೧೬೬
ಸಂವರಣಂ ಣಿಜ್ಜರಣಂ ಬಂಧೋ ಮೋಕ್ಖೋ ಯ ತೇ ಅಟ್ಠಾ.. ೧೦೮..
ಸಂವರನಿರ್ಜರಬಂಧಾ ಮೋಕ್ಷಶ್ಚ ತೇ ಅರ್ಥಾಃ.. ೧೦೮..
ಪದಾರ್ಥಾನಾಂ ನಾಮಸ್ವರೂಪಾಭಿಧಾನಮೇತತ್.
ಜೀವಃ, ಅಜೀವಃ, ಪುಣ್ಯಂ, ಪಾಪಂ, ಆಸ್ರವಃ, ಸಂವರಃ, ನಿರ್ಜರಾ, ಬಂಧಃ, ಮೋಕ್ಷ ಇತಿ ನವಪದಾರ್ಥಾನಾಂ ನಾಮಾನಿ. ತತ್ರ ಚೈತನ್ಯಲಕ್ಷಣೋ ಜೀವಾಸ್ತಿಕ ಏವೇಹ ಜೀವಃ. ಚೈತನ್ಯಾಭಾವಲಕ್ಷಣೋಽಜೀವಃ. ಸ ಪಞ್ಚಧಾ ಪೂರ್ವೋಕ್ತ ಏವ– ಪುದ್ಗಲಾಸ್ತಿಕಃ, ಧರ್ಮಾಸ್ತಿಕಃ, ಅಧರ್ಮಾಸ್ತಿಕಃ, ಆಕಾಶಾಸ್ತಿಕಃ, ಕಾಲದ್ರವ್ಯಞ್ಚೇತಿ. ಇಮೌ ಹಿ ಜೀವಾಜೀವೌ ಪೃಥಗ್ಭೂತಾಸ್ತಿತ್ವನಿರ್ವೃತ್ತತ್ವೇನ -----------------------------------------------------------------------------
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಜೀವಾಜೀವೌ ಭಾವೌ] ಜೀವ ಔರ ಅಜೀವ–ದೋ ಭಾವ [ಅರ್ಥಾತ್ ಮೂಲ ಪದಾರ್ಥ] ತಥಾ [ತಯೋಃ] ಉನ ದೋ ಕೇ [ಪುಣ್ಯಂ] ಪುಣ್ಯ, [ಪಾಪಂ ಚ] ಪಾಪ, [ಆಸ್ರವಃ] ಆಸ್ರವ, [ಸಂವರನಿರ್ಜರಬಂಧಃ] ಸಂವರ, ನಿರ್ಜರಾ, ಬನ್ಧ [ಚ] ಔರ [ಮೋಕ್ಷಃ] ಮೋಕ್ಷ–[ತೇ ಅರ್ಥಾಃ ] ವಹ [ನವ] ಪದಾರ್ಥ ಹೈಂ.
ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ನಾಮ ಔರ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ.
ಜೀವ, ಅಜೀವ, ಪುಣ್ಯ, ಪಾಪ, ಆಸ್ರವ, ಸಂವರ, ನಿರ್ಜರಾ, ಬಂಧ, ಮೋಕ್ಷ–ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ನವ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ನಾಮ ಹೈಂ.
ಉನಮೇಂ, ಚೈತನ್ಯ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಐಸಾ ಜೀವಾಸ್ತಿಕ ಹೀ [–ಜೀವಾಸ್ತಿಕಾಯ ಹೀ] ಯಹಾಂ ಜೀವ ಹೈ. ಚೈತನ್ಯಕಾ ಅಭಾವ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ವಹ ಅಜೀವ ಹೈ; ವಹ [ಅಜೀವ] ಪಾಂಚ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಪಹಲೇ ಕಹಾ ಹೀ ಹೈ– ಪುದ್ಗಲಾಸ್ತಿಕ, ಧರ್ಮಾಸ್ತಿಕ, ಅಧರ್ಮಾಸ್ತಿಕ, ಆಕಾಶಾಸ್ತಿಕ ಔರ ಕಾಲದ್ರವ್ಯ. ಯಹ ಜೀವ ಔರ ಅಜೀವ [ದೋನೋಂ] ಪೃಥಕ್ ಅಸ್ತಿತ್ವ ದ್ವಾರಾ ನಿಷ್ಪನ್ನ ಹೋನೇಸೇ ಭಿನ್ನ ಜಿನಕೇ ಸ್ವಭಾವ ಹೈಂ ಐಸೇ [ದೋ] ಮೂಲ ಪದಾರ್ಥ ಹೈಂ . --------------------------------------------------------------------------
ಆಸರವ, ಸಂವರ, ನಿರ್ಜರಾ, ವಳೀ ಬಂಧ, ಮೋಕ್ಷ–ಪದಾರ್ಥ ಛೇ. ೧೦೮.