ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯವರ್ಣನ
[
೬೩
ಅತ್ರ ಜೀವಾನಾಂ ಸ್ವಾಭಾವಿಕಂ ಪ್ರಮಾಣಂ ಮುಕ್ತಾಮುಕ್ತವಿಭಾಗಶ್ಚೋಕ್ತಃ.
ಜೀವಾ ಹ್ಯವಿಭಾಗೈಕದ್ರವ್ಯತ್ವಾಲ್ಲೋಕಪ್ರಮಾಣೈಕಪ್ರದೇಶಾಃ. ಅಗುರುಲಘವೋ ಗುಣಾಸ್ತು ತೇಷಾಮಗುರುಲಘು–
ತ್ವಾಭಿಧಾನಸ್ಯ ಸ್ವರೂಪಪ್ರತಿಷ್ಠತ್ವನಿಬಂಧನಸ್ಯ ಸ್ವಭಾವಸ್ಯಾವಿಭಾಗಪರಿಚ್ಛೇದಾಃ ಪ್ರತಿಸಮಯ–
-----------------------------------------------------------------------------
ಟೀಕಾಃ– ಯಹಾಂ ಜೀವೋಂಕಾ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ೧ಪ್ರಮಾಣ ತಥಾ ಉನಕಾ ಮುಕ್ತ ಔರ ಅಮುಕ್ತ ಐಸಾ ವಿಭಾಗ ಕಹಾ ಹೈ.
ಜೀವ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಅವಿಭಾಗೀ–ಏಕದ್ರವ್ಯಪನೇಕೇ ಕಾರಣ ಲೋಕಪ್ರಮಾಣ–ಏಕಪ್ರದೇಶವಾಲೇ ಹೈಂ. ಉನಕೇ [–
ಜೀವೋಂಕೇ] ೨ಅಗುರುಲಘುಗುಣ–ಅಗುರುಲಘುತ್ವ ನಾಮಕಾ ಜೋ ಸ್ವರೂಪಪ್ರತಿಷ್ಠತ್ವಕೇ ಕಾರಣಭೂತ ಸ್ವಭಾವ ಉಸಕಾ
೩ಅವಿಭಾಗ ಪರಿಚ್ಛೇದ–ಪ್ರತಿಸಮಯ ಹೋನೇ ವಾಲೀ ೪ಷಟ್ಸ್ಥಾನಪತಿತ ವೃದ್ಧಿಹಾನಿವಾಲೇ ಅನನ್ತ ಹೈಂ; ಔರ [ಉನಕೇ
ಅರ್ಥಾತ್ ಜೀವೋಂಕೇ] ಪ್ರದೇಶ– ಜೋ ಕಿ ಅವಿಭಾಗ ಪರಮಾಣು ಜಿತನೇ ಮಾಪವಾಲೇ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಅಂಶರೂಪ ಹೈಂ ವೇ–ಅಸಂಖ್ಯ ಹೈಂ.
ಐಸೇ ಉನ ಜೀವೋಂಮೇಂ ಕತಿಪಯ ಕಥಂಚಿತ್ [ಕೇವಲಸಮುದ್ಘಾತಕೇ ಕಾರಣ] ಲೋಕಪೂರಣ–ಅವಸ್ಥಾಕೇ ಪ್ರಕಾರ ದ್ವಾರಾ
ಸಮಸ್ತ ಲೋಕಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಔರ ಕತಿಪಯ ಸಮಸ್ತ ಲೋಕಮೇಂ ಅವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತೇ ಹೈಂ. ಔರ ಉನ ಜೀವೋಂಮೇಂ ಜೋ
ಅನಾದಿ
--------------------------------------------------------------------------
೧. ಪ್ರಮಾಣ = ಮಾಪ; ಪರಿಮಾಣ. [ಜೀವಕೇ ಅಗುರುಲಘುತ್ವಸ್ವಭಾವಕೇ ಛೋಟೇಸೇ ಛೋಟೇ ಅಂಶ [ಅವಿಭಾಗ ಪರಿಚ್ಛೇದ] ಕರನೇ ಪರ
ಸ್ವಭಾವಸೇ ಹೀ ಸದೈವ ಅನನ್ತ ಅಂಶ ಹೋತೇ ಹೈಂ, ಇಸಲಿಯೇ ಜೀವ ಸದೈವ ಐಸೇ [ಷಟ್ಗುಣವೃದ್ಧಿಹಾನಿಯುಕ್ತ] ಅನನ್ತ ಅಂಶೋಂ
ಜಿತನಾ ಹೈಂ. ಔರ ಜೀವಕೇ ಸ್ವಕ್ಷೇತ್ರಕೇ ಛೋಟೇಸೇ ಛೋಟೇ ಅಂಶ ಕರನೇ ಪರ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಹೀ ಸದೈವ ಅಸಂಖ್ಯ ಅಂಶ ಹೋತೇ ಹೈಂ,
ಇಸಲಿಯೇ ಜೀವ ಸದೈವ ಐಸೇ ಅಸಂಖ್ಯ ಅಂಶೋಂ ಜಿತನಾ ಹೈ.]
೨. ಗುಣ = ಅಂಶ; ಅವಿಭಾಗ ಪರಿಚ್ಛೇದ. [ಜೀವಮೇಂ ಅಗುರುಲಘುತ್ವ ನಾಮಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ. ವಹ ಸ್ವಭಾವ ಜೀವಕೋ
ಸ್ವರೂಪಪ್ರತಿಷ್ಠತ್ವಕೇ [ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವರೂಪಮೇಂ ರಹನೇಕೇ] ಕಾರಣಭೂತ ಹೈ. ಉಸಕೇ ಅವಿಭಾಗ ಪರಿಚ್ಛೇದೋಂಕೋ ಯಹಾಂ ಅಗುರುಲಘು ಗುಣ
[–ಅಂಶ] ಕಹೇ ಹೈಂ.]
೩. ಕಿಸೀ ಗುಣಮೇಂ [ಅರ್ಥಾತ್ ಗುಣಕೀ ಪರ್ಯಾಯಮೇಂ] ಅಂಶಕಲ್ಪನಾ ಕೀ ಜಾನೇಪರ, ಉಸಕಾ ಜೋ ಛೋಟೇಸೇ ಛೋಟಾ [ಜಘನ್ಯ ಮಾತ್ರಾರೂಪ,
ನಿರಂಶ] ಅಂಶ ಹೋತಾ ಹೈೇ ಉಸೇ ಉಸ ಗುಣಕಾ [ಅರ್ಥಾತ್ ಗುಣಕೀ ಪರ್ಯಾಯಕಾ] ಅವಿಭಾಗ ಪರಿಚ್ಛೇದ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ.
೪. ಷಟ್ಸ್ಥಾನಪತಿತ ವೃದ್ಧಿಹಾನಿ = ಛಹ ಸ್ಥಾನಮೇಂ ಸಮಾವೇಶ ಪಾನೇವಾಲೀ ವೃದ್ಧಿಹಾನಿ; ಷಟ್ಗುಣ ವೃದ್ಧಿಹಾನಿ.
[ಅಗುರುಲಘುತ್ವಸ್ವಭಾವಕೇೇ ಅನನ್ತ ಅಂಶೋಮೇಂ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಹೀ ಪ್ರತಿಸಮಯ ಷಟ್ಗುಣ ವೃದ್ಧಿಹಾನಿ ಹೋತೀ ರಹತೀ ಹೈ.]