ಸುರಣರಣಾರಯತಿರಿಯಾ ಜೀವಸ್ಸ ಯ ಪಜ್ಜಯಾ ಬಹುಗಾ.. ೧೬..
ಸುರನರನಾರಕತಿರ್ಯಞ್ಚೋ ಜೀವಸ್ಯ ಚ ಪರ್ಯಾಯಾಃ ಬಹವಃ.. ೧೬..
ಅತ್ರ ಭಾವಗುಣಪರ್ಯಾಯಾಃ ಪ್ರಜ್ಞಾಪಿತಾಃ.
ಭಾವಾ ಹಿ ಜೀವಾದಯಃ ಷಟ್ ಪದಾರ್ಥಾಃ. ತೇಷಾಂ ಗುಣಾಃ ಪರ್ಯಾಯಾಶ್ಚ ಪ್ರಸಿದ್ಧಾಃ. ತಥಾಪಿ ಜೀವಸ್ಯ ವಕ್ಷ್ಯಮಾಣೋದಾಹರಣಪ್ರಸಿದ್ಧಯಥರ್ಮಭಿಧೀಯನ್ತೇ. ಗುಣಾ ಹಿ ಜೀವಸ್ಯ ಜ್ಞಾನಾನುಭೂತಿಲಕ್ಷಣಾ ಶುದ್ಧಚೇತನಾ, ಕಾರ್ಯಾನುಭೂತಿಲಕ್ಷಣಾ ಕರ್ಮಫಲಾನುಭೂತಿಲಕ್ಷಣಾ ಚಾಶುದ್ಧಚೇತನಾ, ಚೈತನ್ಯಾನುವಿಧಾಯಿಪರಿಣಾಮಲಕ್ಷಣಃ ಸ– ವಿಕಲ್ಪನಿರ್ವಿಕಲ್ಪರೂಪಃ ಶುದ್ಧಾಶುದ್ಧತಯಾ ಸಕಲವಿಕಲತಾಂ -----------------------------------------------------------------------------
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಜೀವಾದ್ಯಾಃ] ಜೀವಾದಿ [ದ್ರವ್ಯ] ವೇ [ಭಾವಾಃ] ‘ಭಾವ’ ಹೈಂ. [ಜೀವಗುಣಾಃ] ಜೀವಕೇ ಗುಣ [ಚೇತನಾ ಚ ಉಪಯೋಗಃ] ಚೇತನಾ ತಥಾ ಉಪಯೋಗ ಹೈಂ [ಚ] ಔರ [ಜೀವಸ್ಯ ಪರ್ಯಾಯಾಃ] ಜೀವಕೀ ಪರ್ಯಾಯೇಂ [ಸುರನರನಾರಕತಿರ್ಯಞ್ಚಃ] ದೇವ–ಮನುಷ್ಯ–ನಾರಕ–ತಿರ್ಯಂಚರೂಪ [ಬಹವಃ] ಅನೇಕ ಹೈಂ.
ಟೀಕಾಃ– ಯಹಾ ಭಾವೋಂ [ದ್ರವ್ಯೋಂ], ಗುಣೋಂಂ ಔರ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಬತಲಾಯೇ ಹೈಂ.
ಜೀವಾದಿ ಛಹ ಪದಾರ್ಥ ವೇ ‘ಭಾವ’ ಹೈಂ. ಉನಕೇ ಗುಣ ಔರ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೈಂ, ತಥಾಪಿ ೧ಆಗೇ [ಅಗಲೀ ಗಾಥಾಮೇಂ] ಜೋ ಉದಾಹರಣ ದೇನಾ ಹೈ ಉಸಕೀ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಕೇ ಹೇತು ಜೀವಕೇ ಗುಣೋಂ ಔರ ಪರ್ಯಾಯೋಂ ಕಥನ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈಃ–
ಜೀವಕೇ ಗುಣೋಂ ೨ಜ್ಞಾನಾನುಭೂತಿಸ್ವರೂಪ ಶುದ್ಧಚೇತನಾ ತಥಾ ಕಾರ್ಯಾನುಭೂತಿಸ್ವರೂಪ ಔರ ಕರ್ಮಫಲಾನುಭೂತಿ– ಸ್ವರೂಪ ಅಶುದ್ಧಚೇತನಾ ಹೈ ಔರ ೩ಚೈತನ್ಯಾನುವಿಧಾಯೀ–ಪರಿಣಾಮಸ್ವರೂಪ, ಸವಿಕಲ್ಪನಿರ್ವಿಕಲ್ಪರೂಪ, ಶುದ್ಧತಾ– --------------------------------------------------------------------------
ಜೀವಾದಿ ಸೌ ಛೇ ‘ಭಾವ,’ ಜೀವಗುಣ ಚೇತನಾ ಉಪಯೋಗ ಛೇ;
ಜೀವಪರ್ಯಯೋ ತಿರ್ಯಂಚ–ನಾರಕ–ದೇವ–ಮನುಜ ಅನೇಕ ಛೇ. ೧೬.
೩೬
೧. ಅಗಲೀ ಗಾಥಾಮೇಂ ಜೀವಕೀ ಬಾತ ಉದಾಹರಣಕೇ ರೂಪಮೇಂ ಲೇನಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಉಸ ಉದಾಹರಣಕೋ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕರನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಯಹಾಂ ಜೀವಕೇ ಗುಣೋಂ ಔರ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕಾ ಕಥನ ಕಿಯಾ ಗಯಾ ಹೈ.
೨. ಶುದ್ಧಚೇತನಾ ಜ್ಞಾನಕೀ ಅನುಭೂತಿಸ್ವರೂಪ ಹೈ ಔರ ಅಶುದ್ಧಚೇತನಾ ಕರ್ಮಕೀ ತಥಾ ಕರ್ಮಫಲಕೀ ಅನುಭೂತಿಸ್ವರೂಪ ಹೈ.
೩. ಚೈತನ್ಯ–ಅನುವಿಧಾಯೀ ಪರಿಣಾಮ ಅರ್ಥಾತ್ ಚೈತನ್ಯಕಾ ಅನುಸರಣ ಕರನೇವಾಲಾ ಪರಿಣಾಮ ವಹ ಉಪಯೋಗ ಹೈ. ಸವಿಕಲ್ಪ
ಉಪಯೋಗಕೋ ಜ್ಞಾನ ಔರ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪ ಉಪಯೋಗಕೋ ದರ್ಶನ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ. ಜ್ಞಾನೋಪಯೋಗಕೇ ಭೇದೋಂಮೇಂಸೇ ಮಾತ್ರ ಕೇವಜ್ಞಾನ ಹೀ ಶುದ್ಧ
ಹೋನೇಸೇ ಸಕಲ [ಅಖಣ್ಡ, ಪರಿಪೂರ್ಣ] ಹೈ ಔರ ಅನ್ಯ ಸಬ ಅಶುದ್ಧ ಹೋನೇಸೇ ವಿಕಲ [ಖಣ್ಡಿತ, ಅಪೂರ್ಣ] ಹೈಂ;
ದರ್ಶನೋಪಯೋಗಕೇ ಭೇದೋಂಮೇಸೇ ಮಾತ್ರ ಕೇವಲದರ್ಶನ ಹೀ ಶುದ್ಧ ಹೋನೇಸೇ ಸಕಲ ಹೈ ಔರ ಅನ್ಯ ಸಬ ಅಶುದ್ಧ ಹೋನೇಸೇ ವಿಕಲ ಹೈಂ.