ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯವರ್ಣನ
ಪಞ್ಚಾನಾಂ ವರ್ಣಪರ್ಯಾಯಾಣಾಮನ್ಯತಮೇನೈಕೇನೈಕದಾ ವರ್ಣೋ ವರ್ತತೇ. ಉಭಯೋರ್ಗಂಧಪರ್ಯಾಯಯೋರನ್ಯತರೇಣೈಕೇನೈಕದಾ ಗಂಧೋ ವರ್ತತೇ. ಚತುರ್ಣಾಂ ಶೀತಸ್ನಿಗ್ಧಶೀತರೂಕ್ಷೋಷ್ಣಸ್ನಿಗ್ಧೋಷ್ಣರೂಕ್ಷರೂಪಾಣಾಂ ಸ್ಪರ್ಶಪರ್ಯಾಯದ್ವಂದ್ವಾನಾಮನ್ಯತಮೇನೈಕೇನೈಕದಾ ಸ್ಪರ್ಶೋ ವರ್ತತೇ. ಏವಮಯಮುಕ್ತಗುಣವೃತ್ತಿಃ ಪರಮಾಣುಃ ಶಬ್ದಸ್ಕಂಧಪರಿಣತಿಶಕ್ತಿಸ್ವಭಾವಾತ್ ಶಬ್ದಕಾರಣಮ್. ಏಕಪ್ರದೇಶತ್ವೇನ ಶಬ್ದಪರ್ಯಾಯಪರಿಣತಿವೃತ್ತ್ಯಭಾವಾದಶಬ್ದಃ. ಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷತ್ವಪ್ರತ್ಯಯಬಂಧವಶಾದನೇಕಪರಮಾಣ್ವೇಕ– ತ್ವಪರಿಣತಿರೂಪಸ್ಕಂಧಾಂತರಿತೋಽಪಿ ಸ್ವಭಾವಮಪರಿತ್ಯಜನ್ನುಪಾತ್ತಸಂಖ್ಯತ್ವಾದೇಕ ಏವ ದ್ರವ್ಯಮಿತಿ.. ೮೧..
ಜಂ ಹವದಿ ಮುತ್ತಮಣ್ಣಂ ತಂ ಸವ್ವಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಜಾಣೇ.. ೮೨..
ಯದ್ಭವತಿ ಮೂರ್ತಮನ್ಯತ್ ತತ್ಸರ್ವಂ ಪುದ್ಗಲಂ ಜಾನೀಯಾತ್.. ೮೨..
----------------------------------------------------------------------------- ದೋ ಗಂಧಪರ್ಯಾಯೋಂಮೇಂಸೇ ಏಕ ಸಮಯ ಕಿಸೀ ಏಕ [ಗಂಧಪರ್ಯಾಯ] ಸಹಿತ ಗಂಧ ವರ್ತತಾ ಹೈ; ಶೀತ–ಸ್ನಿಗ್ಧ, ಶೀತ–ರೂಕ್ಷ, ಉಷ್ಣ–ಸ್ನಿಗ್ಧ ಔರ ಉಷ್ಣ–ರೂಕ್ಷ ಇನ ಚಾರ ಸ್ಪರ್ಶಪರ್ಯಾಯೋಂಕೇ ಯುಗಲಮೇಂಸೇ ಏಕ ಸಮಯ ಕಿಸೀ ಏಕ ಯುಗಕ ಸಹಿತ ಸ್ಪರ್ಶ ವರ್ತತಾ ಹೈ. ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಜಿಸಮೇಂ ಗುಣೋಂಕಾ ವರ್ತನ [–ಅಸ್ತಿತ್ವ] ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ ಐಸಾ ಯಹ ಪರಮಾಣು ಶಬ್ದಸ್ಕಂಧರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇ ಕೀ ಶಕ್ತಿರೂಪ ಸ್ವಭಾವವಾಲಾ ಹೋನೇಸೇ ಶಬ್ದಕಾ ಕಾರಣ ಹೈ; ಏಕಪ್ರದೇಶೀ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಶಬ್ದಪರ್ಯಾಯರೂಪ ಪರಿಣತಿ ನಹೀ ವರ್ತತೀ ಹೋನೇಸೇ ಅಶಬ್ದ ಹೈ; ಔರ ೧ಸ್ನಿಗ್ಧ–ರೂಕ್ಷತ್ವಕೇ ಕಾರಣ ಬನ್ಧ ಹೋನೇಸೇ ಅನೇಕ ಪರಮಾಣುಓಂಕೀ ಏಕತ್ವಪರಿಣತಿರೂಪ ಸ್ಕನ್ಧಕೇ ಭೀತರ ರಹಾ ಹೋ ತಥಾಪಿ ಸ್ವಭಾವಕೋ ನಹೀಂ ಛೋಡತಾ ಹುಆ, ಸಂಖ್ಯಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋನೇಸೇ [ಅರ್ಥಾತ್ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಏಕಕೇ ರೂಪಮೇಂ ಪೃಥಕ್ ಗಿನತೀಮೇಂ ಆನೇಸೇ] ೨ಅಕೇಲಾ ಹೀ ದ್ರವ್ಯ ಹೈ.. ೮೧..
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಇನ್ದ್ರಿಯೈಃ ಉಪಭೋಗ್ಯಮ್ ಚ] ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಂ ದ್ವಾರಾ ಉಪಭೋಗ್ಯ ವಿಷಯ, [ಇನ್ದ್ರಿಯಕಾಯಾಃ] ಇನ್ದ್ರಿಯಾಂ, ಶರೀರ, [ಮನಃ] ಮನ, [ಕರ್ಮಾಣಿ] ಕರ್ಮ [ಚ] ಔರ [ಅನ್ಯತ್ ಯತ್] ಅನ್ಯ ಜೋ ಕುಛ [ಮೂರ್ತ್ತಂ ಭವತಿ] ಮೂರ್ತ ಹೋ [ತತ್ ಸರ್ವಂ] ವಹ ಸಬ [ಪುದ್ಗಲಂ ಜಾನೀಯಾತ್] ಪುದ್ಗಲ ಜಾನೋ. --------------------------------------------------------------------------
ಇನ್ದ್ರಿಯ ವಡೇ ಉಪಭೋಗ್ಯ, ಇನ್ದ್ರಿಯ, ಕಾಯ, ಮನ ನೇ ಕರ್ಮ ಜೇ,
ವಳೀ ಅನ್ಯ ಜೇ ಕಂಈ ಮೂರ್ತ ತೇ ಸಘಳುಂಯ ಪುದ್ಗಲ ಜಾಣಜೇ. ೮೨.
೧. ಸ್ನಿಗ್ಧ–ರೂಕ್ಷತ್ವ=ಚಿಕನಾಈ ಔರ ರೂಕ್ಷತಾ.
೨. ಯಹಾಂ ಐಸಾ ಬತಲಾಯಾ ಹೈ ಕಿ ಸ್ಕಂಧಮೇಂ ಭೀ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪರಮಾಣು ಸ್ವಯಂ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಹೈ, ಸ್ವತಂತ್ರ ಹೈ, ಪರಕೀ ಸಹಾಯತಾಸೇ ರಹಿತ ,
ಔರ ಅಪನೇಸೇ ಹೀ ಅಪನೇ ಗುಣಪರ್ಯಾಯಮೇಂ ಸ್ಥಿತಹೈ.