ಪೂರ್ವಿಕಾಯಾಃ ಕ್ಷೇತ್ರಸಂಖ್ಯಾಯಾಃ ಏಕೇನ ಪ್ರದೇಶೇನೈಕಾಕಾಶಪ್ರದೇಶಾತಿವರ್ತಿತದ್ಗತಿಪರಿಣಾಮಾವಚ್ಛಿನ್ನಸಮಯಪೂರ್ವಿಕಾಯಾ ಕಾಲಸಂಖ್ಯಾಯಾಃ ಐಕನ ಪ್ರದೇಶೇನ ಪದ್ವಿವರ್ತಿಜಘನ್ಯವರ್ಣಾದಿಭಾವಾವಬೋಧಪೂರ್ವಿಕಾಯಾ ಭಾವಸಂಖ್ಯಾಯಾಃ ಪ್ರವಿಭಾಗ– ಕರಣಾತ್ ಪ್ರವಿಭಕ್ತಾ ಸಂಖ್ಯಾಯಾ ಅಪೀತಿ.. ೮೦..
ಖಂಧಂತರಿದಂ ದವ್ವಂ ಪರಮಾಣು ತಂ ವಿಯಾಣಾಹಿ.. ೮೧..
ಸ್ಕಂಧಾಂತರಿತಂ ದ್ರವ್ಯಂ ಪರಮಾಣುಂ ತಂ ವಿಜಾನಿಹಿ.. ೮೧..
ಪರಮಾಣುದ್ರವ್ಯೇ ಗುಣಪರ್ಯಾಯವೃತ್ತಿಪ್ರರೂಪಣಮೇತತ್.
ಸರ್ವತ್ರಾಪಿ ಪರಮಾಣೌ ರಸವರ್ಣಗಂಧಸ್ಪರ್ಶಾಃ ಸಹಭುವೋ ಗುಣಾಃ. ತೇ ಚ ಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತೈಸ್ತತ್ರ ಸ್ವಪರ್ಯಾಯೈರ್ವರ್ತನ್ತೇ. ತಥಾ ಹಿ– ಪಞ್ಚಾನಾಂ ರಸಪರ್ಯಾಯಾಣಾಮನ್ಯತಮೇನೈಕೇನೈಕದಾ ರಸೋ ವರ್ತತೇ. -----------------------------------------------------------------------------
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ತಂ ಪರಮಾಣುಂ] ವಹ ಪರಮಾಣು [ಏಕರಸವರ್ಣಗಂಧ] ಏಕ ರಸವಾಲಾ, ಏಕ ವರ್ಣವಾಲಾ, ಏಕ ಗಂಧವಾಲಾ ತಥಾ [ದ್ವಿಸ್ಪರ್ಶೇ] ದೋ ಸ್ಪರ್ಶವಾಲಾ ಹೈ, [ಶಬ್ದಕಾರಣಮ್] ಶಬ್ದಕಾ ಕಾರಣ ಹೈ, [ಅಶಬ್ದಮ್] ಅಶಬ್ದ ಹೈ ಔರ [ಸ್ಕಂಧಾಂತರಿತಂ] ಸ್ಕನ್ಧಕೇ ಭೀತರ ಹೋ ತಥಾಪಿ [ದ್ರವ್ಯಂ] [ಪರಿಪೂರ್ಣ ಸ್ವತಂತ್ರ] ದ್ರವ್ಯ ಹೈ ಐಸಾ [ವಿಜಾನೀಹಿ] ಜಾನೋ.
ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಪರಮಾಣುದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಗುಣ–ಪರ್ಯಾಯ ವರ್ತನೇಕಾ [ಗುಣ ಔರ ಪರ್ಯಾಯ ಹೋನೇಕಾ] ಕಥನ ಹೈ.
ಸರ್ವತ್ರ ಪರಮಾಣುಮೇಂ ರಸ–ವರ್ಣ–ಗಂಧ–ಸ್ಪರ್ಶ ಸಹಭಾವೀ ಗುಣ ಹೋತೇ ಹೈ; ಔರ ವೇ ಗುಣ ಉಸಮೇಂ ಕ್ರಮವರ್ತೀ ನಿಜ ಪರ್ಯಾಯೋಂ ಸಹಿತ ವರ್ತತೇ ಹೈಂ. ವಹ ಇಸ ಪ್ರಕಾರಃ– ಪಾಂಚ ರಸಪರ್ಯಾಯೋಮೇಂಸೇ ಏಕ ಸಮಯ ಕೋಈ ಏಕ [ರಸಪರ್ಯಾಯ] ಸಹಿತ ರಸ ವರ್ತತಾ ಹೈ; ಪಾಂಚ ವರ್ಣಪರ್ಯಾಯೋಂಮೇಂಸೇ ಏಕ ಸಮಯ ಕಿಸೀ ಏಕ [ವರ್ಣಪರ್ಯಾಯ] ಸಹಿತ ವರ್ಣ ವರ್ತತಾ ಹೈ ; --------------------------------------------------------------------------
ತೇ ಶಬ್ದಹೇತು, ಅಶಬ್ದ ಛೇ, ನೇ ಸ್ಕಂಧಮಾಂ ಪಣ ದ್ರವ್ಯ ಛೇ. ೮೧.
೧೩೦