ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯವರ್ಣನ
ತೇ ಸಗಪರಿಣಾಮೇಹಿಂ ದು ಗಮಣಂ ಠಾಣಂ ಚ ಕುವ್ವಂತಿ.. ೮೯..
ತೇ ಸ್ವಕಪರಿಣಾಮೈಸ್ತು ಗಮನಂ ಸ್ಥಾನಂ ಚ ಕುರ್ವನ್ತಿ.. ೮೯..
ಧರ್ಮಾಧರ್ಮಯೋರೌದಾಸೀನ್ಯೇ ಹೇತೂಪನ್ಯಾಸೋಽಯಮ್.
ಧರ್ಮಃ ಕಿಲ ನ ಜೀವಪುದ್ಗಲಾನಾಂ ಕದಾಚಿದ್ಗತಿಹೇತುತ್ವಮಭ್ಯಸ್ಯತಿ, ನ ಕದಾಚಿತ್ಸ್ಥಿತಿಹೇತುತ್ವಮಧರ್ಮಃ. ತೌ ಹಿ ಪರೇಷಾಂ ಗತಿಸ್ಥಿತ್ಯೋರ್ಯದಿ ಮುಖ್ಯಹೇತೂ ಸ್ಯಾತಾಂ ತದಾ ಯೇಷಾಂ ಗತಿಸ್ತೇಷಾಂ ಗತಿರೇವ ನ ಸ್ಥಿತಿಃ, ಯೇಷಾಂ ಸ್ಥಿತಿಸ್ತೇಷಾಂ ಸ್ಥಿತಿರೇವ ನ ಗತಿಃ. ತತ ಏಕೇಷಾಮಪಿ ಗತಿಸ್ಥಿತಿದರ್ಶನಾದನುಮೀಯತೇ ನ ತೌ ತಯೋರ್ಮುಖ್ಯಹೇತೂ. ಕಿಂ ತು ವ್ಯವಹಾರನಯವ್ಯವಸ್ಥಾಪಿತೌ ಉದಾಸೀನೌ. ಕಥಮೇವಂ ಗತಿಸ್ಥಿತಿಮತಾಂ ಪದಾರ್ಥೋನಾಂ ಗತಿಸ್ಥಿತೀ ಭವತ ಇತಿ -----------------------------------------------------------------------------
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯೇಷಾಂ ಗಮನಂ ವಿದ್ಯತೇ] [ಧರ್ಮ–ಅಧರ್ಮ ಗತಿ–ಸ್ಥಿತಿಕೇ ಮುಖ್ಯ ಹೇತು ನಹೀಂ ಹೈಂ, ಕ್ಯೋಂಕಿ] ಜಿನ್ಹೇಂ ಗತಿ ಹೋತೀ ಹೈ [ತೇಷಾಮ್ ಏವ ಪುನಃ ಸ್ಥಾನಂ ಸಂಭವತಿ] ಉನ್ಹೀಂಕೋ ಫಿರ ಸ್ಥಿತಿ ಹೋತೀ ಹೈ [ಔರ ಜಿನ್ಹೇಂ ಸ್ಥಿತಿ ಹೋತೀ ಹೈ ಉನ್ಹೀಂಕೋ ಫಿರ ಗತಿ ಹೋತೀ ಹೈ]. [ತೇ ತು] ವೇ [ಗತಿಸ್ಥಿತಿಮಾನ ಪದಾರ್ಥ] ತೋ [ಸ್ವಕಪರಿಣಾಮೈಃ] ಅಪನೇ ಪರಿಣಾಮೋಂಸೇ [ಗಮನಂ ಸ್ಥಾನಂ ಚ] ಗತಿ ಔರ ಸ್ಥಿತಿ [ಕುರ್ವನ್ತಿ] ಕರತೇ ಹೈಂ.
ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಧರ್ಮ ಔರ ಅಧರ್ಮಕೀ ಉದಾಸೀನತಾಕೇ ಸಮ್ಬನ್ಧಮೇಂ ಹೇತು ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ.
ವಾಸ್ತವಮೇಂ [ನಿಶ್ಚಯಸೇ] ಧರ್ಮ ಜೀವ–ಪುದ್ಗಲೋಂಕೋ ಕಭೀ ಗತಿಹೇತು ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಅಧರ್ಮ ಕಭೀ ಸ್ಥಿತಿಹೇತು ನಹೀಂ ಹೋತಾ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ವೇ ಪರಕೋ ಗತಿಸ್ಥಿತಿಕೇ ಯದಿ ಮುಖ್ಯ ಹೇತು [ನಿಶ್ಚಯಹೇತು] ಹೋಂ, ತೋ ಜಿನ್ಹೇಂ ಗತಿ ಹೋ ಉನ್ಹೇಂ ಗತಿ ಹೀ ರಹನಾ ಚಾಹಿಯೇ, ಸ್ಥಿತಿ ನಹೀಂ ಹೋನಾ ಚಾಹಿಯೇ, ಔರ ಜಿನ್ಹೇಂ ಸ್ಥಿತಿ ಹೋ ಉನ್ಹೇಂ ಸ್ಥಿತಿ ಹೀ ರಹನಾ ಚಾಹಿಯೇ, ಗತಿ ನಹೀಂ ಹೋನಾ ಚಾಹಿಯೇ. ಕಿನ್ತು ಏಕಕೋ ಹೀ [–ಉಸೀ ಏಕ ಪದಾರ್ಥಕೋ] ಗತಿ ಔರ ಸ್ಥಿತಿ ದೇಖನೇಮೇ ಆತೀ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಅನುಮಾನ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ ಕಿ ವೇ [ಧರ್ಮ–ಅಧರ್ಮ] ಗತಿ–ಸ್ಥಿತಿಕೇ ಮುಖ್ಯ ಹೇತು ನಹೀಂ ಹೈಂ, ಕಿನ್ತು ವ್ಯವಹಾರನಯಸ್ಥಾಪಿತ [ವ್ಯವಹಾರನಯ ದ್ವಾರಾ ಸ್ಥಾಪಿತ – ಕಥಿತ] ಉದಾಸೀನ ಹೇತು ಹೈಂ. --------------------------------------------------------------------------
ತೇ ಸರ್ವ ನಿಜ ಪರಿಣಾಮಥೀ ಜ ಕರೇ ಗತಿಸ್ಥಿತಿಭಾವನೇ. ೮೯.