ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯವರ್ಣನ
ಸೀನಾವಿನಾಭೂತಸಹಾಯಮಾತ್ರತ್ವಾತ್ಕಾರಣಭೂತಃ. ಸ್ವಾಸ್ತಿತ್ವಮಾತ್ರನಿರ್ವೃತ್ತತ್ವಾತ್ ಸ್ವಯಮಕಾರ್ಯ ಇತಿ.. ೮೪..
ತ್ಹ ಜೀವಪುಗ್ಗಲೋಣಂ ಧಮ್ಮಂ ದವ್ವಂ ವಿಯಾಣಾಹಿ.. ೮೫..
ತ್ಥಾ ಜೀವಪುದ್ಗಲಾನಾಂ ಧರ್ಮದ್ರವ್ಯಂ ವಿಜಾನೀಹಿ.. ೮೫..
----------------------------------------------------------------------------- ತಥಾಪಿ ಸ್ವರೂಪಸೇ ಚ್ಯುತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ಇಸಲಿಯೇ ನಿತ್ಯ ಹೈ; ಗತಿಕ್ರಿಯಾಪರಿಣತಕೋ [ಗತಿಕ್ರಿಯಾರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇಮೇಂ ಜೀವ–ಪುದ್ಗಲೋಂಕೋ] ೧ಉದಾಸೀನ ೨ಅವಿನಾಭಾವೀ ಸಹಾಯಮಾತ್ರ ಹೋನೇಸೇ [ಗತಿಕ್ರಿಯಾಪರಿಣತಕೋ] ಕಾರಣಭೂತ ಹೈ; ಅಪನೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಮಾತ್ರಸೇ ನಿಷ್ಪನ್ನ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಸ್ವಯಂ ಅಕಾರ್ಯ ಹೈ [ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವಯಂಸಿದ್ಧ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಕಿಸೀ ಅನ್ಯಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ನಹೀಂ ಹುಆ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ಕಿಸೀ ಅನ್ಯ ಕಾರಣಕೇ ಕಾರ್ಯರೂಪ ನಹೀಂ ಹೈ].. ೮೪..
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯಥಾ] ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ[ಲೋಕೇ] ಜಗತಮೇಂ [ಉದಕಂ] ಪಾನೀ [ಮತ್ಸ್ಯಾನಾಂ] ಮಛಲಿಯೋಂಕೋ [ಗಮನಾನುಗ್ರಹಕರಂ ಭವತಿ] ಗಮನಮೇಂ ಅನುಗ್ರಹ ಕರತಾ ಹೈ, [ತಥಾ] ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ [ಧರ್ಮದ್ರವ್ಯಂ] ಧರ್ಮದ್ರವ್ಯ [ಜೀವಪುದ್ಗಲಾನಾಂ] ಜೀವ–ಪುದ್ಗಲೋಂಕೋ ಗಮನಮೇಂ ಅನುಗ್ರಹ ಕರತಾ ಹೈ [–ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಹೋತಾ ಹೈ] ಐಸಾ [ವಿಜಾನೀಹಿ] ಜಾನೋ. --------------------------------------------------------------------------
ತ್ಯಮ ಧರ್ಮ ಪಣ ಅನುಗ್ರಹ ಕರೇ ಜೀವ–ಪುದ್ಗಲೋನೇ ಗಮನಮಾಂ. ೮೫.
೧. ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ಸಿದ್ಧಭಗವಾನ, ಉದಾಸೀನ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ಸಿದ್ಧಗುಣೋಂಕೇ ಅನುರಾಗರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮತ ಭವ್ಯ ಜೀವೋಂಕೋ
ಸಿದ್ಧಗತಿಕೇ ಸಹಕಾರೀ ಕಾರಣಭೂತ ಹೈ, ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಧರ್ಮ ಭೀ, ಉದಾಸೀನ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ಅಪನೇ–ಅಪನೇ ಭಾವೋಂಸೇ ಹೀ
ಗತಿರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಜೀವ–ಪುದ್ಗಲೋಂಕೋ ಗತಿಕಾ ಸಹಕಾರೀ ಕಾರಣ ಹೈ.
೨. ಯದಿ ಕೋಈ ಏಕ, ಕಿಸೀ ದೂಸರೇಕೇ ಬಿನಾ ನ ಹೋ, ತೋ ಪಹಲೇಕೋ ದೂಸರೇಕಾ ಅವಿನಾಭಾವೀ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ. ಯಹಾಂ ಧರ್ಮದ್ರವ್ಯಕೋ
‘ಗತಿಕ್ರಿಯಾಪರಿಣತಕಾ ಅವಿನಾಭಾವೀ ಸಹಾಯಮಾತ್ರ’ ಕಹಾ ಹೈ. ಉಸಕಾ ಅರ್ಥ ಹೈ ಕಿ – ಗತಿಕ್ರಿಯಾಪರಿಣತ ಜೀವ–ಪುದ್ಗಲ
ನ ಹೋ ತೋ ವಹಾಂ ಧರ್ಮದ್ರವ್ಯ ಉನ್ಹೇಂ ಸಹಾಯಮಾತ್ರರೂಪ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೈ; ಜೀವ–ಪುದ್ಗಲ ಸ್ವಯಂ ಗತಿಕ್ರಿಯಾರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತೇ ಹೋಂ
ತಭೀ ಧರ್ಮದ್ರವ್ಯ ಉನ್ಹೇಂೇ ಉದಾಸೀನ ಸಹಾಯಮಾತ್ರರೂಪ [ನಿಮಿತ್ತಮಾತ್ರರೂಪ] ಹೈ, ಅನ್ಯಥಾ ನಹೀಂ.