ಅಸ್ತಿಕಾಯತ್ವಂ, ನ ತಥಾ ಲೋಕಾಕಾಶಪ್ರದೇಶಸಂಖ್ಯಾನಾಮಪಿ ಕಾಲಾಣೂನಾಮೇಕ–ಪ್ರದೇಶತ್ವಾದಸ್ತ್ಯಸ್ತಿಕಾಯತ್ವಮ್. ಅತ
ಏವ ಚ ಪಞ್ಚಾಸ್ತಿಕಾಯಪ್ರಕರಣೇ ನ ಹೀಹ ಮುಖ್ಯತ್ವೇನೋಪನ್ಯಸ್ತಃ ಕಾಲಃ.
ಜೀವಪುದ್ಗಲಪರಿಣಾಮಾವಚ್ಛಿದ್ಯಮಾನಪರ್ಯಾಯತ್ವೇನ ತತ್ಪರಿಣಾಮಾನ್ಯಥಾನುಪಪತ್ಯಾನುಮೀಯಮಾನದ್ರವ್ಯತ್ವೇನಾ–
ತ್ರೈವಾಂತರ್ಭಾವಿತಃ.. ೧೦೨..
ಲಕ್ಷಣೋಂಕಾ ಸದ್ಭಾವ ಹೋನೇಸೇ] ‘ದ್ರವ್ಯ’ ಸಂಜ್ಞಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ. ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಛಹ ದ್ರವ್ಯ ಹೈಂ. ಕಿನ್ತು ಜಿಸ
ಪ್ರಕಾರ ಜೀವ, ಪುದ್ಗಲ, ಧರ್ಮ, ಅಧರ್ಮ ಔರ ಆಕಾಶಕೋ
[ಅಸಂಖ್ಯ] ಹೈ ತಥಾಪಿ – ಏಕಪ್ರದೇಶೀಪನೇಕೇ ಕಾರಣ ಅಸ್ತಿಕಾಯಪನಾ ನಹೀಂ ಹೈ. ಔರ ಐಸಾ ಹೋನೇಸೇ ಹೀ [ಅರ್ಥಾತ್
ಕಾಲ ಅಸ್ತಿಕಾಯ ನ ಹೋನೇಸೇ ಹೀ] ಯಹಾಂ ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯಕೇ ಪ್ರಕರಣಮೇಂ ಮುಖ್ಯರೂಪಸೇ ಕಾಲಕಾ ಕಥನ ನಹೀಂ ಕಿಯಾ
ಗಯಾ ಹೈ; [ಪರನ್ತು] ಜೀವ–ಪುದ್ಗಲೋಂಕೇ ಪರಿಣಾಮ ದ್ವಾರಾ ಜೋ ಜ್ಞಾತ ಹೋತೀ ಹೈ – ಮಾಪೀ ಜಾತೀ ಹೈ ಐಸೀ ಉಸಕೀ
ಪರ್ಯಾಯ ಹೋನೇಸೇ ತಥಾ ಜೀವ–ಪುದ್ಗಲೋಂಕೇ ಪರಿಣಾಮಕೀ ಅನ್ಯಥಾ ಅನುಪಪತ್ತಿ ದ್ವಾರಾ ಜಿಸಕಾ ಅನುಮಾನ ಹೋತಾ ಹೈ
ಐಸಾ ವಹ ದ್ರವ್ಯ ಹೋನೇಸೇ ಉಸೇ ಯಹಾಂ
೨. ಅನ್ತರ್ಭೂತ ಕರನಾ=ಭೀತರ ಸಮಾ ಲೇನಾ; ಸಮಾವಿಷ್ಟ ಕರನಾ; ಸಮಾವೇಶ ಕರನಾ [ಇಸ ‘ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯಸಂಗ್ರಹ ನಾಮಕ ಶಾಸ್ತ್ರಮೇಂ
ಪುದ್ಗಲಾಸ್ತಿಕಾಯಕೇ ಪರಿಣಾಮೋಂಕಾ ವರ್ಣನ ಕರತೇ ಹುಏ, ಉನ ಪರಿಣಾಮೋಂಂ ದ್ವಾರಾ ಜಿಸಕೇ ಪರಿಣಾಮ ಜ್ಞಾತ ಹೋತೇ ಹೈ– ಮಾಪೇ ಜಾತೇ
ಹೈಂ ಉಸ ಪದಾರ್ಥಕಾ [ಕಾಲಕಾ] ತಥಾ ಉನ ಪರಿಣಾಮೋಂಕೀ ಅನ್ಯಥಾ ಅನುಪಪತ್ತಿ ದ್ವಾರಾ ಜಿಸಕಾ ಅನುಮಾನ ಹೋತಾ ಹೈ ಉಸ
ಪದಾರ್ಥಕಾ [ಕಾಲಕಾ] ಗೌಣರೂಪಸೇ ವರ್ಣನ ಕರನಾ ಉಚಿತ ಹೈ – ಐಸಾ ಮಾನಕರ ಯಹಾಂ ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯಪ್ರಕರಣಮೇಂ ಗೌಣರೂಪಸೇ
ಕಾಲಕೇ ವರ್ಣನಕಾ ಸಮಾವೇಶ ಕಿಯಾ ಗಯಾ ಹೈ.]