ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ
ಮೋಹನೀಯವಿಪಾಕಸಂಪಾದಿತವಿಕಾರ ಇತ್ಯರ್ಥಃ. ತದತ್ರ ಮೋಹನೀಯವಿಪಾಕಸಂಪಾದಿತವಿಕಾರ ಇತ್ಯರ್ಥಃ. ತದತ್ರ ಪುದ್ಗಲಾನಾಂ ಗ್ರಹಣಹೇತುತ್ವಾದ್ಬಹಿರಙ್ಗಕಾರಣಂ ಯೋಗಃ, ವಿಶಿಷ್ಟಶಕ್ತಿಸ್ಥಿತಿಹೇತುತ್ವಾದನ್ತರಙ್ಗಕಾರಣಂ ಜೀವಭಾವ ಏವೇತಿ.. ೧೪೮..
ತೇಸಿಂ ಪಿ ಯ ರಾಗಾದೀ ತೇಸಿಮಭಾವೇ ಣ ಬಜ್ಝಂತಿ.. ೧೪೯..
ತೇಷಾಮಪಿ ಚ ರಾಗಾದಯಸ್ತೇಷಾಮಭಾವೇ ನ ಬಧ್ಯನ್ತೇ.. ೧೪೯..
-----------------------------------------------------------------------------
ಇಸಲಿಯೇ ಯಹಾಂ [ಬನ್ಧಮೇಂಂ], ಬಹಿರಂಗ ಕಾರಣ [–ನಿಮಿತ್ತ] ಯೋಗ ಹೈ ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಹ ಪುದ್ಗಲೋಂಕೇ ಗ್ರಹಣಕಾ ಹೇತು ಹೈ, ಔರ ಅಂತರಂಗ ಕಾರಣ [–ನಿಮಿತ್ತ] ಜೀವಭಾವ ಹೀ ಹೈ ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಹ [ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲೋಂಕೀ] ವಿಶಿಷ್ಟ ಶಕ್ತಿ ತಥಾ ಸ್ಥಿತಿಕಾ ಹೇತು ಹೈ.. ೧೪೮..
ಭಾವಾರ್ಥಃ– ಕರ್ಮಬನ್ಧಪರ್ಯಾಯಕೇ ಚಾರ ವಿಶೇಷ ಹೈಂಃ ಪ್ರಕೃತಿಬನ್ಧ, ಪ್ರದೇಶಬನ್ಧ, ಸ್ಥಿತಿಬನ್ಧ ಔರ ಅನುಭಾಗಬನ್ಧ. ಇಸಮೇಂ ಸ್ಥಿತಿ–ಅನುಭಾಗ ಹೀ ಅತ್ಯನ್ತ ಮುಖ್ಯ ವಿಶೇಷ ಹೈಂ, ಪ್ರಕೃತಿ–ಪ್ರದೇಶ ತೋ ಅತ್ಯನ್ತ ಗೌಣ ವಿಶೇಷ ಹೈಂ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಸ್ಥಿತಿ–ಅನುಭಾಗ ಬಿನಾ ಕರ್ಮಬನ್ಧಪರ್ಯಾಯ ನಾಮಮಾತ್ರ ಹೀ ರಹತೀ ಹೈ. ಇಸಲಿಯೇ ಯಹಾಂ ಪ್ರಕೃತಿ–ಪ್ರದೇಶಬನ್ಧಕಾ ಮಾತ್ರ ‘ಗ್ರಹಣ’ ಶಬ್ದಸೇ ಕಥನ ಕಿಯಾ ಹೈ ಔರ ಸ್ಥಿತಿ–ಅನುಭಾಗಬನ್ಧಕಾ ಹೀ ‘ಬನ್ಧ’ ಶಬ್ದಸೇ ಕಹಾ ಹೈ.
ಜೀವಕೇ ಕಿಸೀ ಭೀ ಪರಿಣಾಮಮೇಂ ವರ್ತತಾ ಹುಆ ಯೋಗ ಕರ್ಮಕೇ ಪ್ರಕೃತಿ–ಪ್ರದೇಶಕಾ ಅರ್ಥಾತ್ ‘ಗ್ರಹಣ’ ಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ ಔರ ಜೀವಕೇ ಉಸೀ ಪರಿಣಾಮಮೇಂ ವರ್ತತಾ ಹುಆ ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷಭಾವ ಕರ್ಮಕೇ ಸ್ಥಿತಿ–ಅನುಭಾಗಕಾ ಅರ್ಥಾತ್ ‘ಬಂಧ’ ಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷಭಾವಕೋ ‘ಬನ್ಧ’ ಕಾ ಅಂತರಂಗ ಕಾರಣ [ಅಂತರಂಗ ನಿಮಿತ್ತ] ಕಹಾ ಹೈ ಔರ ಯೋಗಕೋ – ಜೋ ಕಿ ‘ಗ್ರಹಣ’ ಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈ ಉಸೇ–‘ಬನ್ಧ’ ಕಾ ಬಹಿರಂಗ ಕಾರಣ [ಬಾಹ್ಯ ನಿಮಿತ್ತ] ಕಹಾ ಹೈ.. ೧೪೮..
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಚತುರ್ವಿಕಲ್ಪಃ ಹೇತುಃ] [ದ್ರವ್ಯಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿ] ಚಾರ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಹೇತು [ಅಷ್ಟವಿಕಲ್ಪಸ್ಯ ಕಾರಣಮ್] ಆಠ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಕರ್ಮೋಂಕೇ ಕಾರಣ [ಭಣಿತಮ್] ಕಹೇ ಗಯೇ ಹೈಂ; [ತೇಷಾಮ್ ಅಪಿ ಚ] ಉನ್ಹೇಂ ಭೀ [ರಾಗಾದಯಃ] [ಜೀವಕೇ] ರಾಗಾದಿಭಾವ ಕಾರಣ ಹೈಂ; [ತೇಷಾಮ್ ಅಭಾವೇ] ರಾಗಾದಿಭಾವೋಂಕೇ ಅಭಾವಮೇಂ [ನ ಬಧ್ಯನ್ತೇ] ಜೀವ ನಹೀಂಂ ಬಂಧತೇ. -------------------------------------------------------------------------
ತೇನಾಂಯ ಛೇ ರಾಗಾದಿ, ಜ್ಯಾಂ ರಾಗಾದಿ ನಹಿ ತ್ಯಾಂ ಬಂಧ ನಾ. ೧೪೯.