ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ
[
೨೧೫
ಮೋಹನೀಯವಿಪಾಕಸಂಪಾದಿತವಿಕಾರ ಇತ್ಯರ್ಥಃ. ತದತ್ರ ಮೋಹನೀಯವಿಪಾಕಸಂಪಾದಿತವಿಕಾರ ಇತ್ಯರ್ಥಃ. ತದತ್ರ
ಪುದ್ಗಲಾನಾಂ ಗ್ರಹಣಹೇತುತ್ವಾದ್ಬಹಿರಙ್ಗಕಾರಣಂ ಯೋಗಃ, ವಿಶಿಷ್ಟಶಕ್ತಿಸ್ಥಿತಿಹೇತುತ್ವಾದನ್ತರಙ್ಗಕಾರಣಂ ಜೀವಭಾವ
ಏವೇತಿ.. ೧೪೮..
ಹೇದೂ ಚದುವ್ವಿಯಪ್ಪೋ ಅಟ್ಠವಿಯಪ್ಪಸ್ಸ ಕಾರಣಂ ಭಣಿದಂ.
ತೇಸಿಂ ಪಿ ಯ ರಾಗಾದೀ ತೇಸಿಮಭಾವೇ ಣ ಬಜ್ಝಂತಿ.. ೧೪೯..
ಹೇತುಶ್ಚತುರ್ವಿಕಲ್ಪೋಽಷ್ಟವಿಕಲ್ಪಸ್ಯ ಕಾರಣಂ ಭಣಿತಮ್.
ತೇಷಾಮಪಿ ಚ ರಾಗಾದಯಸ್ತೇಷಾಮಭಾವೇ ನ ಬಧ್ಯನ್ತೇ.. ೧೪೯..
-----------------------------------------------------------------------------
ಜೀವಕೇ ಕಿಸೀ ಭೀ ಪರಿಣಾಮಮೇಂ ವರ್ತತಾ ಹುಆ ಯೋಗ ಕರ್ಮಕೇ ಪ್ರಕೃತಿ–ಪ್ರದೇಶಕಾ ಅರ್ಥಾತ್ ‘ಗ್ರಹಣ’ ಕಾ
ನಿಮಿತ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ ಔರ ಜೀವಕೇ ಉಸೀ ಪರಿಣಾಮಮೇಂ ವರ್ತತಾ ಹುಆ ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷಭಾವ ಕರ್ಮಕೇ ಸ್ಥಿತಿ–ಅನುಭಾಗಕಾ
ಅರ್ಥಾತ್ ‘ಬಂಧ’ ಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷಭಾವಕೋ ‘ಬನ್ಧ’ ಕಾ ಅಂತರಂಗ ಕಾರಣ [ಅಂತರಂಗ
ನಿಮಿತ್ತ] ಕಹಾ ಹೈ ಔರ ಯೋಗಕೋ – ಜೋ ಕಿ ‘ಗ್ರಹಣ’ ಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈ ಉಸೇ–‘ಬನ್ಧ’ ಕಾ ಬಹಿರಂಗ ಕಾರಣ
[ಬಾಹ್ಯ ನಿಮಿತ್ತ] ಕಹಾ ಹೈ.. ೧೪೮..
ಇಸಲಿಯೇ ಯಹಾಂ [ಬನ್ಧಮೇಂಂ], ಬಹಿರಂಗ ಕಾರಣ [–ನಿಮಿತ್ತ] ಯೋಗ ಹೈ ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಹ ಪುದ್ಗಲೋಂಕೇ ಗ್ರಹಣಕಾ
ಹೇತು ಹೈ, ಔರ ಅಂತರಂಗ ಕಾರಣ [–ನಿಮಿತ್ತ] ಜೀವಭಾವ ಹೀ ಹೈ ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಹ [ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲೋಂಕೀ] ವಿಶಿಷ್ಟ ಶಕ್ತಿ
ತಥಾ ಸ್ಥಿತಿಕಾ ಹೇತು ಹೈ.. ೧೪೮..
ಭಾವಾರ್ಥಃ– ಕರ್ಮಬನ್ಧಪರ್ಯಾಯಕೇ ಚಾರ ವಿಶೇಷ ಹೈಂಃ ಪ್ರಕೃತಿಬನ್ಧ, ಪ್ರದೇಶಬನ್ಧ, ಸ್ಥಿತಿಬನ್ಧ ಔರ ಅನುಭಾಗಬನ್ಧ.
ಇಸಮೇಂ ಸ್ಥಿತಿ–ಅನುಭಾಗ ಹೀ ಅತ್ಯನ್ತ ಮುಖ್ಯ ವಿಶೇಷ ಹೈಂ, ಪ್ರಕೃತಿ–ಪ್ರದೇಶ ತೋ ಅತ್ಯನ್ತ ಗೌಣ ವಿಶೇಷ ಹೈಂ; ಕ್ಯೋಂಕಿ
ಸ್ಥಿತಿ–ಅನುಭಾಗ ಬಿನಾ ಕರ್ಮಬನ್ಧಪರ್ಯಾಯ ನಾಮಮಾತ್ರ ಹೀ ರಹತೀ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ ಯಹಾಂ ಪ್ರಕೃತಿ–ಪ್ರದೇಶಬನ್ಧಕಾ ಮಾತ್ರ
‘ಗ್ರಹಣ’ ಶಬ್ದಸೇ ಕಥನ ಕಿಯಾ ಹೈ ಔರ ಸ್ಥಿತಿ–ಅನುಭಾಗಬನ್ಧಕಾ ಹೀ ‘ಬನ್ಧ’ ಶಬ್ದಸೇ ಕಹಾ ಹೈ.
ಗಾಥಾ ೧೪೯
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಚತುರ್ವಿಕಲ್ಪಃ ಹೇತುಃ] [ದ್ರವ್ಯಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿ] ಚಾರ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಹೇತು [ಅಷ್ಟವಿಕಲ್ಪಸ್ಯ
ಕಾರಣಮ್] ಆಠ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಕರ್ಮೋಂಕೇ ಕಾರಣ [ಭಣಿತಮ್] ಕಹೇ ಗಯೇ ಹೈಂ; [ತೇಷಾಮ್ ಅಪಿ ಚ] ಉನ್ಹೇಂ ಭೀ
[ರಾಗಾದಯಃ] [ಜೀವಕೇ] ರಾಗಾದಿಭಾವ ಕಾರಣ ಹೈಂ; [ತೇಷಾಮ್ ಅಭಾವೇ] ರಾಗಾದಿಭಾವೋಂಕೇ ಅಭಾವಮೇಂ [ನ ಬಧ್ಯನ್ತೇ]
ಜೀವ ನಹೀಂಂ ಬಂಧತೇ.
-------------------------------------------------------------------------
ಹೇತು ಚತುರ್ವಿಧ ಅಷ್ಟವಿಧ ಕರ್ಮೋ ತಣಾಂ ಕಾರಣ ಕಹ್ಯಾ,
ತೇನಾಂಯ ಛೇ ರಾಗಾದಿ, ಜ್ಯಾಂ ರಾಗಾದಿ ನಹಿ ತ್ಯಾಂ ಬಂಧ ನಾ. ೧೪೯.