ಮಹಾಸತ್ತಾ ಪ್ರೋಕ್ತೈವ. ಅನ್ಯಾ ತು ಪ್ರತಿನಿಯತವಸ್ತುವರ್ತಿನೀ ಸ್ವರೂಪಾಸ್ತಿತ್ವಸೂಚಿಕಾಽವಾನ್ತರಸತ್ತಾ. ತತ್ರ
ಮಹಾಸತ್ತಾಽವಾನ್ತರಸತ್ತಾರೂಪೇಣಾಽ–ಸತ್ತಾಽವಾನ್ತರಸತ್ತಾ ಚ ಮಹಾಸತ್ತಾರೂಪೇಣಾಽಸತ್ತೇತ್ಯಸತ್ತಾ ಸತ್ತಾಯಾಃ. ಯೇನ
ಸ್ವರೂಪೇಣೋತ್ತ್ಪಾದಸ್ತತ್ತಥೋ–ತ್ಪಾದೈಕಲಕ್ಷಣಮೇವ, ಯೇನ ಸ್ವರೂಪೇಣೋಚ್ಛೇದಸ್ತತ್ತಥೋಚ್ಛೇುದೈಕಲಕ್ಷಣಮೇವ, ಯೇನ ಸ್ವರೂಪೇಣ
ಧ್ರೋವ್ಯಂ ತತ್ತಥಾ ಧ್ರೌವ್ಯೈಕಲಕ್ಷಣಮೇವ, ತತ ಉತ್ಪದ್ಯಮಾನೋಚ್ಛಿದ್ಯಮಾನಾವತಿಷ್ಠಮಾನಾನಾಂ ವಸ್ತುನಃ ಸ್ವರೂಪಾಣಾಂ ಪ್ರತ್ಯೇಕಂ
ತ್ರೈಲಕ್ಷಣ್ಯಾಭಾವಾದತ್ರಿಲಕ್ಷಣತ್ವಂಃ ತ್ರಿಲಕ್ಷಣಾಯಾಃ. ಏಕಸ್ಯ ವಸ್ತುನಃ ಸ್ವರೂಪಸತ್ತಾ ನಾನ್ಯಸ್ಯ ವಸ್ತುನಃ ಸ್ವರೂಪಸತ್ತಾ
ಭವತೀತ್ಯನೇಕತ್ವಮೇಕಸ್ಯಾಃ. ಪ್ರತಿನಿಯತಪದಾರ್ಥಸ್ಥಿತಾಭಿರೇವ ಸತ್ತಾಭಿಃ ಪದಾರ್ಥಾನಾಂ ಪ್ರತಿನಿಯಮೋ
[ಉಪರ್ಯುಕ್ತ ಸಪ್ರತಿಪಕ್ಷಪನಾ ಸ್ಪಷ್ಟ ಸಮಝಾಯಾ ಜಾತಾ ಹೈಃ–]
ಸತ್ತಾ ದ್ವಿವಿಧ ಹೈಃ ಮಹಾಸತ್ತಾ ಔರ ಅವಾನ್ತರಸತ್ತಾ . ಉನಮೇಂ ಸರ್ವ ಪದಾರ್ಥಸಮೂಹಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋನೇವಾಲೀ,
ಪ್ರತಿನಿಶ್ಚಿತ [–ಏಕ–ಏಕ ನಿಶ್ಚಿತ] ವಸ್ತುಮೇಂ ರಹೇನೇವಾಲೀ, ಸ್ವರೂಪ–ಅಸ್ತಿತ್ವಕೋ ಸೂಚಿತ ಕರನೇವಾಲೀ
ಅವಾನ್ತರಸತ್ತಾ [ವಿಶೇಷಸತ್ತಾ] ಹೈ. [೧] ವಹಾಂ ಮಹಾಸತ್ತಾ ಅವಾನ್ತರಸತ್ತಾರೂಪಸೇ ಅಸತ್ತಾ ಹೈೇ ಔರ ಅವಾನ್ತರಸತ್ತಾ
ಮಹಾಸತ್ತಾರೂಪಸೇ ಅಸತ್ತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ಸತ್ತಾಕೋ ಅಸತ್ತಾ ಹೈ [ಅರ್ಥಾತ್ ಜೋ ಸಾಮಾನ್ಯವಿಶೇಷಾತ್ಮಕ ಸತ್ತಾ
ಮಹಾಸತ್ತಾರೂಪ ಹೋನೇಸೇ ‘ಸತ್ತಾ’ ಹೈ ವಹೀ ಅವಾನ್ತರಸತ್ತಾರೂಪ ಭೀ ಹೋನೇಸೇ ‘ಅಸತ್ತಾ’ ಭೀ ಹೈ]. [೨] ಜಿಸ
ಸ್ವರೂಪಸೇ ಉತ್ಪಾದ ಹೈ ಉಸಕಾ [–ಉಸ ಸ್ವರೂಪಕಾ] ಉಸಪ್ರಕಾರಸೇ ಉತ್ಪಾದ ಏಕ ಹೀ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ, ಜಿಸ
ಸ್ವರೂಪಸೇ ವ್ಯಯ ಹೈೇ ಉಸಕಾ [–ಉಸ ಸ್ವರೂಪಕಾ] ಉಸಪ್ರಕಾರಸೇ ವ್ಯಯ ಏಕ ಹೀ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಔರ ಜಿಸ ಸ್ವರೂಪಸೇ
ಧ್ರೌವ್ಯ ಹೈ ಉಸಕಾ [–ಉಸ ಸ್ವರೂಪಕಾ] ಉಸಪ್ರಕಾರಸೇ ಧ್ರೌವ್ಯ ಏಕ ಹೀ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ವಸ್ತುಕೇ ಉತ್ಪನ್ನ
ಹೋೇನೇವಾಲೇ, ನಷ್ಟ ಹೋೇನೇವಾಲೇ ಔರ ಧ್ರುವ ರಹನೇತವಾಲೇ ಸ್ವರೂಪೋಂಮೇಂಸೇ ಪ್ರತ್ಯೇಕಕೋ ತ್ರಿಲಕ್ಷಣಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ
ತ್ರಿಲಕ್ಷಣಾ [ಸತ್ತಾ] ಕೋ ಅತ್ರಿಲಕ್ಷಣಪನಾ ಹೈ. [ಅರ್ಥಾತ್ ಜೋ ಸಾಮಾನ್ಯವಿಶೇಷಾತ್ಮಕ ಸತ್ತಾ ಮಹಾಸತ್ತಾರೂಪ ಹೋನೇಸೇ
‘ತ್ರಿಲಕ್ಷಣಾ’ ಹೈ ವಹೀ ಯಹಾಂ ಕಹೀ ಹುಈ ಅವಾನ್ತರಸತ್ತಾರೂಪ ಭೀ ಹೋನೇಸೇ ‘ಅತ್ರಿಲಕ್ಷಣಾ’ ಭೀ ಹೈ]. [೩] ಏಕ
ವಸ್ತುಕೀ ಸ್ವರೂಪಸತ್ತಾ ಅನ್ಯ ವಸ್ತುಕೀ ಸ್ವರೂಪಸತ್ತಾ ನಹೀಂ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ಏಕ [ಸತ್ತಾ] ಕೋ ಅನೇಕಪನಾ ಹೈ.
[ಅರ್ಥಾತ್ ಜೋ ಸಾಮಾನ್ಯವಿಶೇಷಾತ್ಮಕ ಸತ್ತಾ ಮಹಾಸತ್ತಾರೂಪ ಹೋನೇಸೇ ‘ಏಕ’ ಹೈ ವಹೀ ಯಹಾಂ ಕಹೀ ಹುಈ
ಅವಾನ್ತರಸತ್ತಾರೂಪ ಭೀ ಹೋನೇಸೇ ‘ಅನೇಕ’ ಭೀ ಹೈ]. [೪] ಪ್ರತಿನಿಶ್ಚಿತ [ವ್ಯಕ್ತಿಗತ ನಿಶ್ಚಿತ] ಪದಾರ್ಥಮೇಂ ಸ್ಥಿತ
ಸತ್ತಾಓಂ ದ್ವಾರಾ ಹೀ ಪದಾರ್ಥೋಂಕಾ ಪ್ರತಿನಿಶ್ಚಿತಪನಾ [–ಭಿನ್ನ–ಭಿನ್ನ ನಿಶ್ಚಿತ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ] ಹೋತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ
ಸರ್ವಪದಾರ್ಥಸ್ಥಿತ [ಸತ್ತಾ] ಕೋ ಏಕಪದಾರ್ಥಸ್ಥಿತಪನಾ ಹೈ. [ಅರ್ಥಾತ್ ಜೋ ಸಾಮಾನ್ಯವಿಶೇಷಾತ್ಮಕ ಸತ್ತಾ
ಮಹಾಸತ್ತಾರೂಪ ಹೋನೇಸೇ