೩೨
] ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯಸಂಗ್ರಹ
[ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುನ್ದಕುನ್ದ
ಗನ್ಧವರ್ಣಪೃಗ್ಥಭೂತಪುದ್ಗಲವದ್ಗುಣೈರ್ವಿನಾ ದ್ರವ್ಯಂ ನ ಸಂಭವತಿ. ತತೋ ದ್ರವ್ಯಗುಣಾನಾಮಪ್ಯಾದೇಶವಶಾತ್
ಕಥಂಚಿದ್ಭೇದೇಽಪ್ಯೇಕಾಸ್ತಿತ್ವನಿಯತತ್ವಾದನ್ಯೋನ್ಯಾಜಹದ್ವೃತ್ತೀನಾಂ ವಸ್ತುತ್ವೇನಾಭೇದ ಇತಿ.. ೧೩..
ಸಿಯ ಅತ್ಥಿ ಣತ್ಥಿ ಉಹಯಂ ಅವ್ವತ್ತವ್ವಂ ಪುಣೋ ಯ ತತ್ತಿದಯಂ.
ದವ್ವಂ ಖು ಸತಭಂಗಂ ಆದೇಸವಸೇಣ ಸಂಭವದಿ.. ೧೪..
ಸ್ಯಾದಸ್ತಿ ನಾಸ್ತ್ಯುಭಯಮವಕ್ತವ್ಯಂ ಪುನಶ್ಚ ತತ್ತ್ರಿತಯಮ್.
ದ್ರವ್ಯಂ ಖಲು ಸಪ್ತಭಙ್ಗಮಾದೇಶವಶೇನ ಸಮ್ಭವತಿ.. ೧೪..
ಅತ್ರ ದ್ರವ್ಯಸ್ಯಾದೇಶವಶೇನೋಕ್ತಾ ಸಪ್ತಭಙ್ಗೀ.
ಸ್ಯಾದಸ್ತಿ ದ್ರವ್ಯಂ, ಸ್ಯಾನ್ನಾಸ್ತಿ ದ್ರವ್ಯಂ, ಸ್ಯಾದಸ್ತಿ ಚ ನಾಸ್ತಿ ಚ ದ್ರವ್ಯಂ, ಸ್ಯಾದವಕ್ತವ್ಯಂ ದ್ರವ್ಯಂ, ಸ್ಯಾದಸ್ತಿ
ಚಾವಕ್ತವ್ಯಂ ಚ ದ್ರವ್ಯಂ, ಸ್ಯಾನ್ನಾಸ್ತಿ ಚಾವಕ್ತವ್ಯಂ ಚ ದ್ರವ್ಯಂ, ಸ್ಯಾದಸ್ತಿ ಚ ನಾಸ್ತಿ ಚಾವಕ್ತವ್ಯಂ ಚ ದ್ರವ್ಯಮಿತಿ. ಅತ್ರ
ಸರ್ವಥಾತ್ವನಿಷೇಧಕೋ
-----------------------------------------------------------------------------
ನಹೀಂ ಹೋತಾ. ಇಸಲಿಯೇ, ದ್ರವ್ಯ ಔರ ಗುಣೋಂಕಾ ಆದೇಶವಶಾತ್ ಕಥಂಚಿತ ಭೇದ ಹೈ ತಥಾಪಿ, ವೇ ಏಕ ಅಸ್ತಿತ್ವಮೇಂ
ನಿಯತ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಅನ್ಯೋನ್ಯವೃತ್ತಿ ನಹೀಂ ಛೋಡತೇ ಇಸಲಿಏ ವಸ್ತುರೂಪಸೇ ಉನಕಾ ಭೀ ಅಭೇದ ಹೈ [ಅರ್ಥಾತ್ ದ್ರವ್ಯ
ಔರ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೀ ಭಾಂತಿ ದ್ರವ್ಯ ಔರ ಗುಣೋಂಕಾ ಭೀ ವಸ್ತುರೂಪಸೇ ಅಭೇದ ಹೈ].. ೧೩..
ಗಾಥಾ ೧೪
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ದ್ರವ್ಯಂ] ದ್ರವ್ಯ [ಆದೇಶವಶೇನ] ಆದೇಶವಶಾತ್ [–ಕಥನಕೇ ವಶ] [ಖುಲ] ವಾಸ್ತವಮೇಂ
[ಸ್ಯಾತ್ ಅಸ್ತಿ] ಸ್ಯಾತ್ ಅಸ್ತಿ, [ನಾಸ್ತಿ] ಸ್ಯಾತ್ ನಾಸ್ತಿ, [ಉಭಯಮ್] ಸ್ಯಾತ್ ಅಸ್ತಿ–ನಾಸ್ತಿ,
[ಅವಕ್ತವ್ಯಮ್] ಸ್ಯಾತ್ ಅವಕ್ತವ್ಯ [ಪುನಃ ಚ] ಔರ ಫಿರ [ತತ್ತ್ರಿತಯಮ್] ಅವಕ್ತವ್ಯತಾಯುಕ್ತ ತೀನ ಭಂಗವಾಲಾ [–
ಸ್ಯಾತ್ ಅಸ್ತಿ–ಅವಕ್ತವ್ಯ, ಸ್ಯಾತ್ ನಾಸ್ತಿ–ಅವಕ್ತವ್ಯ ಔರ ಸ್ಯಾತ್ ಅಸ್ತಿ–ನಾಸ್ತಿ–ಅವಕ್ತವ್ಯ] [–ಸಪ್ತಧಙ್ಗಮ್]
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸಾತ ಭಂಗವಾಲಾ [ಸಮ್ಭವತಿ] ಹೈ.
ಟೀಕಾಃ– ಯಹಾಂ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಆದೇಶಕೇ ವಶ ಸಪ್ತಭಂಗೀ ಕಹೀ ಹೈ.
[೧] ದ್ರವ್ಯ ‘ಸ್ಯಾತ್ ಅಸ್ತಿ’ ಹೈ; [೨] ದ್ರವ್ಯ ‘ಸ್ಯಾತ್ ನಾಸ್ತಿ’ ಹೈ; [೩] ದ್ರವ್ಯ ‘ಸ್ಯಾತ್ ಅಸ್ತಿ ಔರ
ನಾಸ್ತಿ’ ಹೈ; [೪] ದ್ರವ್ಯ ‘ಸ್ಯಾತ್ ಅವಕ್ತವ್ಯ’ ಹೈೇ; [೫] ದ್ರವ್ಯ ‘ಸ್ಯಾತ್ ಅಸ್ತಿ ಔರ ಅವಕ್ತವ್ಯ’ ಹೈ; [೬] ದ್ರವ್ಯ
‘ಸ್ಯಾತ್ ನಾಸ್ತಿ ಔರ ಅವಕ್ತವ್ಯ’ ಹೈ; [೭] ದ್ರವ್ಯ ‘ಸ್ಯಾತ್ ಅಸ್ತಿ, ನಾಸ್ತಿ ಔರ ಅವಕ್ತವ್ಯ’ ಹೈ.
--------------------------------------------------------------------------
ಛೇ ಅಸ್ತಿ ನಾಸ್ತಿ, ಉಭಯ ತೇಮ ಅವಾಚ್ಯ ಆದಿಕ ಭಂಗ ಜೇ,
ಆದೇಶವಶ ತೇ ಸಾತ ಭಂಗೇ ಯುಕ್ತ ಸರ್ವೇ ದ್ರವ್ಯ ಛೇ. ೧೪.