ನಿಶ್ಚಯೇನ ಜೀವಸ್ಯ ಸ್ವಭಾವಾನಾಂ ಕರ್ತೃತ್ವಂ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮಣಾಮಕರ್ತೃತ್ವಂ ಚಾಗಮೇನೋಪದರ್ಶಿತಮತ್ರ ಇತಿ..೬೧..
ಜೀವೋ ವಿ ಯ ತಾರಿಸಓ ಕಮ್ಮಸಹಾವೇಣ ಭಾವೇಣ.. ೬೨..
ಜೀವೋಽಪಿ ಚ ತಾದ್ರಶಕಃ ಕರ್ಮಸ್ವಭಾವೇನ ಭಾವೇನ.. ೬೨..
ಅತ್ರ ನಿಶ್ಚಯನಯೇನಾಭಿನ್ನಕಾರಕತ್ವಾತ್ಕರ್ಮಣೋ ಜೀವಸ್ಯ ಚ ಸ್ವಯಂ ಸ್ವರೂಪಕರ್ತೃತ್ವಮುಕ್ತಮ್.
ಕರ್ಮ ಖಲು ಕರ್ಮತ್ವಪ್ರವರ್ತಮಾನಪುದ್ಗಲಸ್ಕಂಧರೂಪೇಣ ಕರ್ತೃತಾಮನುಬಿಭ್ರಾಣಂ, ಕರ್ಮತ್ವಗಮನಶಕ್ತಿರೂಪೇಣ ಕರಣತಾಮಾತ್ಮಸಾತ್ಕುರ್ವತ್, ಪ್ರಾಪ್ಯಕರ್ಮತ್ವಪರಿಣಾಮರೂಪೇಣ ಕರ್ಮತಾಂ ಕಲಯತ್, ಪೂರ್ವಭಾವವ್ಯಪಾಯೇಽಪಿ ಧ್ರುವತ್ವಾ– ಲಂಬನಾದುಪಾತ್ತಾಪಾದಾನತ್ವಮ್, ಉಪಜಾಯಮಾನಪರಿಣಾಮರೂಪಕರ್ಮಣಾಶ್ರೀಯಮಾಣತ್ವಾದುಪೋಢಸಂಪ್ರದಾನತ್ವಮ್, ಆಧೀಯ– ಮಾನಪರಿಣಾಮಾಧಾರತ್ವಾದ್ಗೃಹೀತಾಧಿಕರಣತ್ವಂ, ಸ್ವಯಮೇವ ಷಟ್ಕಾರಕೀರೂಪೇಣ ವ್ಯವತಿಷ್ಠಮಾನಂ ನ ಕಾರಕಾಂತರಮ– ಪೇಕ್ಷತೇ. -----------------------------------------------------------------------------
ಟೀಕಾಃ– ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಜೀವಕೋ ಅಪನೇ ಭಾವೋಂಕಾ ಕರ್ತೃತ್ವ ಹೈ ಔರ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮೋಂಕಾ ಅಕರ್ತೃತ್ವ ಹೈ ಐಸಾ ಯಹಾಂ ಆಗಮ ದ್ವಾರಾ ದರ್ಶಾಯಾ ಗಯಾ ಹೈ.. ೬೧..
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಕರ್ಮ ಅಪಿ] ಕರ್ಮ ಭೀ [ಸ್ವೇನ ಸ್ವಭಾವೇನ] ಅಪನೇ ಸ್ವಭಾವಸೇ [ಸ್ವಕಂ ಕರೋತಿ] ಅಪನೇಕೋ ಕರತೇ ಹೈಂ [ಚ] ಔರ [ತಾದ್ರಶಕಃ ಜೀವಃ ಅಪಿ] ವೈಸಾ ಜೀವ ಭೀ [ಕರ್ಮಸ್ವಭಾವೇನ ಭಾವೇನ] ಕರ್ಮಸ್ವಭಾವ ಭಾವಸೇ [–ಔದಯಿಕಾದಿ ಭಾವಸೇ] [ಸಮ್ಯಕ್ ಆತ್ಮಾನಮ್] ಬರಾಬರ ಅಪನೇಕೋ ಕರತಾ ಹೈ.
ಟೀಕಾಃ– ನಿಶ್ಚಯನಯಸೇ ಅಭಿನ್ನ ಕಾರಕ ಹೋನೇಸೇ ಕರ್ಮ ಔರ ಜೀವ ಸ್ವಯಂ ಸ್ವರೂಪಕೇ [–ಅಪನೇ–ಅಪನೇ ರೂಪಕೇ] ಕರ್ತಾ ಹೈ ಐಸಾ ಯಹಾಂ ಕಹಾ ಹೈ.
ಕರ್ಮ ವಾಸ್ತವಮೇಂ [೧] ಕರ್ಮರೂಪಸೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಪುದ್ಗಲಸ್ಕಂಧರೂಪಸೇ ಕರ್ತೃತ್ವಕೋ ಧಾರಣ ಕರತಾ ಹುಆ, [೨] ಕರ್ಮಪನಾ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರನೇಕೀ ಶಕ್ತಿರೂಪ ಕರಣಪನೇಕೋ ಅಂಗೀಕೃತ ಕರತಾ ಹುಆ, [೩] ಪ್ರಾಪ್ಯ ಐಸೇ ಕರ್ಮತ್ವಪರಿಣಾಮರೂಪಸೇ ಕರ್ಮಪನೇಕಾ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹುಆ, [೪] ಪೂರ್ವ ಭಾವಕಾ ನಾಶ ಹೋ ಜಾನೇ ಪರ ಭೀ ಧ್ರುವತ್ವಕೋ ಅವಲಮ್ಬನ ಕರನೇಸೇ ಜಿಸನೇ ಅಪಾದಾನಪನೇಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕಿಯಾ ಹೈ ಐಸಾ, [೫] ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇ ವಾಲೇ ಪರಿಣಾಮರೂಪ ಕರ್ಮ ದ್ವಾರಾ ಸಮಾಶ್ರಿತ ಹೋನೇಸೇ [ಅರ್ಥಾತ್ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇ ವಾಲೇ ಪರಿಣಾಮರೂಪ ಕಾರ್ಯ ಅಪನೇಕೋ ದಿಯಾ ಜಾನೇಸೇ] --------------------------------------------------------------------------
ಆತ್ಮಾಯ ಕರ್ಮಸ್ವಭಾವರೂಪ ನಿಜ ಭಾವಥೀ ನಿಜನೇ ಕರೇ. ೬೨.
೧೦೪