ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ
ಜಲಚರಸ್ಥಲಚರಖಚರಾ ಬಲಿನಃ ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯಾ ಜೀವಾಃ.. ೧೧೭..
ಪಞ್ಚೇನ್ದ್ರಿಯಪ್ರಕಾರಸೂಚನೇಯಮ್. ಅಥ ಸ್ಪರ್ಶನರಸನಘ್ರಾಣಚಕ್ಷುಃಶ್ರೋತ್ರೇನ್ದ್ರಿಯಾವರಣಕ್ಷಯೋಪಶಮಾತ್ ನೋಇನ್ದ್ರಿಯಾವರಣೋದಯೇ ಸತಿ ಸ್ಪರ್ಶ– ರಸಗಂಧವರ್ಣಶಬ್ದಾನಾಂ ಪರಿಚ್ಛೇತ್ತಾರಃ ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯಾ ಅಮನಸ್ಕಾಃ. ಕೇಚಿತ್ತು ನೋಇನ್ದ್ರಿಯಾವರಣಸ್ಯಾಪಿ ಕ್ಷಯೋಪ–ಶಮಾತ್ ಸಮನಸ್ಕಾಶ್ಚ ಭವನ್ತಿ. ತತ್ರ ದೇವಮನುಷ್ಯನಾರಕಾಃ ಸಮನಸ್ಕಾ ಏವ, ತಿರ್ಯಂಚ ಉಭಯಜಾತೀಯಾ ಇತಿ..೧೧೭..
ತಿರಿಯಾ ಬಹುಪ್ಪಯಾರಾ ಣೇರಇಯಾ ಪುಢವಿಭೇಯಗದಾ.. ೧೧೮..
ತಿರ್ಯಂಚಃ ಬಹುಪ್ರಕಾರಾಃ ನಾರಕಾಃ ಪೃಥಿವೀಭೇದಗತಾಃ.. ೧೧೮..
-----------------------------------------------------------------------------
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ವರ್ಣರಸಸ್ಪರ್ಶಗಂಧಶಬ್ದಜ್ಞಾಃ] ವರ್ಣ, ರಸ, ಸ್ಪರ್ಶ, ಗನ್ಧ ಔರ ಶಬ್ದಕೋ ಜಾನನೇವಾಲೇ ಂ[ಸುರನರನಾರಕತಿರ್ಯಂಞ್ಚಃ] ದೇವ–ಮನುಷ್ಯ–ನಾರಕ–ತಿರ್ಯಂಚ–[ಜಲಚರಸ್ಥಲಚರಖಚರಾಃ] ಜೋ ಜಲಚರ, ಸ್ಥಲಚರ, ಖೇಚರ ಹೋತೇ ಹೈಂ ವೇ –[ಬಲಿನಃ ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯಾಃ ಜೀವಾಃ] ಬಲವಾನ ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯ ಜೀವ ಹೈಂ.
ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಪಂಚೇನ್ನ್ದ್ರಿಯ ಜೀವೋಂಕೇ ಪ್ರಕಾರಕೀ ಸೂಚನಾ ಹೈ.
ಸ್ಪರ್ಶನೇನ್ದ್ರಿಯ, ರಸನೇನ್ದ್ರಿಯ, ಘ್ರಾಣೇನ್ದ್ರಿಯ, ಚಕ್ಷುರಿನ್ದ್ರಿಯ ಔರ ಶ್ರೋತ್ರೇನ್ದ್ರಿಯಕೇ ಆವರಣಕೇ ಕ್ಷಯೋಪಶಮಕೇ ಕಾರಣ, ಮನಕೇ ಆವರಣಕಾ ಉದಯ ಹೋನೇಸೇ, ಸ್ಪರ್ಶ, ರಸ, ಗನ್ಧ, ವರ್ಣ ಔರ ಶಬ್ದಕೋ ಜಾನನೇವಾಲೇ ಜೀವ ಮನರಹಿತ ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯ ಜೀವ ಹೈಂ; ಕತಿಪಯ [ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯ ಜೀವ] ತೋ, ಉನ್ಹೇಂ ಮನಕೇ ಆವರಣಕಾ ಭೀ ಕ್ಷಯೋಪಶಮ ಹೋನೇಸೇ, ಮನಸಹಿತ [ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯ ಜೀವ] ಹೋತೇ ಹೈಂ.
ಉನಮೇಂ, ದೇವ, ಮನುಷ್ಯ ಔರ ನಾರಕೀ ಮನಸಹಿತ ಹೀ ಹೋತೇ ಹೈಂ; ತಿರ್ಯಂಚ ದೋನೋಂ ಜಾತಿಕೇ [ಅರ್ಥಾತ್ ಮನರಹಿತ ತಥಾ ಮನಸಹಿತ] ಹೋತೇ ಹೈಂ.. ೧೧೭..
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ದೇವಾಃ ಚತುರ್ಣಿಕಾಯಾಃ] ದೇವೋಂಕೇ ಚಾರ ನಿಕಾಯ ಹೈಂ, [ಮನುಜಾಃ ಕರ್ಮಭೋಗ– --------------------------------------------------------------------------