ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯವರ್ಣನ
[
೭೧
ನುಪಪದ್ಯಮಾನಂ ಮುಕ್ತೌ ಜೀವಸ್ಯ ಸದ್ಭಾವಮಾವೇದಯತೀತಿ.. ೩೭..
ಕಮ್ಮಾಣಂ ಫಲಮೇಕ್ಕೋ ಏಕ್ಕೋ ಕಜ್ಜಂ ತು ಣಾಣಮಧ ಏಕ್ಕೋ.
ಚೇದಯದಿ ಜೀವರಾಸೀ ಚೇದಗಭಾವೇಣ ತಿವಿಹೇಣ.. ೩೮..
ಕರ್ಮಣಾಂ ಫಲಮೇಕಃ ಏಕಃ ಕಾರ್ಯಂ ತು ಜ್ಞಾನಮಥೈಕಃ.
ಚೇತಯತಿ ಜೀವರಾಶಿಶ್ಚೇತಕಭಾವೇನ ತ್ರಿವಿಧೇನ.. ೩೮..
ಚೇತಯಿತೃತ್ವಗುಣವ್ಯಾಖ್ಯೇಯಮ್.
ಏಕೇ ಹಿ ಚೇತಯಿತಾರಃ ಪ್ರಕೃಷ್ಟತರಮೋಹಮಲೀಮಸೇನ ಪ್ರಕೃಷ್ಟತರಜ್ಞಾನಾವರಣಮುದ್ರಿತಾನುಭಾವೇನ
-----------------------------------------------------------------------------
ಜೀವದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಅನನ್ತ ಅಜ್ಞಾನ ಔರ ಕಿಸೀಮೇಂ ಸಾನ್ತ ಅಜ್ಞಾನ ಹೈ – ಯಹ ಸಬ, ೧ಅನ್ಯಥಾ ಘಟಿತ ನ ಹೋತಾ ಹುಆ,
ಮೋಕ್ಷಮೇಂ ಜೀವಕೇ ಸದ್ಭಾವಕೋ ಪ್ರಗಟ ಕರತಾ ಹೈ.. ೩೭..
ಗಾಥಾ ೩೮
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ತ್ರಿವಿಧೇನ ಚೇತಕಭಾವೇನ] ತ್ರಿವಿಧ ಚೇತಕಭಾವ ದ್ವಾರಾ [ಏಕಃ ಜೀವರಾಶಿಃ] ಏಕ ಜೀವರಾಶಿ
[ಕರ್ಮಣಾಂ ಫಲಮ್] ಕರ್ಮೋಂಕೇ ಫಲಕೋ, [ಏಕಃ ತು] ಏಕ ಜೀವರಾಶಿ [ಕಾರ್ಯಂ] ಕಾರ್ಯಕೋ [ಅಥ] ಔರ [ಏಕಃ]
ಏಕ ಜೀವರಾಶಿ [ಜ್ಞಾನಮ್] ಜ್ಞಾನಕೋ [ಚೇತಯತಿ] ಚೇತತೀ [–ವೇದತೀ] ಹೈ.
--------------------------------------------------------------------------
೧. ಅನ್ಯಥಾ = ಅನ್ಯ ಪ್ರಕಾರಸೇ; ದೂಸರೀ ರೀತಿಸೇ. [ಮೋಕ್ಷಮೇಂ ಜೀವಕಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಹೀ ನ ರಹತಾ ಹೋ ತೋ ಉಪರೋಕ್ತ ಆಠ
ಭಾವ ಘಟಿತ ಹೋ ಹೀ ನಹೀಂ ಸಕತೇ. ಯದಿ ಮೋಕ್ಷಮೇಂ ಜೀವಕಾ ಅಭಾವ ಹೀ ಹೋ ಜಾತಾ ಹೋ ತೋ, [೧] ಪ್ರತ್ಯೇಕ ದ್ರವ್ಯ
ದ್ರವ್ಯರೂಪಸೇ ಶಾಶ್ವತ ಹೈ–ಯಹ ಬಾತ ಕೈಸೇ ಘಟಿತ ಹೋಗೀ? [೨] ಪ್ರತ್ಯೇಕ ದ್ರವ್ಯ ನಿತ್ಯ ರಹಕರ ಉಸಮೇಂ ಪರ್ಯಾಯಕಾ ನಾಶ
ಹೋತಾ ರಹತಾ ಹೈ– ಯಹ ಬಾತ ಕೈಸೇ ಘಟಿತ ಹೋಗೀ? [೩–೬] ಪ್ರತ್ಯೇಕ ದ್ರವ್ಯ ಸರ್ವದಾ ಅನಾಗತ ಪರ್ಯಾಯಸೇ ಭಾವ್ಯ, ಸರ್ವದಾ
ಅತೀತ ಪರ್ಯಾಯಸೇ ಅಭಾವ್ಯ, ಸರ್ವದಾ ಪರಸೇ ಶೂನ್ಯ ಔರ ಸರ್ವದಾ ಸ್ವಸೇ ಅಶೂನ್ಯ ಹೈ– ಯಹ ಬಾತೇಂ ಕೈಸೇ ಘಟಿತ ಹೋಂಗೀ?
[೭] ಕಿಸೀ ಜೀವದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಅನನ್ತ ಜ್ಞಾನ ಹೈೇ– ಯಹ ಬಾತ ಕೈಸೇ ಘಟಿತ ಹೋಗೀ? ಔರ [೮] ಕಿಸೀ ಜೀವದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಸಾನ್ತ
ಅಜ್ಞಾನ ಹೈ [ಅರ್ಥಾತ್ ಜೀವದ್ರವ್ಯ ನಿತ್ಯ ರಹಕರ ಉಸಮೇಂ ಅಜ್ಞಾನಪರಿಣಾಮಕಾ ಅನ್ತ ಆತಾ ಹೈ]– ಯಹ ಬಾತ ಕೈಸೇ ಘಟಿತ
ಹೋಗೀ? ಇಸಲಿಯೇ ಇನ ಆಠ ಭಾವೋಂ ದ್ವಾರಾ ಮೋಕ್ಷಮೇಂ ಜೀವಕಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ.]
ತ್ರಣವಿಧ ಚೇತಕಭಾವಥೀ ಕೋ ಜೀವರಾಶಿ ‘ಕಾರ್ಯ’ನೇ,
ಕೋ ಜೀವರಾಶಿ ‘ಕರ್ಮಫಳ’ನೇ, ಕೋಈ ಚೇತೇ ‘ಜ್ಞಾನ’ನೇ. ೩೮.