
yathA stokakAlAnvayiShu nAmakarmavisheShodayanirvR^itteShu jIvasya devAdiparyAyeShvekasmin
j~nAnAvaraNAdikarmasAmAnyodayanirvR^ittisa.nsAritvaparyAye bhavyasya svakAraNanivR^ittau nivR^itte sumutpanne
chAbhUtapUrve siddhatvaparyAye nAsadutpattiriti. ki.n cha–yathA drAghIyasi veNudaNDe vyavahitA–
vyavahitavichitrachitrakirmIratAkhachitAdhastanArdhabhAge ekAntavyavahitasuvishuddhordhvArdhabhAge.avatAritA
draShTiH samantato vichitrachitrakirmIratAvyApti.n pashyantI samunaminoti tasya sarvatrAvishuddhatva.n, tathA
kvachidapi jIvadravye vyavahitAvyavahitaj~nAnAvaraNAdikarmakirmIratAkhachitabahutarAdhastanabhAge ekAnta–
vyavahitasuvishuddhabahutarordhvabhAge.avatAritA buddhiH samantato j~nAnAvaraNAdikarmakirmIratAvyApti
vyavasyantI samanuminoti tasya sarvatrAvishuddhatvam. yathA cha tatra veNudaNDe vyAptij~nAnAbhAsani–
bandhanavichitrachitra kirmIratAnvayaH tathA cha kvachijjIvadravye j~nAnAvar–
utpanna honevAlI jo devAdiparyAye.n uname.nse jIvako ek paryAy svakAraNakI nivR^itti honepar nivR^itta ho
tathA anya koI abhUtapUrva paryAyahI utpannaho, vahA.N asatkI utpatti nahI.n hai; usIprakAr dIrdha kAl
tak anvayarUpase rahanevAlI, j~nAnavaraNAdikarmasAmAnyake udayase utpanna honevAlI sa.nsAritvaparyAy
bhavyako svakAraNakI nivR^itti hone par nivR^itta ho aur abhUtapUrva [–pUrvakAlame.n nahI.n huI aisI]
siddhatvaparyAy utpanna ho, vahA.N asatkI utpatti nahI.n hai.
bA.Ns par draShTi DAlanese vah draShTi sarvatra vichitra chatro.nse hue chitravichitrapanekI vyAptikA nirNay karatI
huI ‘vah bA.Ns sarvatra avishuddha hai [arthAt sampUrNa ra.ngabira.ngA hai]’ aisA anumAn karatI hai;
usIprakAr jisakA j~nAnAvaraNAdi karmo.nse huA chitravichitratAyukta [–vividh vibhAvaparyAyavAlA]
bahut ba.DA nIchekA bhAg kuCh Dha.NkA huA aur kuCh bin Dha.NkA hai tathA suvishuddha [siddhaparyAyavAlA],
bahut ba.DA UparakA bhAg mAtra Dha.NkA huA hI hai aise kisI jIvadravyame.n buddhi lagAnese vah buddhi sarvatra
j~nAnAvaraNAdi karmase hue chitravichitrapanekI vyAptikA nirNay karatI huI ‘vah jIv sarvatra avishuddha hai
[arthAt sampUrNa sa.nsAraparyAyavAlA hai]’ aisA anumAn karatI hai. punashcha jis prakAr us bA.Nsame.n
vyAptij~nAnAbhAsakA kAraN [nIcheke khule bhAgame.n] vichitra chitro.nse hue chitravichitrapanekA anvay [–
sa.ntati, pravAh] hai, usIprakAr us jIvadravyame.n vyAptij~nAnAbhAsakA kAraN [nicheke khule bhAgame.n]