೧೬೮
ಅಥ ಜೀವಪದಾರ್ಥಾನಾಂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ಪ್ರಪಞ್ಚಯತಿ.
ಉವಓಗಲಕ್ಖಣಾ ವಿ ಯ ದೇಹಾದೇಹಪ್ಪವೀಚಾರಾ.. ೧೦೯..
ಉಪಯೋಗಲಕ್ಷಣಾ ಅಪಿ ಚ ದೇಹಾದೇಹಪ್ರವೀಚಾರಾಃ.. ೧೦೯..
ಜೀವಸ್ಯರೂಪೋದ್ದೇಶೋಽಯಮ್.
ಜೀವಾಃ ಹಿ ದ್ವಿವಿಧಾಃ, ಸಂಸಾರಸ್ಥಾ ಅಶುದ್ಧಾ ನಿರ್ವೃತ್ತಾಃ ಶುದ್ಧಾಶ್ಚ. ತೇ ಖಲೂಭಯೇಽಪಿ ಚೇತನಾ–ಸ್ವಭಾವಾಃ, ಚೇತನಾಪರಿಣಾಮಲಕ್ಷಣೇನೋಪಯೋಗೇನ ಲಕ್ಷಣೀಯಾಃ. ತತ್ರ ಸಂಸಾರಸ್ಥಾ ದೇಹಪ್ರವೀಚಾರಾಃ, ನಿರ್ವೃತ್ತಾ ಅದೇಹಪ್ರವೀಚಾರಾ ಇತಿ.. ೧೦೯.. -----------------------------------------------------------------------------
ಅಬ ಜೀವಪದಾರ್ಥಕಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ವಿಸ್ತಾರಪೂರ್ವಕ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ.
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಜೀವಾಃ ದ್ವಿವಿಧಾಃ] ಜೀವ ದೋ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಹೈಂ; [ಸಂಸಾರಸ್ಥಾಃ ನಿರ್ವೃತ್ತಾಃ] ಸಂಸಾರೀ ಔರ ಸಿದ್ಧ. [ಚೇತನಾತ್ಮಕಾಃ] ವೇ ಚೇತನಾತ್ಮಕ [–ಚೇತನಾಸ್ವಭಾವವಾಲೇ] [ಅಪಿ ಚ] ತಥಾ [ಉಪಯೋಗಲಕ್ಷಣಾಃ] ಉಪಯೋಗಲಕ್ಷಣವಾಲೇ ಹೈಂ. [ದೇಹಾದೇಹಪ್ರವೀಚಾರಾಃ] ಸಂಸಾರೀ ಜೀವ ದೇಹಮೇಂ ವರ್ತನೇವಾಲೇ ಅರ್ಥಾತ್ ದೇಹಸಹಿತ ಹೈಂ ಔರ ಸಿದ್ಧ ಜೀವ ದೇಹಮೇಂ ನಹೀಂ ವರ್ತನೇವಾಲೇ ಅರ್ಥಾತ್ ದೇಹರಹಿತ ಹೈಂ.
ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಜೀವಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ಕಥನ ಹೈ.
ಜೀವ ದೋ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಹೈಂಃ – [೧] ಸಂಸಾರೀ ಅರ್ಥಾತ್ ಅಶುದ್ಧ, ಔರ [೨] ಸಿದ್ಧ ಅರ್ಥಾತ್ ಶುದ್ಧ. ವೇ ದೋನೋಂ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಚೇತನಾಸ್ವಭಾವವಾಲೇ ಹೈಂ ಔರ ಚೇತನಾಪರಿಣಾಮಸ್ವರೂಪ ಉಪಯೋಗ ದ್ವಾರಾ ಲಕ್ಷಿತ ಹೋನೇಯೋಗ್ಯ [– ಪಹಿಚಾನೇಜಾನೇಯೋಗ್ಯ] ಹೈಂ. ಉನಮೇಂ, ಸಂಸಾರೀ ಜೀವ ದೇಹಮೇಂ ವರ್ತನೇವಾಲೇ ಅರ್ಥಾತ್ ದೇಹಸಹಿತ ಹೈಂ ಔರ ಸಿದ್ಧ ಜೀವ ದೇಹಮೇಂ ನಹೀಂ ವರ್ತನೇವಾಲೇ ಅರ್ಥಾತ್ ದೇಹರಹಿತ ಹೈಂ.. ೧೦೯.. -------------------------------------------------------------------------- ಚೇತನಾಕಾ ಪರಿಣಾಮ ಸೋ ಉಪಯೋಗ. ವಹ ಉಪಯೋಗ ಜೀವರೂಪೀ ಲಕ್ಷ್ಯಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ.
ಉಪಯೋಗಲಕ್ಷಣ ಉಭಯ; ಏಕ ಸದೇಹ, ಏಕ ಅದೇಹ ಛೇ. ೧೦೯.