೪೬
] ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯಸಂಗ್ರಹ
[ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುನ್ದಕುನ್ದ
ಸತ್ಯಪರ್ಯಾಯಜಾತಮುಚ್ಛಿನತ್ತಿ, ನಾಸದುತ್ಪಾದಯತಿ ಯದಾ ತು ದ್ರವ್ಯಗುಣತ್ವೇನ ಪರ್ಯಾಯಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ವಿವಕ್ಷ್ಯತೇ ತದಾ
ಪ್ರಾದುರ್ಭವತಿ, ವಿನಶ್ಯತಿ, ಸತ್ಪರ್ಯಾಯಜಾತಮತಿವಾಹಿತಸ್ವಕಾಲಮುಚ್ಛಿನತ್ತಿ, ಅಸದುಪಸ್ಥಿತ–ಸ್ವಕಾಲಮುತ್ಪಾದ
ಯತಿ ಚೇತಿ. ಸ ಖಲ್ವಯಂ ಪ್ರಸಾದೋಽನೇಕಾನ್ತವಾದಸ್ಯ ಯದೀದ್ರಶೋಽಪಿ ವಿರೋಧೋ ನ ವಿರೋಧಃ..೨೧..
ಇತಿ ಷಡ್ದ್ರವ್ಯಸಾಮಾನ್ಯಪ್ರರೂಪಣಾ.
ಜೀವಾ ಪುಗ್ಗಲಕಾಯಾ ಆಯಾಸಂ ಅತ್ಥಿಕಾಇಯಾ ಸೇಸಾ.
ಅಮಯಾ ಅತ್ಥಿತ್ತಮಯಾ ಕಾರಣಭುದಾ ಹಿ ಲೋಗಸ್ಸ.. ೨೨..
ಜೀವಾಃ ಪುದ್ಗಲಕಾಯಾ ಆಕಾಶಮಸ್ತಿಕಾಯೌ ಶೇಷೌ.
ಅಮಯಾ ಅಸ್ತಿತ್ವಮಯಾಃ ಕಾರಣಭೂತಾ ಹಿ ಲೋಕಸ್ಯ.. ೨೨..
-----------------------------------------------------------------------------
ಜಬ ಜೀವ, ಪರ್ಯಾಯಕೀ ಗೌಣತಾಸೇ ಔರ ದ್ರವ್ಯಕೀ ಮುಖ್ಯತಾಸೇ ವಿವಕ್ಷಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ತಬ ವಹ [೧] ಉತ್ಪನ್ನ
ನಹೀಂ ಹೋತಾ, [೨] ವಿನಷ್ಟ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, [೩] ಕ್ರಮವೃತ್ತಿಸೇ ವರ್ತನ ನಹೀಂ ಕರತಾ ಇಸಲಿಯೇ ಸತ್ [–ವಿದ್ಯಮಾನ]
ಪರ್ಯಾಯಸಮೂಕೋೇ ವಿನಷ್ಟ ನಹೀಂ ಕರತಾ ಔರ [೪] ಅಸತ್ಕೋ [–ಅವಿದ್ಯಮಾನ ಪರ್ಯಾಯಸಮೂಹಕೋ] ಉತ್ಪನ್ನ ನಹೀಂ
ಕರತಾ; ಔರ ಜಬ ಜೀವ ದ್ರವ್ಯಕೀ ಗೌಣತಾಸೇ ಔರ ಪರ್ಯಾಯಕೀ ಮುಖ್ಯತಾಸೇ ವಿವಕ್ಷಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ತಬ ವಹ [೧]
ಉಪಜತಾ ಹೈ, [೨] ವಿನಷ್ಟ ಹೋತಾ ಹೈ, [೩] ಜಿಸಕಾ ಸ್ವಕಾಲ ಬೀತ ಗಯಾ ಹೈ ಐಸೇ ಸತ್ [–ವಿದ್ಯಮಾನ]
ಪರ್ಯಾಯಸಮೂಹಕೋ ವಿನಷ್ಟ ಕರತಾ ಹೈ ಔರ [೪] ಜಿಸಕಾ ಸ್ವಕಾಲ ಉಪಸ್ಥಿತ ಹುಆ ಹೈ [–ಆ ಪಹುಂಚಾ ಹೈ] ಐಸೇ
ಅಸತ್ಕೋ [–ಅವಿದ್ಯಮಾನ ಪರ್ಯಾಯಸಮೂಹಕೋ] ಉತ್ಪನ್ನ ಕರತಾ ಹೈ.
ವಹ ಪ್ರಸಾದ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಅನೇಕಾನ್ತವಾದಕಾ ಹೈ ಕಿ ಐಸಾ ವಿರೋಧ ಭೀ [ವಾಸ್ತವಮೇಂ] ವಿರೋಧ ನಹೀಂ ಹೈ.. ೨೧..
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಷಡ್ದ್ರವ್ಯಕೀ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರರೂಪಣಾ ಸಮಾಪ್ತ ಹುಈ.
ಗಾಥಾ ೨೨
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಜೀವಾಃ] ಜೀವ, [ಪುದ್ಗಲಕಾಯಾಃ] ಪುದ್ಗಲಕಾಯ, [ಆಕಾಶಮ್] ಆಕಾಶ ಔರ [ಶೇಷೌ
ಅಸ್ತಿಕಾಯೌ] ಶೇಷ ದೋ ಅಸ್ತಿಕಾಯ [ಅಮಯಾಃ] ಅಕೃತ ಹೈಂ, [ಅಸ್ತಿತ್ವಮಯಾಃ] ಅಸ್ತಿತ್ವಮಯ ಹೈಂ ಔರ [ಹಿ]
ವಾಸ್ತವಮೇಂ [ಲೋಕಸ್ಯ ಕಾರಣಭೂತಾಃ] ಲೋಕಕೇ ಕಾರಣಭೂತ ಹೈಂ.
ಟೀಕಾಃ– ಯಹಾಂ [ಇಸ ಗಾಥಾಮೇಂ], ಸಾಮಾನ್ಯತಃ ಜಿನಕಾ ಸ್ವರೂಪ [ಪಹಲೇ] ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ ಐಸೇ ಛಹ
ದ್ರವ್ಯೋಂಮೇಂಸೇ ಪಾಂಚಕೋ ಅಸ್ತಿಕಾಯಪನಾ ಸ್ಥಾಪಿತ ಕಿಯಾ ಗಯಾ ಹೈ.
--------------------------------------------------------------------------
ಜೀವದ್ರವ್ಯ, ಪುದ್ದಗಲಕಾಯ, ನಭ ನೇ ಅಸ್ತಿಕಾಯೋ ಶೇಷ ಬೇ
ಅಣುಕೃತಕ ಛೇ, ಅಸ್ತಿತ್ವಮಯ ಛೇ, ಲೋಕಕಾರಣಭೂತ ಛೇ. ೨೨.