೫೦
] ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯಸಂಗ್ರಹ
[ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುನ್ದಕುನ್ದ
ಸಮಓ ಣಿಮಿಸೋ ಕಟ್ಠಾ ಕಲಾ ಯ ಣಾಲೀ ತದೋ ದಿವಾರತ್ತೀ.
ಮಾಸೋದುಅಯಣಸಂವಚ್ಛರೋ ತ್ತಿ ಕಾಲೋ ಪರಾಯತ್ತೋ.. ೨೫..
ಸಮಯೋ ನಿಮಿಷಃ ಕಾಷ್ಠಾ ಕಲಾ ಚ ನಾಲೀ ತತೋ ದಿವಾರಾತ್ರ.
ಮಾಸರ್ತ್ವಯನಸಂವತ್ಸರಮಿತಿ ಕಾಲಃ ಪರಾಯತ್ತ.. ೨೫..
ಅತ್ರ ವ್ಯವಹಾರಕಾಲಸ್ಯ ಕಥಂಚಿತ್ಪರಾಯತ್ತತ್ವಂ ದ್ಯೋತಿತಮ್.
ಪರಮಾಣುಪ್ರಚಲನಾಯತ್ತಃ ಸಮಯಃ. ನಯನಪುಟಘಟನಾಯತ್ತೋ ನಿಮಿಷಃ. ತತ್ಸಂಖ್ಯಾವಿಶೇಷತಃ ಕಾಷ್ಠಾ ಕಲಾ ನಾಲೀ
-----------------------------------------------------------------------------
ಉತ್ತರಃ– ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ಲಟಕತೀ ಹುಈ ಲಮ್ಬೀ ಡೋರೀಕೋ, ಲಮ್ಬೇ ಬಾಂಸಕೋ ಯಾ ಕುಮ್ಹಾರಕೇ ಚಾಕಕೋ ಏಕ ಹೀ
ಸ್ಥಾನ ಪರ ಸ್ಪರ್ಶ ಕರನೇ ಪರ ಸರ್ವತ್ರ ಚಲನ ಹೋತಾ ಹೈ, ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ಮನೋಜ್ಞ ಸ್ಪರ್ಶನೇನ್ದ್ರಿಯವಿಷಯಕಾ ಅಥವಾ
ರಸನೇನ್ದ್ರಿಯವಿಷಯಕಾ ಶರೀರಕೇ ಏಕ ಹೀ ಭಾಗಮೇಂ ಸ್ಪರ್ಶ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಸಮ್ಪೂರ್ಣ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಸುಖಾನುಭವ ಹೋತಾ ಹೈ
ಔರ ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ಸರ್ಪದಂಶ ಯಾ ವ್ರಣ [ಘಾವ] ಆದಿ ಶರೀರಕೇ ಏಕ ಹೀ ಭಾಗಮೇಂ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಸಮ್ಪೂರ್ಣ ಆತ್ಮಾಮೇಂ
ದುಃಖವೇದನಾ ಹೋತೀ ಹೈ, ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಕಾಲದ್ರವ್ಯ ಲೋಕಾಕಾಶಮೇಂ ಹೀ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಸಮ್ಪೂರ್ಣ ಆಕಾಶಮೇಂ ಪರಿಣತಿ
ಹೋತೀ ಹೈ ಕ್ಯೋಂಕಿ ಆಕಾಶ ಅಖಣ್ಡ ಏಕ ದ್ರವ್ಯ ಹೈ.
ಯಹಾಂ ಯಹ ಬಾತ ಮುಖ್ಯತಃ ಧ್ಯಾನಮೇಂ ರಖನಾ ಚಾಹಿಯೇ ಕಿ ಕಾಲ ಕಿಸೀ ದ್ರವ್ಯಕೋ ಪರಿಣಮಿತ ನಹೀಂ ಕರತಾ,
ಸಮ್ಪೂರ್ಣ ಸ್ವತಂತ್ರತಾಸೇ ಸ್ವಯಮೇವ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇವಾಲೇ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೋ ವಹ ಬಾಹ್ಯನಿಮಿತ್ತಮಾತ್ರ ಹೈ .
ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ನಿಶ್ಚಯಕಾಲಕಾ ಸ್ವರೂಪ ದರ್ಶಾಯಾ ಗಯಾ.. ೨೪..
ಗಾಥಾ ೨೫
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಸಮಯಃ] ಸಮಯ, [ನಿಮಿಷಃ] ನಿಮೇಷ, [ಕಾಷ್ಠಾ] ಕಾಷ್ಠಾ, [ಕಲಾ ಚ] ಕಲಾ, [ನಾಲೀ]
ಘಡೀ, [ತತಃ ದಿವಾರಾತ್ರಃ] ಅಹೋರಾತ್ರ, [–ದಿವಸ], [ಮಾಸರ್ತ್ವಯನಸಂವತ್ಸರಮ್] ಮಾಸ, ಋತು, ಅಯನ ಔರ ವರ್ಷ
– [ಇತಿ ಕಾಲಃ] ಐಸಾ ಜೋ ಕಾಲ [ಅರ್ಥಾತ್ ವ್ಯವಹಾರಕಾಲ] [ಪರಾಯತ್ತಃ] ವಹ ಪರಾಶ್ರಿತ ಹೈ.
ಟೀಕಾಃ– ಯಹಾಂ ವ್ಯವಹಾರಕಾಲಕಾ ಕಥಂಚಿತ್ ಪರಾಶ್ರಿತಪನಾ ದರ್ಶಾಯಾ ಹೈ.
ಪರಮಾಣುಕೇ ಗಮನಕೇ ಆಶ್ರಿತ ಸಮಯ ಹೈ; ಆಂಖಕೇ ಮಿಚನೇಕೇ ಆಶ್ರಿತ ನಿಮೇಷ ಹೈ; ಉಸಕೀ [–ನಿಮೇಷಕೀ]
ಅಮುಕ ಸಂಖ್ಯಾಸೇ ಕಾಷ್ಠಾ, ಕಲಾ ಔರ ಘಡೀ ಹೋತೀ ಹೈ; ಸೂರ್ಯಕೇ ಗಮನಕೇ ಆಶ್ರಿತ ಅಹೋರಾತ್ರ ಹೋತಾ ಹೈ; ಔರ
ಉಸಕೀ [–ಅಹೋರಾತ್ರಕೀ] ಅಮುಕ ಸಂಖ್ಯಾಸೇ ಮಾಸ, ಋತು, ಅಯನ ಔರ ವರ್ಷ ಹೋತೇ ಹೈಂ. –ಐಸಾ ವ್ಯವಹಾರಕಾಲ