ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ನವಪದಾರ್ಥಪೂರ್ವಕ–ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪ್ರಪಂಚವರ್ಣನ
ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರಾಣಿ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಃ. ತತ್ರ ಧರ್ಮಾದೀನಾಂ ದ್ರವ್ಯಪದಾರ್ಥವಿಕಲ್ಪವತಾಂ ತತ್ತ್ವಾರ್ಥ– ಶ್ರದ್ಧಾನಭಾವಸ್ವಭಾವಂ ಭಾವನ್ತರಂ ಶ್ರದ್ಧಾನಾಖ್ಯಂ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಂ, ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನನಿರ್ವೃತೌ ಸತ್ಯಾಮಙ್ಗಪೂರ್ವಗತಾರ್ಥಪರಿ– ಚ್ಛಿತ್ತಿರ್ಜ್ಞಾನಮ್, ಆಚಾರಾದಿಸೂತ್ರಪ್ರಪಞ್ಚಿತವಿಚಿತ್ರಯತಿವೃತ್ತಸಮಸ್ತಸಮುದಯರೂಪೇ ತಪಸಿ ಚೇಷ್ಟಾ ಚರ್ಯಾ–ಇತ್ಯೇಷಃ ಸ್ವಪರಪ್ರತ್ಯಯಪರ್ಯಾಯಾಶ್ರಿತಂ ಭಿನ್ನಸಾಧ್ಯಸಾಧನಭಾವಂ ವ್ಯವಹಾರನಯಮಾಶ್ರಿತ್ಯಾನುಗಮ್ಯಮಾನೋ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಃ ಕಾರ್ತ– ಸ್ವರಪಾಷಾಣಾರ್ಪಿತದೀಪ್ತಜಾತವೇದೋವತ್ಸಮಾಹಿತಾನ್ತರಙ್ಗಸ್ಯ ಪ್ರತಿಪದಮುಪರಿತನಶುದ್ಧಭೂಮಿಕಾಸು ಪರಮರಮ್ಯಾಸು ವಿಶ್ರಾನ್ತಿಮಭಿನ್ನಾಂ ನಿಷ್ಪಾದಯನ್, ಜಾತ್ಯಕಾರ್ತಸ್ವರಸ್ಯೇವ ಶುದ್ಧಜೀವಸ್ಯ ಕಥಂಚಿದ್ಭಿನ್ನಸಾಧ್ಯಸಾಧನಭಾವಾಭಾವಾ– ತ್ಸ್ವಯಂ ಶುದ್ಧಸ್ವಭಾವೇನ ವಿಪರಿಣಮಮಾನಸ್ಯಾಪಿ, ನಿಶ್ಚಯಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಸ್ಯ ಸಾಧನಭಾವಮಾಪದ್ಯತ ಇತಿ.. ೧೬೦.. -----------------------------------------------------------------------------
ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನ–ಜ್ಞಾನ–ಚಾರಿತ್ರ ಸೋ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಹೈ. ವಹಾಂ [ಛಹ] ದ್ರವ್ಯರೂಪ ಔರ [ನವ] ಪದಾರ್ಥರೂಪ ಜಿನಕೇ ಭೇದ ಹೈಂ ಐಸೇ ಧರ್ಮಾದಿಕೇ ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನರೂಪ ಭಾವ [–ಧರ್ಮಾಸ್ತಿಕಾಯಾದಿಕೀ ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಪ್ರತೀತಿರೂಪ ಭಾವ] ಜಿಸಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ ಐಸಾ, ‘ಶ್ರದ್ಧಾನ’ ನಾಮಕಾ ಭಾವವಿಶೇಷ ಸೋ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವ; ತತ್ತ್ವಾರ್ಥಶ್ರದ್ಧಾನಕೇ ಸದ್ಭಾವಮೇಂ ಅಂಗಪೂರ್ವಗತ ಪದಾರ್ಥೋಂಂಕಾ ಅವಬೋಧನ [–ಜಾನನಾ] ಸೋ ಜ್ಞಾನ; ಆಚಾರಾದಿ ಸೂತ್ರೋಂ ದ್ವಾರಾ ಕಹೇ ಗಏ ಅನೇಕವಿಧ ಮುನಿ–ಆಚಾರೋಂಕೇ ಸಮಸ್ತ ಸಮುದಾಯರೂಪ ತಪಮೇಂ ಚೇಷ್ಟಾ [–ಪ್ರವರ್ತನ] ಸೋ ಚಾರಿತ್ರ; – ಐಸಾ ಯಹ, ಸ್ವಪರಹೇತುಕ ಪರ್ಯಾಯಕೇ ಆಶ್ರಿತ, ಭಿನ್ನಸಾಧ್ಯಸಾಧನಭಾವವಾಲೇ ವ್ಯವಹಾರನಯಕೇ ಆಶ್ರಯಸೇ [–ವ್ಯವಹಾರನಯಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ] ಅನುಸರಣ ಕಿಯಾ ಜಾನೇವಾಲಾ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ, ಸುವರ್ಣಪಾಷಾಣಕೋ ಲಗಾಈ ಜಾನೇವಾಲೀ ಪ್ರದೀಪ್ತ ಅಗ್ನಿಕೀ ಭಾಂತಿ ಸಮಾಹಿತ ಅಂತರಂಗವಾಲೇ ಜೀವಕೋ [ಅರ್ಥಾತ್] ಜಿಸಕಾ ಅಂತರಂಗ ಏಕಾಗ್ರ–ಸಮಾಧಿಪ್ರಾಪ್ತ ಹೈ ಐಸೇ ಜೀವಕೋ] ಪದ–ಪದ ಪರ ಪರಮ ರಮ್ಯ ಐಸೀ ಉಪರಕೀ ಶುದ್ಧ ಭೂಮಿಕಾಓಂಮೇಂ ಅಭಿನ್ನ ವಿಶ್ರಾಂತಿ [–ಅಭೇದರೂಪ ಸ್ಥಿರತಾ] ಉತ್ಪನ್ನ ಕರತಾ ಹುಆ – ಯದ್ಯಪಿ ಉತ್ತಮ ಸುವರ್ಣಕೀ ಭಾಂತಿ ಶುದ್ಧ ಜೀವ ಕಥಂಚಿತ್ ಭಿನ್ನಸಾಧ್ಯಸಾಧನಭಾವಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಸ್ವಯಂ [ಅಪನೇ ಆಪ] ಶುದ್ಧ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ತಥಾಪಿ–ನಿಶ್ಚಯಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕೇ ಸಾಧನಪನೇಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ.
ಅಂಗಪೂರ್ವಗತ ಜ್ಞಾನ ಔರ ಮುನಿ–ಆಚಾರಮೇಂ ಪ್ರವರ್ತನರೂಪ ವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ವಿಶೇಷ–ವಿಶೇಷ ಶುದ್ಧಿಕಾ ೧ ------------------------------------------------------------------------- ೧. ಸಮಾಹಿತ=ಏಕಾಗ್ರ; ಏಕತಾಕೋೇ ಪ್ರಾಪ್ತ; ಅಭೇದತಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ; ಛಿನ್ನಭಿನ್ನತಾ ರಹಿತ; ಸಮಾಧಿಪ್ರಾಪ್ತ; ಶುದ್ಧ; ಪ್ರಶಾಂತ. ೨. ಇಸ ಗಾಥಾಕೀ ಶ್ರೀ ಜಯಸೇನಾಚಾರ್ಯದೇವಕೃತ ಟೀಕಾಮೇಂ ಪಂಚಮಗುಣಸ್ಥಾನವರ್ತೀ ಗೃಹಸ್ಥಕೋ ಭೀ ವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ ಕಹಾ ಹೈ. ವಹಾಂ ವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕೇ ಸ್ವರೂಪಕಾ ನಿಮ್ನಾನುಸಾರ ವರ್ಣನ ಕಿಯಾ ಹೈಃ– ‘ವೀತರಾಗಸರ್ವಜ್ಞಪ್ರಣೀತ ಜೀವಾದಿಪದಾರ್ಥೋ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಸಮ್ಯಕ್ ಶ್ರದ್ಧಾನ ತಥಾ ಜ್ಞಾನ ದೋನೋಂ, ಗೃಹಸ್ಥಕೋ ಔರ ತಪೋಧನಕೋ ಸಮಾನ ಹೋತೇ ಹೈಂ; ಚಾರಿತ್ರ, ತಪೋಧನೋಂಕೋ ಆಚಾರಾದಿ ಚರಣಗ್ರಂಥೋಂಮೇಂ ವಿಹಿತ ಕಿಯೇ ಹುಏ ಮಾರ್ಗಾನುಸಾರ ಪ್ರಮತ್ತ–ಅಪ್ರಮತ್ತ ಗುಣಸ್ಥಾನಯೋಗ್ಯ ಪಂಚಮಹಾವ್ರತ–ಪಂಚಸಮಿತಿ–ತ್ರಿಗುಪ್ತಿ–ಷಡಾವಶ್ಯಕಾದಿರೂಪ ಹೋತಾ ಹೈ ಔರ ಗೃಹಸ್ಥೋಂಕೋ ಉಪಾಸಕಾಧ್ಯಯನಗ್ರಂಥಮೇಂ ವಿಹಿತ ಕಿಯೇ ಹುಏ ಮಾರ್ಗಕೇ ಅನುಸಾರ ಪಂಚಮಗುಣಸ್ಥಾನಯೋಗ್ಯ ದಾನ–ಶೀಲ– ಪೂವಜಾ–ಉಪವಾಸಾದಿರೂಪ ಅಥವಾ ದಾರ್ಶನಿಕ–ವ್ರತಿಕಾದಿ ಗ್ಯಾರಹ ಸ್ಥಾನರೂಪ [ಗ್ಯಾರಹ ಪ್ರತಿಮಾರೂಪ] ಹೋತಾ ಹೈ; ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ವ್ಯವಹಾರಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ.