ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯವರ್ಣನ
ಸ ಖಲು ಜೀವೋ ಮಹಾತ್ಮಾ ನಿತ್ಯಚೈತನ್ಯೋಪಯುಕ್ತತ್ವಾದೇಕ ಏವ, ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಭೇದಾದ್ವಿವಿಕಲ್ಪಃ, ಕರ್ಮಫಲಕಾರ್ಯಜ್ಞಾನಚೇತನಾಭೇದೇನ ಲಕ್ಷ್ಯಮಾಣತ್ವಾತ್ರಿಲಕ್ಷಣಃ ಧ್ರೌವ್ಯೋತ್ಪಾದವಿನಾಶಭೇದೇನ ವಾ, ಚತಸೃಷು ಗತಿಷು ಚಂಕ್ರಮಣತ್ವಾಚ್ಚತುಶ್ಚಂಕ್ರಮಣಃ, ಪಞ್ಚಭಿಃ ಪಾರಿಣಾಮಿಕೌದಯಿಕಾದಿಭಿರಗ್ರಗುಣೈಃ ಪ್ರಧಾನತ್ವಾತ್ಪಞ್ಚಾಗ್ರಗುಣಪ್ರಧಾನಃ, ಚತಸೃಷು ದಿಕ್ಷೂರ್ಧ್ವಮಧಶ್ಚೇತಿ ಭವಾಂತರಸಂಕ್ರಮಣಷಟ್ಕೇನಾಪಕ್ರಮೇಣ ಯುಕ್ತತ್ವಾತ್ಷಟ್ಕಾಪಕ್ರಮಯುಕ್ತಃ, ಅಸಿತ– ನಾಸ್ತ್ಯಾದಿಭಿಃ ಸಪ್ತಭಙ್ಗೈಃ ಸದ್ಭಾವೋ ಯಸ್ಯೇತಿ ಸಪ್ತಭಙ್ಗಸದ್ಭಾವಃ ಅಷ್ಟಾನಾಂ ಕರ್ಮಣಾಂ ಗುಣಾನಾಂ ವಾ ಆಶ್ರಯತ್ವಾದಷ್ಟಾಶ್ರಯಃ, ನವಪದಾರ್ಥರೂಪೇಣ ವರ್ತನಾನ್ನವಾರ್ಥಃ, ಪೃಥಿವ್ಯಪ್ತೇಜೋವಾಯುವನಸ್ಪತಿಸಾಧಾರಣಪ್ರತ್ಯೇಕ–ದ್ವಿತ್ರಿಚತುಃ ಪಞ್ಚೇನ್ದ್ರಿಯರೂಪೇಷು ದಶಸು ಸ್ಥಾನೇಷು ಗತತ್ವಾದ್ರಶಸ್ಥಾನಗ ಇತಿ.. ೭೧–೭೨..
ಉಡ್ಢಂ ಗಚ್ಛದಿ ಸೇಸಾ ವಿದಿಸಾವಜ್ಜಂ ಗದಿಂ ಜಂತಿ.. ೭೩..
-----------------------------------------------------------------------------
ಟೀಕಾಃ– ವಹ ಜೀವ ಮಹಾತ್ಮಾ [೧] ವಾಸ್ತವಮೇಂ ನಿತ್ಯಚೈತನ್ಯ–ಉಪಯೋಗೀ ಹೋನೇಸೇ ‘ಏಕ ’ ಹೀ ಹೈ; [೨] ಜ್ಞಾನ ಔರ ದರ್ಶನ ಐಸೇ ಭೇದೋಂಕೇ ಕಾರಣ ‘ದೋ ಭೇದವಾಲಾ’ ಹೈ; [೩] ಕರ್ಮಫಲಚೇತನಾ, ಕಾರ್ಯಚೇತನಾ ಔರ ಜ್ಞಾನಚೇತನಾ ಐಸೇ ಭೇದೋಂಂ ದ್ವಾರಾ ಅಥವಾ ಧ್ರೌವ್ಯ, ಉತ್ಪಾದ ಔರ ವಿನಾಶ ಐಸೇ ಭೇದೋಂ ದ್ವಾರಾ ಲಕ್ಷಿತ ಹೋನೇಸೇ ‘ತ್ರಿಲಕ್ಷಣ [ತೀನ ಲಕ್ಷಣವಾಲಾ]’ ಹೈ; [೪] ಚಾರ ಗತಿಯೋಂಮೇಂ ಭ್ರಮಣ ಕರತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ‘ಚತುರ್ವಿಧ ಭ್ರಮಣವಾಲಾ’ ಹೈ; [೫] ಪಾರಿಣಾಮಿಕ ಔದಯಿಕ ಇತ್ಯಾದಿ ಪಾಂಚ ಮುಖ್ಯ ಗುಣೋಂ ದ್ವಾರಾ ಪ್ರಧಾನತಾ ಹೋನೇಸೇ ‘ಪಾಂಚ ಮುಖ್ಯ ಗುಣೋಂಸೇ ಪ್ರಧಾನತಾವಾಲಾ’ ಹೈ; [೬] ಚಾರ ದಿಶಾಓಂಮೇಂ, ಊಪರ ಔರ ನೀಚೇ ಇಸ ಪ್ರ್ರಕಾರ ಷಡ್ವಿಧ ಭವಾನ್ತರಗಮನರೂಪ ಅಪಕ್ರಮಸೇ ಯುಕ್ತ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ [ಅರ್ಥಾತ್ ಅನ್ಯ ಭವಮೇಂ ಜಾತೇ ಹುಏ ಉಪರೋಕ್ತ ಛಹ ದಿಶಾಓಂಮೇಂ ಗಮನ ಹೋತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ] ‘ಛಹ ಅಪಕ್ರಮ ಸಹಿತ’ ಹೈ; [೭] ಅಸ್ತಿ, ನಾಸ್ತಿ ಆದಿ ಸಾತ ಭಂಗೋ ದ್ವಾರಾ ಜಿಸಕಾ ಸದ್ಭಾವ ಹೈ ಐಸಾ ಹೋನೇಸೇ ‘ಸಾತ ಭಂಗಪೂರ್ವಕ ಸದ್ಭಾವವಾನ’ ಹೈ; [೮] [ಜ್ಞಾನಾವರಣೀಯಾದಿ] ಆಠ ಕರ್ಮೋಂಕೇ ಅಥವಾ [ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಾದಿ] ಆಠ ಗುಣೋಂಕೇ ಆಶ್ರಯಭೂತ ಹೋನೇಸೇ ‘ಆಠಕೇ ಆಶ್ರಯರೂಪ’ ಹೈ; [೯] ನವ ಪದಾರ್ಥರೂಪಸೇ ವರ್ತತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ‘ನವ–ಅರ್ಥರೂಪ’ ಹೈ; [೧೦] ಪೃಥ್ವೀ, ಜಲ, ಅಗ್ನಿ, ವಾಯು, ಸಾಧಾರಣ ವನಸ್ಪತಿ, ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವನಸ್ಪತಿ, ದ್ವೀನ್ದ್ರಿಯ, ತ್ರೀನ್ದ್ರಿಯ ಚತುರಿನ್ದ್ರಿಯ ಔರ ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯರೂಪ ದಶ ಸ್ಥಾನೋಮೇಂ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋನೇಸೇ ‘ದಶಸ್ಥಾನಗತ’ ಹೈ.. ೭೧– ೭೨.. --------------------------------------------------------------------------
ಗತಿ ಹೋಯ ಊಂಚೇ; ಶೇಷನೇ ವಿದಿಶಾ ತಜೀ ಗತಿ ಹೋಯ ಛೇ. ೭೩.