ಧರ್ಮಸ್ಯ ಗತಿಹೇತುತ್ವೇ ದ್ರಷ್ಟಾಂತೋಽಯಮ್.
ಯ್ಥೋದಕಂ ಸ್ವಯಮಗಚ್ಛದಗಮಯಚ್ಚ ಸ್ವಯಮೇವ ಗಚ್ಛತಾಂ ಮತ್ಸ್ಯಾನಾಮುದಾಸೀನಾವಿನಾಭೂತಸಹಾಯ– ಕಾರಣಮಾತ್ರತ್ವೇನ ಗಮನಮನುಗೃಹ್ಣಾತಿ, ತಥಾ ಧರ್ಮೋಽಪಿ ಸ್ವಯಮಗಚ್ಛನ್ ಅಗಮಯಂಶ್ಚ ಸ್ವಯಮೇವ ಗಚ್ಛತಾಂ ಜೀವಪುದ್ಗಲಾನಾಮುದಾಸೀನಾವಿನಾಭೂತಸಹಾಯಕಾರಣಮಾತ್ರತ್ವೇನ ಗಮನಮುನಗೃಹ್ಣಾತಿ ಇತಿ..೮೫..
ಠಿದಿಕಿರಿಯಾಜುತ್ತಾಣಂ ಕಾರಣಭೂದಂ ತು ಪುಢವೀವ.. ೮೬..
ಸ್ಥಿತಿಕ್ರಿಯಾಯುಕ್ತಾನಾಂ ಕಾರಣಭೂತಂ ತು ಪೃಥಿವೀವ.. ೮೬..
-----------------------------------------------------------------------------
ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಧರ್ಮಕೇ ಗತಿಹೇತುತ್ವಕಾ ದ್ರಷ್ಟಾನ್ತ ಹೈ.
ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ಪಾನೀ ಸ್ವಯಂ ಗಮನ ನ ಕರತಾ ಹುಆ ಔರ [ಪರಕೋ] ಗಮನ ನ ಕರಾತಾ ಹುಆ, ಸ್ವಯಮೇವ ಗಮನ ಕರತೀ ಹುಈ ಮಛಲಿಯೋಂಕೋ ಉದಾಸೀನ ಅವಿನಾಭಾವೀ ಸಹಾಯರೂಪ ಕಾರಣಮಾತ್ರರೂಪಸೇ ಗಮನಮೇಂ ಅನುಗ್ರಹ ಕರತಾ ಹೈ, ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಧರ್ಮ [ಧರ್ಮಾಸ್ತಿಕಾಯ] ಭೀ ಸ್ವಯಂ ಗಮನ ನ ಕರತಾ ಹುಆ ಐರ [ಪರಕೋ] ಗಮನ ನ ಕರಾತಾ ಹುಆ, ಸ್ವಯಮೇವ ಗಮನ ಕರತೇ ಹುಏ ಜೀವ–ಪುದ್ಗಲೋಂಕೋ ಉದಾಸೀನ ಅವಿನಾಭಾವೀ ಸಹಾಯರೂಪ ಕಾರಣಮಾತ್ರರೂಪಸೇ ಗಮನಮೇಂ ಅನುಗ್ರಹ ಕರತಾ ಹೈ.. ೮೫..
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯಥಾ] ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ [ಧರ್ಮದ್ರವ್ಯಂ ಭವತಿ] ಧರ್ಮದ್ರವ್ಯ ಹೈ [ತಥಾ] ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ [ಅಧರ್ಮಾಖ್ಯಮ್ ದ್ರವ್ಯಮ್] ಅಧರ್ಮ ನಾಮಕಾ ದ್ರವ್ಯ ಭೀ [ಜಾನೀಹಿ] ಜಾನೋ; [ತತ್ ತು] ಪರನ್ತು ವಹ [ಗತಿಕ್ರಿಯಾಯುಕ್ತಕೋ ಕಾರಣಭೂತ ಹೋನೇಕೇ ಬದಲೇ] [ಸ್ಥಿತಿಕ್ರಿಯಾಯುಕ್ತಾನಾಮ್] ಸ್ಥಿತಿಕ್ರಿಯಾಯುಕ್ತಕೋ [ಪೃಥಿವೀ ಇವ] ಪೃಥ್ವೀಕೀ ಭಾಂತಿ [ಕಾರಣಭೂತಮ್] ಕಾರಣಭೂತ ಹೈ [ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ಥಿತಿಕ್ರಿಯಾಪರಿಣತ ಜೀವ–ಪುದ್ಗಲೋಂಕೋ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಹೈ].
-------------------------------------------------------------------------- ಗಮನಮೇಂ ಅನುಗ್ರಹ ಕರನಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಗಮನಮೇಂ ಉದಾಸೀನ ಅವಿನಾಭಾವೀ ಸಹಾಯರೂಪ [ನಿಮಿತ್ತರೂಪ] ಕಾರಣಮಾತ್ರ ಹೋನಾ.
ಪಣ ದ್ರವ್ಯ ಆ ಛೇ ಪೃಥ್ವೀ ಮಾಫಕ ಹೇತು ಥಿತಿಪರಿಣಮಿತನೇ. ೮೬.
೧೩೬