ಇಹ ಹಿ ಜೀವಾನಾಂ ಪುದ್ಗಲಾನಾಂ ಚ ಸತ್ತಾಸ್ವಭಾವತ್ವಾದಸ್ತಿ ಪ್ರತಿಕ್ಷಣಮುತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯೈಕವೃತ್ತಿರೂಪಃ ಪರಿಣಾಮಃ. ಸ ಖಲು ಸಹಕಾರಿಕಾರಣಸದ್ಭಾವೇ ದ್ರಷ್ಟಃ, ಗತಿಸ್ಥಿತ್ಯವಗಾಹಪರಿಣಾಮವತ್. ಯಸ್ತು ಸಹಕಾರಿಕಾರಣಂ ಸ ಕಾಲಃ. ತತ್ಪರಿಣಾಮಾನ್ಯಥಾನುಪಪತಿಗಮ್ಯಮಾನತ್ವಾದನುಕ್ತೋಽಪಿ ನಿಶ್ಚಯಕಾಲೋಽ–ಸ್ತೀತಿ ನಿಶ್ಚೀಯತೇ. ಯಸ್ತು ನಿಶ್ಚಯಕಾಲಪರ್ಯಾಯರೂಪೋ ವ್ಯವಹಾರಕಾಲಃ ಸ ಜೀವಪದ್ಗಲಪರಿಣಾಮೇನಾಭಿ–ವ್ಯಜ್ಯಮಾನತ್ವಾತ್ತದಾಯತ್ತ ಏವಾಭಿಗಮ್ಯತ ಏವೇತಿ.. ೨೩.. -----------------------------------------------------------------------------
ಇಸ ಜಗತಮೇಂ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಜೀವೋಂಕೋ ಔರ ಪುದ್ಗಲೋಂಕೋ ಸತ್ತಾಸ್ವಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಪ್ರತಿಕ್ಷಣ ಉತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯಕೀ ಏಕವೃತ್ತಿರೂಪ ಪರಿಣಾಮ ವರ್ತತಾ ಹೈ. ವಹ [–ಪರಿಣಾಮ] ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಸಹಕಾರೀ ಕಾರಣಕೇ ಸದ್ಭಾವಮೇಂ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ, ಗತಿ–ಸ್ಥಿತ–ಅವಗಾಹಪರಿಣಾಮಕೀ ಭಾಂತಿ. [ಜಿಸಪ್ರಕಾರ ಗತಿ, ಸ್ಥಿತಿ ಔರ ಅವಗಾಹರೂಪ ಪರಿಣಾಮ ಧರ್ಮ, ಅಧರ್ಮ ಔರ ಆಕಾಶರೂಪ ಸಹಕಾರೀ ಕಾರಣೋಂಕೇ ಸದ್ಭಾವಮೇಂ ಹೋತೇ ಹೈಂ, ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಉತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯಕೀ ಏಕತಾರೂಪ ಪರಿಣಾಮ ಸಹಕಾರೀ ಕಾರಣಕೇ ಸದ್ಭಾವಮೇಂ ಹೋತೇ ಹೈಂ.] ಯಹ ಜೋ ಸಹಕಾರೀ ಕಾರಣ ಸೋ ಕಾಲ ಹೈ. ೧ಜೀವ–ಪುದ್ಗಲಕೇ ಪರಿಣಾಮಕೀ ೨ಅನ್ಯಥಾ ಅನುಪಪತ್ತಿ ದ್ವಾರಾ ಜ್ಞಾತ ಹೋತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಏ, ನಿಶ್ಚಯಕಾಲ–[ಅಸ್ತಿಕಾಯರೂಪಸೇ] ಅನುಕ್ತ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ–[ದ್ರವ್ಯರೂಪಸೇ] ವಿದ್ಯಮಾನ ಹೈ ಐಸಾ ನಿಶ್ಚಿತ ಹೋತಾ ಹೈ. ಔರ ಜೋ ನಿಶ್ಚಯಕಾಲಕೀ ಪರ್ಯಾಯರೂಪ ವ್ಯವಹಾರಕಾಲ ವಹ, ಜೀವ–ಪುದ್ಗಲೋಂಕೇ ಪರಿಣಾಮಸೇ ವ್ಯಕ್ತ [–ಗಮ್ಯ] ಹೋತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ಅವಶ್ಯ ತದಾಶ್ರಿತ ಹೀ [–ಜೀವ ತಥಾ ಪುದ್ಗಲಕೇ ಪರಿಣಾಮಕೇ ಆಶ್ರಿತ ಹೀ] ಗಿನಾ ಜಾತಾ ಹೈ ..೨೩.. --------------------------------------------------------------------------
ತಥಾಪಿ ಜೀವ–ಪುದ್ಗಲೋಂಕೇ ಪರಿಣಾಮ ಸ್ಪಷ್ಟ ಖ್ಯಾಲಮೇಂ ಆತೇ ಹೈಂ ಇಸಲಿಯೇ ಕಾಲದ್ರವ್ಯಕೋ ಸಿದ್ಧ ಕರನೇಮೇಂ ಮಾತ್ರ ಉನ ದೋಕೇ ಪರಿಣಾಮಕೀ ಹೀ ಬಾತ ಲೀ ಗಈ ಹೈ.
ಪರಿಣಾಮ ಅರ್ಥಾತ್ ಉನಕೀ ಸಮಯವಿಶಿಷ್ಟ ವೃತ್ತಿ. ವಹ ಸಮಯವಿಶಿಷ್ಟ ವೃತ್ತಿ ಸಮಯಕೋ ಉತ್ಪನ್ನ ಕರನೇವಾಲೇ ಕಿಸೀ ಪದಾರ್ಥಕೇ
ಬಿನಾ [–ನಿಶ್ಚಯಕಾಲಕೇ ಬಿನಾ] ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತೀ. ಜಿಸಪ್ರಕಾರ ಆಕಾಶ ಬಿನಾ ದ್ರವ್ಯ ಅವಗಾಹನ ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಕರ
ಸಕತೇ ಅರ್ಥಾತ್ ಉನಕಾ ವಿಸ್ತಾರ [ತಿರ್ಯಕಪನಾ] ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತಾ ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ನಿಶ್ಚಯಕಾಲ ಬಿನಾ ದ್ರವ್ಯ ಪರಿಣಾಮಕೋ
ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತೇ ಅರ್ಥಾತ್ ಉನಕೋ ಪ್ರವಾಹ [ಊರ್ಧ್ವಪನಾ] ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತಾ. ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ನಿಶ್ಚಯಕಾಲಕೇ ಅಸ್ತಿತ್ವ
ಬಿನಾ [ಅರ್ಥಾತ್ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಕಾಲದ್ರವ್ಯಕೇ ಸದ್ಭಾವ ಬಿನಾ] ಅನ್ಯ ಕಿಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಜೀವ–ಪುದ್ಗಲಕೇ ಪರಿಣಾಮ ಬನ ನಹೀಂ
ಸಕತೇ ಇಸಲಿಯೇ ‘ನಿಶ್ಚಯಕಾಲ ವಿದ್ಯಮಾನ ಹೈ’ ಐಸಾ ಜ್ಞಾತ ಹೋತಾ ಹೈ– ನಿಶ್ಚಿತ ಹೋತಾ ಹೈ.]
೪೮