] ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯಸಂಗ್ರಹ
[ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುನ್ದಕುನ್ದ
೨೩೨
ಧಮ್ಮಾದೀಸದ್ದಹಣಂ ಸಮ್ಮತ್ತಂ ಣಾಣಮಂಗಪುವ್ವಗದಂ.
ಚೇಟ್ಠಾ ತವಮ್ಹಿ ಚರಿಯಾ ವವಹಾರೋ ಮೋಕ್ಖಮಗ್ಗೋ ತ್ತಿ.. ೧೬೦..
ಚೇಟ್ಠಾ ತವಮ್ಹಿ ಚರಿಯಾ ವವಹಾರೋ ಮೋಕ್ಖಮಗ್ಗೋ ತ್ತಿ.. ೧೬೦..
ಧರ್ಮಾದಿಶ್ರದ್ಧಾನಂ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಂ ಜ್ಞಾನಮಙ್ಗಪೂರ್ವಗತಮ್.
ಚೇಷ್ಟಾ ತಪಸಿ ಚರ್ಯಾ ವ್ಯವಹಾರೋ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಇತಿ.. ೧೬೦..
ಚೇಷ್ಟಾ ತಪಸಿ ಚರ್ಯಾ ವ್ಯವಹಾರೋ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಇತಿ.. ೧೬೦..
ನಿಶ್ಚಯಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಸಾಧನಭಾವೇನ ಪೂರ್ವೋದ್ದಿಷ್ಟವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗನಿರ್ದೇಶೋಽಯಮ್. -----------------------------------------------------------------------------
ಗಾಥಾ ೧೬೦
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಧರ್ಮಾದಿಶ್ರದ್ಧಾನಂ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಮ್] ಧರ್ಮಾಸ್ತಿಕಾಯಾದಿಕಾ ಶ್ರದ್ಧಾನ ಸೋ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವ [ಅಙ್ಗಪೂರ್ವಗತಮ್ ಜ್ಞಾನಮ್] ಅಂಗಪೂರ್ವಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಜ್ಞಾನ ಸೋ ಜ್ಞಾನ ಔರ [ತಪಸಿ ಚೇಷ್ಟಾ ಚರ್ಯಾ] ತಪಮೇಂ ಚೇಷ್ಟಾ [–ಪ್ರವೃತ್ತಿ] ಸೋೇ ಚಾರಿತ್ರ; [ಇತಿ] ಇಸ ಪ್ರಕಾರ [ವ್ಯವಹಾರಃ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಃ] ವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೈ.
ಟೀಕಾಃ– ನಿಶ್ಚಯಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕೇ ಸಾಧನರೂಪಸೇ, ಪೂರ್ವೋದ್ಷ್ಟಿ [೧೦೭ ವೀಂ ಗಾಥಾಮೇಂ ಉಲ್ಲಿಖಿತ] ವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕಾ ಯಹ ನಿರ್ದೇಶ ಹೈ. -------------------------------------------------------------------------
[ಯಹಾಂ ಏಕ ಉದಾಹರಣ ಲಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈಃ–
ಸಾಧ್ಯ–ಸಾಧನ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಸತ್ಯಾರ್ಥ ನಿರೂಪಣ ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಹೈ ಕಿ ‘ಛಠವೇಂ ಗುಣಸ್ಥಾನಮೇಂ ವರ್ತತೀ ಹುಈ ಆಂಶಿಕ ಶುದ್ಧಿ
ಸಾತವೇಂ ಗುಣಸ್ಥಾನಯೋಗ್ಯ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪ ಶುದ್ಧ ಪರಿಣತಿಕಾ ಸಾಧನ ಹೈ.’ ಅಬ, ‘ಛಠವೇಂ ಗುಣಸ್ಥಾನಮೇಂ ಕೈಸೀ ಅಥವಾ ಕಿತನೀ
ಶುದ್ಧಿ ಹೋತೀ ಹೈೇ’– ಇಸ ಬಾತಕೋ ಭೀ ಸಾಥ ಹೀ ಸಾಥ ಸಮಝನಾ ಹೋ ತೋ ವಿಸ್ತಾರಸೇ ಏೈಸಾ ನಿರೂಪಣ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ ಕಿ
‘ಜಿಸ ಶುದ್ಧಿಕೇ ಸದ್ಭಾವಮೇಂ, ಉಸಕೇ ಸಾಥ–ಸಾಥ ಮಹಾವ್ರತಾದಿಕೇ ಶುಭವಿಕಲ್ಪ ಹಠ ವಿನಾ ಸಹಜರೂಪಸೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಹೋ ವಹ
ಛಠವೇಂ ಗುಣಸ್ಥಾನಯೋಗ್ಯ ಶುದ್ಧಿ ಸಾತವೇಂ ಗುಣಸ್ಥಾನಯೋಗ್ಯ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪ ಶುದ್ಧ ಪರಿಣತಿಕಾ ಸಾಧನ ಹೈ.’ ಐಸೇ ಲಮ್ಬೇ ಕಥನಕೇ
ಬದಲೇ, ಐಸಾ ಕಹಾ ಜಾಏ ಕಿ ‘ಛಠವೇಂ ಗುಣಸ್ಥಾನಮೇಂ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಮಹಾವ್ರತಾದಿಕೇ ಶುಭ ವಿಕಲ್ಪ ಸಾತವೇಂ ಗುಣಸ್ಥಾನಯೋಗ್ಯ
ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪ ಶುದ್ಧ ಪರಿಣತಿಕಾ ಸಾಧನ ಹೈ,’ ತೋ ವಹ ಉಪಚರಿತ ನಿರೂಪಣ ಹೈ. ಐಸೇ ಉಪಚರಿತ ನಿರೂಪಣಮೇಂಸೇ ಐಸಾ ಅರ್ಥ
ನಿಕಾಲನಾ ಚಾಹಿಯೇ ಕಿ ‘ಮಹಾವ್ರತಾದಿಕೇ ಶುಭ ವಿಕಲ್ಪ ನಹೀಂ ಕಿನ್ತು ಉನಕೇ ದ್ವಾರಾ ಜಿಸ ಛಠವೇಂ ಗುಣಸ್ಥಾನಯೋಗ್ಯ ಶುದ್ಧಿ
ಬತಾನಾ ಥಾ ವಹ ಶೂದ್ಧಿ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಸಾತವೇಂ ಗುಣಸ್ಥಾನಯೋಗ್ಯ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪ ಶುದ್ಧ ಪರಿಣತಿಕಾ ಸಾಧನ ಹೈ.’]
ಶುದ್ಧಿ ಹೋತೀ ಹೈೇ’– ಇಸ ಬಾತಕೋ ಭೀ ಸಾಥ ಹೀ ಸಾಥ ಸಮಝನಾ ಹೋ ತೋ ವಿಸ್ತಾರಸೇ ಏೈಸಾ ನಿರೂಪಣ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ ಕಿ
‘ಜಿಸ ಶುದ್ಧಿಕೇ ಸದ್ಭಾವಮೇಂ, ಉಸಕೇ ಸಾಥ–ಸಾಥ ಮಹಾವ್ರತಾದಿಕೇ ಶುಭವಿಕಲ್ಪ ಹಠ ವಿನಾ ಸಹಜರೂಪಸೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಹೋ ವಹ
ಛಠವೇಂ ಗುಣಸ್ಥಾನಯೋಗ್ಯ ಶುದ್ಧಿ ಸಾತವೇಂ ಗುಣಸ್ಥಾನಯೋಗ್ಯ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪ ಶುದ್ಧ ಪರಿಣತಿಕಾ ಸಾಧನ ಹೈ.’ ಐಸೇ ಲಮ್ಬೇ ಕಥನಕೇ
ಬದಲೇ, ಐಸಾ ಕಹಾ ಜಾಏ ಕಿ ‘ಛಠವೇಂ ಗುಣಸ್ಥಾನಮೇಂ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಮಹಾವ್ರತಾದಿಕೇ ಶುಭ ವಿಕಲ್ಪ ಸಾತವೇಂ ಗುಣಸ್ಥಾನಯೋಗ್ಯ
ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪ ಶುದ್ಧ ಪರಿಣತಿಕಾ ಸಾಧನ ಹೈ,’ ತೋ ವಹ ಉಪಚರಿತ ನಿರೂಪಣ ಹೈ. ಐಸೇ ಉಪಚರಿತ ನಿರೂಪಣಮೇಂಸೇ ಐಸಾ ಅರ್ಥ
ನಿಕಾಲನಾ ಚಾಹಿಯೇ ಕಿ ‘ಮಹಾವ್ರತಾದಿಕೇ ಶುಭ ವಿಕಲ್ಪ ನಹೀಂ ಕಿನ್ತು ಉನಕೇ ದ್ವಾರಾ ಜಿಸ ಛಠವೇಂ ಗುಣಸ್ಥಾನಯೋಗ್ಯ ಶುದ್ಧಿ
ಬತಾನಾ ಥಾ ವಹ ಶೂದ್ಧಿ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಸಾತವೇಂ ಗುಣಸ್ಥಾನಯೋಗ್ಯ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪ ಶುದ್ಧ ಪರಿಣತಿಕಾ ಸಾಧನ ಹೈ.’]
ಧರ್ಮಾದಿನೀ ಶ್ರದ್ಧಾ ಸುದ್ರಗ, ಪೂರ್ವಾಂಗಬೋಧ ಸುಬೋಧ ಛೇ,
ತಪಮಾಂಹಿ ಚೇಷ್ಟಾ ಚರಣ–ಏಕ ವ್ಯವಹಾರಮುಕ್ತಿಮಾರ್ಗ ಛೇ. ೧೬೦.
ತಪಮಾಂಹಿ ಚೇಷ್ಟಾ ಚರಣ–ಏಕ ವ್ಯವಹಾರಮುಕ್ತಿಮಾರ್ಗ ಛೇ. ೧೬೦.