanta asat–utpAdakA niShedh kiyA hai. [arthAt siddhatva honese
sarvathA asatkA utpAd nahI.n hotA aisA kahA hai].
--------------------------------------------------------------------------
j~nAnAvaraN ityAdi bhAvo jIv sah anubaddha Che;
teno karIne nAsh, pAme jIv siddhi apUrvane. 20.