೧೬
] ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯಸಂಗ್ರಹ
[ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುನ್ದಕುನ್ದ
ಪದಾರ್ಥಾನಾಂ ಗುಣಪರ್ಯಾಯಯೋಗಪೂರ್ವಕಮಸ್ತಿತ್ವಂ ಸಾಧಯನ್ತಿ. ಅನುಮೀಯತೇ ಚ ಧರ್ಮಾಧರ್ಮಾಕಾಶಾನಾಂ ಪ್ರತ್ಯೇಕಮೂರ್ಧ್ವಾಽ–
ಧೋಮಧ್ಯಲೋಕವಿಭಾಗರೂಪೇಣ ಪರಿಣಮನಾತ್ಕಾಯತ್ವಾಖ್ಯಂ ಸಾವಯವತ್ವಮ್. ಝವಿಾನಾಮಪಿ
ಪ್ರತ್ಯೇಕಮೂರ್ಧ್ವಾಧೋಮಧ್ಯಲೋಕವಿಭಾಗರೂಪೇಣ ಪರಿಣಮನಾಲ್ಲೋಕಪೂರಣಾವಸ್ಥಾವ್ಯವಸ್ಥಿತವ್ಯಕ್ತೇಸ್ಸದಾ ಸನ್ನಿಹಿತ–
ಶಕ್ತೇಸ್ತದನುಮೀಯತ ಏವ. ಪುದ್ಗಲಾನಾಮಪ್ಯೂರ್ಧ್ವಾಧೋಮಧ್ಯಲೋಕವಿಭಾಗರೂಪಪರಿಣತಮಹಾಸ್ಕನ್ಧತ್ವಪ್ರಾಪ್ತಿವ್ಯಕ್ತಿ–
ಶಕ್ತಿಯೋಗಿತ್ವಾತ್ತಥಾವಿಧಾ ಸಾವಯವತ್ವಸಿದ್ಧಿರಸ್ತ್ಯೇವೇತಿ.. ೫..
-----------------------------------------------------------------------------
ಉನಕೀ ಜೋ ತೀನ ಲೋಕರೂಪ ನಿಷ್ಪನ್ನತಾ [–ರಚನಾ] ಕಹೀ ವಹ ಭೀ ಉನಕಾ ಅಸ್ತಿಕಾಯಪನಾ
[ಅಸ್ತಿಪನಾ ತಥಾ ಕಾಯಪನಾ] ಸಿದ್ಧ ಕರನೇಕೇ ಸಾಧನ ರೂಪಸೇ ಕಹೀ ಹೈ. ವಹ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಹೈಃ–
[೧] ಊರ್ಧ್ವ–ಅಧೋ–ಮಧ್ಯ ತೀನ ಲೋಕಕೇ ಉತ್ಪಾದ–ವ್ಯಯ–ಧ್ರೌವ್ಯವಾಲೇ ಭಾವ– ಕಿ ಜೋ ತೀನ ಲೋಕಕೇ
ವಿಶೇಷಸ್ವರೂಪ ಹೈಂ ವೇ–ಭವತೇ ಹುಏ [ಪರಿಣಮತ ಹೋತೇ ಹುಏ] ಅಪನೇ ಮೂಲಪದಾರ್ಥೋಂಕಾ ಗುಣಪರ್ಯಾಯಯುಕ್ತ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಸಿದ್ಧ
ಕರತೇ ಹೈಂ. [ತೀನ ಲೋಕಕೇ ಭಾವ ಸದೈವ ಕಥಂಚಿತ್ ಸದ್ರಶ ರಹತೇ ಹೈಂ ಔರ ಕಥಂಚಿತ್ ಬದಲತೇ ರಹತೇ ಹೈಂ ವೇ ಐಸಾ
ಸಿದ್ಧ ಕರತೇ ಹೈ ಕಿ ತೀನ ಲೋಕಕೇ ಮೂಲ ಪದಾರ್ಥ ಕಥಂಚಿತ್ ಸದ್ರಶ ರಹತೇ ಹೈಂ ಔರ ಕಥಂಚಿತ್ ಪರಿವರ್ತಿತ ಹೋತೇ
ರಹತೇ ಹೈಂ ಅರ್ಥಾತ್ ಉನ ಮೂಲ ಪದಾರ್ಥೋಂಕಾ ಉತ್ಪಾದ–ವ್ಯಯ–ಧೌವ್ಯವಾಲಾ ಅಥವಾ ಗುಣಪರ್ಯಾಯವಾಲಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಹೈ.]
[೨] ಪುನಶ್ಚ, ಧರ್ಮ, ಅಧರ್ಮ ಔರ ಆಕಾಶ ಯಹ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪದಾರ್ಥ ಊರ್ಧ್ವ–ಅಧೋ–ಮಧ್ಯ ಐಸೇ ಲೋಕಕೇ
[ತೀನ] ೧ವಿಭಾಗರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇಸೇ ಉನಕೇೇ ಕಾಯತ್ವ ನಾಮಕಾ ಸಾವಯವಪನಾ ಹೈ ಐಸಾ ಅನುಮಾನ ಕಿಯಾ ಜಾ
ಸಕತಾ ಹೈ. ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಜೀವಕೇ ಭೀ ಊರ್ಧ್ವ–ಅಧೋ–ಮಧ್ಯ ಐಸೇ ತೀನ ಲೋಕಕೇ [ತೀನ] ವಿಭಾಗರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ
--------------------------------------------------------------------------
೧. ಯದಿ ಲೋಕಕೇ ಊರ್ಧ್ವ, ಅಧಃ ಔರ ಮಧ್ಯ ಐಸೇ ತೀನ ಭಾಗ ಹೈಂ ತೋ ಫಿರ ‘ಯಹ ಊರ್ಧ್ವಲೋಕಕಾ ಆಕಾಶಭಾಗ ಹೈ, ಯಹ
ಅಧೋಲೋಕಕಾ ಆಕಾಶಭಾಗ ಹೈ ಔರ ಯಹ ಮಧ್ಯಲೋಕಕಾ ಆಕಾಶಭಾಗ ಹೈೇ’ – ಇಸಪ್ರಕಾರ ಆಕಾಶಕೇ ಭೀ ವಿಭಾಗ ಕಿಯೇ ಜಾ
ಸಕತೇ ಹೈಂ ಔರ ಇಸಲಿಯೇ ಯಹ ಸಾವಯವ ಅರ್ಥಾತ್ ಕಾಯತ್ವವಾಲಾ ಹೈ ಐಸಾ ಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ. ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ಧರ್ಮ ಔರ ಅಧರ್ಮ ಭೀ
ಸಾವಯವ ಅರ್ಥಾತ ಕಾಯತ್ವವಾಲೇ ಹೈಂ.