ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯವರ್ಣನ
ಚಿದಾತ್ಮಕತ್ವಾತ್, ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಚಿಚ್ಛಕ್ತಿಯುಕ್ತತ್ವಾಚ್ಚೇತಯಿತಾ. ನಿಶ್ಚಯೇನಾಪೃಥಗ್ಭೂತೇನ, ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಪೃಥಗ್ಭೂತೇನ ಚೈತನ್ಯಪರಿಣಾಮಲಕ್ಷಣೇನೋಪಯೋಗೇನೋಪಲಕ್ಷಿತತ್ವಾದುಪಯೋಗವಿಶೇಷಿತಃ. ನಿಶ್ಚಯೇನ ಭಾವಕರ್ಮಣಾಂ, ವ್ಯವಹಾರೇಣ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಣಾಮಾಸ್ರವಣಬಂಧನಸಂವರಣನಿರ್ಜರಣಮೋಕ್ಷಣೇಷು ಸ್ವಯಮೀಶತ್ವಾತ್ ಪ್ರಭುಃ. ನಿಶ್ಚಯೇನ ಪೌದ್ಗಲಿಕಕರ್ಮನಿಮಿತ್ತಾತ್ಮಪರಿಣಾಮಾನಾಂ, ವ್ಯವಹಾರೇಣಾತ್ಮಪರಿಣಾಮನಿಮಿತ್ತಪೌದ್ಗಲಿಕಕರ್ಮಣಾಂ ಕರ್ತೃತ್ವಾತ್ಕರ್ತಾ. ನಿಶ್ಚಯೇನಶುಭಾಶುಭಕರ್ಮನಿಮಿತ್ತಸುಖದುಃಖಪರಿಣಾಮಾನಾಂ, ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಶುಭಾಶುಭಕರ್ಮಸಂಪಾದಿ–ತೇಷ್ಟಾನಿಷ್ಟವಿಷಯಾಣಾಂ ಭೋಕ್ತೃತ್ವಾದ್ಭೋಕ್ತಾ. ನಿಶ್ಚಯೇನ ಲೋಕಮಾತ್ರೋಽಪಿ ವಿಶಿಷ್ಟಾವಗಾಹಪರಿಣಾಮಶಕ್ತಿಯುಕ್ತ–ತ್ವಾನ್ನಾಮಕರ್ಮನಿರ್ವೃತ್ತಮಣು ಮಹಚ್ಚ ಶರೀರಮಧಿತಿಷ್ಠನ್ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ದೇಹಮಾತ್ರಃ. ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಕರ್ಮಭಿಃ ಸಹೈಕತ್ವಪರಿಣಾಮಾನ್ಮೂರ್ತೋಽಪಿ ನಿಶ್ಚಯೇನ ----------------------------------------------------------------------------- ಹೈ; ನಿಶ್ಚಯಸೇ ೧ಅಪೃಥಗ್ಭೂತ ಐಸೇ ಚೈತನ್ಯಪರಿಣಾಮಸ್ವರೂಪ ಉಪಯೋಗ ದ್ವಾರಾ ಲಕ್ಷಿತ ಹೋನೇಸೇ ‘ಉಪಯೋಗಲಕ್ಷಿತ’ ಹೈ, ವ್ಯವಹಾರಸೇ [ಸದ್ಭೂತ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ] ಪೃಥಗ್ಭೂತ ಐಸೇ ಚೈತನ್ಯಪರಿಣಾಮಸ್ವರೂಪ ಉಪಯೋಗ ದ್ವಾರಾ ಲಕ್ಷಿತ ಹೋನೇಸೇ ‘ಉಪಯೋಗಲಕ್ಷಿತ’ ಹೈ; ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಭಾವಕರ್ಮೋಂಕೇ ಆಸ್ರವ, ಬಂಧ, ಸಂವರ, ನಿರ್ಜರಾ ಔರ ಮೋಕ್ಷ ಕರನೇಮೇಂ ಸ್ವಯಂ ಈಶ [ಸಮರ್ಥ] ಹೋನೇಸೇ ‘ಪ್ರಭು’ ಹೈ, ವ್ಯವಹಾರಸೇ [ಅಸದ್ಭೂತ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ] ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮೋಂಕೇ ಆಸ್ರವ, ಬಂಧ, ಸಂವರ, ನಿರ್ಜರಾ ಔರ ಮೋಕ್ಷ ಕರನೇಮೇಂ ಸ್ವಯಂ ಈಶ ಹೋನೇಸೇ ‘ಪ್ರಭು’ ಹೈ; ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಪೌದ್ಗಲಿಕ ಕರ್ಮ ಜಿನಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈ ಐಸೇ ಆತ್ಮಪರಿಣಾಮೋಂಕಾ ಕರ್ತೃತ್ವ ಹೋನೇಸೇ ‘ಕರ್ತಾ’ ಹೈ, ವ್ಯವಹಾರಸೇ [ಅಸದ್ಭೂತ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ] ಆತ್ಮಪರಿಣಾಮ ಜಿನಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈ ಐಸೇ ಪೌದ್ಗಲಿಕ ಕರ್ಮೋಂಕಾ ಕರ್ತೃತ್ವ ಹೋನೇಸೇ ‘ಕರ್ತಾ’ ಹೈ; ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಶುಭಾಶುಭ ಕರ್ಮ ಜಿನಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈ ಐಸೇ ಸುಖದುಃಖಪರಿಣಾಮೋಂಕಾ ಭೋಕ್ತೃತ್ವ ಹೋನೇಸೇ ‘ಭೋಕ್ತಾ’ ಹೈ, ವ್ಯವಹಾರಸೇ [ಅಸದ್ಭೂತ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ] ಶುಭಾಶುಭ ಕರ್ಮೋಂಸೇ ಸಂಪಾದಿತ [ಪ್ರಾಪ್ತ] ಇಷ್ಟಾನಿಷ್ಟ ವಿಷಯೋಂಕಾ ಭೋಕ್ತೃತ್ವ ಹೋನೇಸೇ ‘ಭೋಕ್ತಾ’ ಹೈ; ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಲೋಕಪ್ರಮಾಣ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ವಿಶಿಷ್ಟ ಅವಗಾಹಪರಿಣಾಮಕೀ ಶಕ್ತಿವಾಲಾ ಹೋನೇಸೇ ನಾಮಕರ್ಮಸೇ ರಚಿತ ಛೋಟೇ–ಬಡೇ ಶರೀರಮೇಂ ರಹತಾ ಹುಆ ವ್ಯವಹಾರಸೇ [ಸದ್ಭೂತ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ] ‘ದೇಹಪ್ರಮಾಣ’ ಹೈ; ವ್ಯವಹಾರಸೇ [ಅಸದ್ಭೂತ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ] ಕರ್ಮೋಂಕೇ ಸಾಥ ಏಕತ್ವಪರಿಣಾಮಕೇ ಕಾರಣ ಮೂರ್ತ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಅರೂಪೀ– ಸ್ವಭಾವವಾಲಾ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ‘ಅಮೂರ್ತ’ ಹೈ; ೨ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಪುದ್ಗಲಪರಿಣಾಮಕೋ ಅನುರೂಪ ಚೈತನ್ಯಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕ --------------------------------------------------------------------------
ನೈಮಿತ್ತಿಕ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮೋಂಕೇ ಸಾಥ [ಅರ್ಥಾತ್ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮೋಂಕೇ ಸಾಥ] ಸಂಯುಕ್ತ ಹೋನೇಸೇ ಕರ್ಮಸಂಯುಕ್ತ ಹೈ.
೧. ಅಪೃಥಗ್ಭೂತ = ಅಪೃಥಕ್; ಅಭಿನ್ನ. [ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಉಪಯೋಗ ಆತ್ಮಾಸೇ ಅಪೃಥಕ್ ಹೈ ಔರ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಪೃಥಕ್ ಹೈ.]
೨. ಸಂಸಾರೀ ಆತ್ಮಾ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಪುದ್ಗಲಕರ್ಮೋಂಕೋ ಅನುರೂಪ ಐಸೇ ನೈಮಿತ್ತಿಕ ಆತ್ಮ ಪರಿಣಾಮೋಂಕೇ ಸಾಥ [ಅರ್ಥಾತ್