ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯವರ್ಣನ
[
೬೧
ಪಾಣೇಹಿಂ ಚದುಹಿಂ ಜೀವದಿ ಜೀವಿಸ್ಸದಿ ಜೋ ಹು ಜೀವಿದೋ ಪುವ್ವಂ.
ಸೋ ಜೀವೋ ಪಾಣಾ ಪುಣ ಬಲಮಿಂದಿಯಮಾಉ ಉಸ್ಸಾಸೋ.. ೩೦..
ಪ್ರಾಣೈಶ್ಚತುರ್ಭಿರ್ಜೀವತಿ ಜೀವಿಷ್ಯತಿ ಯಃ ಖಲು ಜೀವಿತಃ ಪೂರ್ವಮ್.
ಸ ಜೀವಃ ಪ್ರಾಣಾಃ ಪುನರ್ಬಲಮಿನ್ದ್ರಿಯಮಾಯುರುಚ್ಛವಾಸಃ.. ೩೦..
ಜೀವತ್ವಗುಣವ್ಯಾಖ್ಯೇಯಮ್.
-----------------------------------------------------------------------------
ಆತ್ಮಾ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ. ಐಸೀ ಸರ್ವಜ್ಞದಶಾ ಇಸ ಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ಇಸ ಕಾಲಮೇಂ [ಅರ್ಥಾತ್ ಇಸ ಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ಇಸ
ಕಾಲಮೇಂ ಜನ್ಮ ಲೇನೇ ವಾಲೇ ಜೀವೋಂಕೋ ] ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತೀ ತಥಾಪಿ ಸರ್ವಜ್ಞತ್ವಶಕ್ತಿವಾಲೇ ನಿಜ ಆತ್ಮಾಕಾ ಸ್ಪಷ್ಟ
ಅನುಭವ ಇಸ ಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ಇಸ ಕಾಲಮೇಂ ಭೀ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ.
ಯಹ ಶಾಸ್ತ್ರ ಅಧ್ಯಾತ್ಮ ಶಾಸ್ತ್ರ ಹೋನೇಸೇ ಯಹಾಂ ಸರ್ವಜ್ಞಸಿದ್ಧಿಕಾ ವಿಸ್ತಾರ ನಹೀಂ ಕಿಯಾ ಗಯಾ ಹೈ; ಜಿಜ್ಞಾಸುಕೋ
ವಹ ಅನ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರೋಮೇಂ ದೇಖ ಲೇನಾ ಚಾಹಿಯೇ.. ೨೯..
ಗಾಥಾ ೩೦
ಅನ್ವಯಾರ್ಥಃ– [ಯಃ ಖಲು] ಜೋ [ಚತುರ್ಭಿಃ ಪ್ರಾಣೈಃ] ಚಾರ ಪ್ರಾಣೋಂಸೇ [ಜೀವತಿ] ಜೀತಾ ಹೈ, [ಜೀವಿಷ್ಯತಿ]
ಜಿಯೇಗಾ ಔರ [ಜೀವಿತಃ ಪೂರ್ವಮ್] ಪೂರ್ವಕಾಲಮೇಂ ಜೀತಾ ಥಾ, [ಸಃ ಜೀವಃ] ವಹ ಜೀವ ಹೈ; [ಪುನಃ ಪ್ರಾಣಾಃ] ಔರ
ಪ್ರಾಣ [ಇನ್ದ್ರಿಯಮ್] ಇನ್ದ್ರಿಯ, [ಬಲಮ್] ಬಲ, [ಆಯುಃ] ಆಯು ತಥಾ [ಉಚ್ಛವಾಸಃ] ಉಚ್ಛ್ವಾಸ ಹೈ.
ಟೀಕಾಃ– ಯಹ, ಜೀವತ್ವಗುಣಕೀ ವ್ಯಾಖ್ಯಾ ಹೈ.
ಪ್ರಾಣ ಇನ್ದ್ರಿಯ, ಬಲ, ಆಯು ಔರ ಉಚ್ಛ್ವಾಸಸ್ವರೂಪ ಹೈ. ಉನಮೇಂ [–ಪ್ರಾಣೋಂಮೇಂ], ಚಿತ್ಸಾಮಾನ್ಯರೂಪ
ಅನ್ವಯವಾಲೇ ವೇ ಭಾವಪ್ರಾಣ ಹೈ ಔರ ಪುದ್ಗಲಸಾಮಾನ್ಯರೂಪ ಅನ್ವಯವಾಲೇ ವೇ ದ್ರವ್ಯಪ್ರಾಣ ಹೈಂ. ಉನ ದೋನೋಂ ಪ್ರಾಣೋಂಕೋ
ತ್ರಿಕಾಲ ಅಚ್ಛಿನ್ನ–ಸಂತಾನರೂಪಸೇ [ಅಟೂಟ ಧಾರಾಸೇ] ಧಾರಣ ಕರತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ಸಂಸಾರೀಕೋ ಜೀವತ್ವ ಹೈ.
ಮುಕ್ತಕೋ [ಸಿದ್ಧಕೋ] ತೋ ಕೇವಲ ಭಾವಪ್ರಾಣ ಹೀ ಧಾರಣ ಹೋನೇಸೇ ಜೀವತ್ವ ಹೈ ಐಸಾ ಸಮಝನಾ.. ೩೦..
--------------------------------------------------------------------------
ಜಿನ ಪ್ರಾಣೋಂಮೇಂ ಚಿತ್ಸಾಮಾನ್ಯರೂಪ ಅನ್ವಯ ಹೋತಾ ಹೈ ವೇ ಭಾವಪ್ರಾಣ ಹೈಂ ಅರ್ಥಾತ್ ಜಿನ ಪ್ರಾಣೋಂಮೇಂ ಸದೈವ ‘ಚಿತ್ಸಾಮಾನ್ಯ,
ಚಿತ್ಸಾಮಾನ್ಯ, ಚಿತ್ಸಾಮಾನ್ಯ’ ಐಸೀ ಏಕರೂಪತಾ–ಸದ್ರಶತಾ ಹೋತೀ ಹೈ ವೇೇ ಭಾವಪ್ರಾಣ ಹೈಂ. [ಜಿನ ಪ್ರಾಣೋಂಮೇಂ ಸದೈವ
‘ಪುದ್ಗಲಸಾಮಾನ್ಯ, ಪುದ್ಗಲಸಾಮಾನ್ಯ, ಪುದ್ಗಲಸಾಮಾನ್ಯ ’ ಐಸೀ ಏಕರೂಪತಾ–ಸದ್ರಶತಾ ಹೋತೀ ಹೈ ವೇ ದ್ರವ್ಯಪ್ರಾಣ ಹೈಂ.]
ಜೇ ಚಾರ ಪ್ರಾಣೇ ಜೀವತೋ ಪೂರ್ವೇ, ಜೀವೇ ಛೇ, ಜೀವಶೇ,
ತೇ ಜೀವ ಛೇ; ನೇ ಪ್ರಾಣ ಇನ್ದ್ರಿಯ–ಆಯು–ಬಲ–ಉಚ್ಛ್ವಾಸ ಛೇ. ೩೦.