ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ] ಷಡ್ದ್ರವ್ಯ–ಪಂಚಾಸ್ತಿಕಾಯವರ್ಣನ
ಯಥೈವ ಹಿ ಪದ್ಮರಾಗರತ್ನಂ ಕ್ಷೀರೇ ಕ್ಷಿಪ್ತಂ ಸ್ವತೋಽವ್ಯತಿರಿಕ್ತಪ್ರಭಾಸ್ಕಂಧೇನ ತದ್ವಯಾಪ್ನೋತಿ ಕ್ಷೀರಂ, ತಥೈವ ಹಿ ಜೀವಃ ಅನಾದಿಕಷಾಯಮಲೀಮಸತ್ವಮೂಲೇ ಶರೀರೇಽವತಿಷ್ಠಮಾನಃ ಸ್ವಪ್ರದೇಶೈಸ್ತದಭಿವ್ಯಾಪ್ನೋತಿ ಶರೀರಮ್. ಯಥೈವ ಚ ತತ್ರ ಕ್ಷೀರೇಽಗ್ನಿಸಂಯೋಗಾದುದ್ವಲಮಾನೇ ತಸ್ಯ ಪದ್ಮರಾಗರತ್ನಸ್ಯ ಪ್ರಭಾಸ್ಕಂಧ ಉದ್ವಲತೇ ಪುನರ್ನಿವಿಶಮಾನೇ ನಿವಿಶತೇ ಚ, ತಥೈವ ಚ ತತ್ರ ಶರೀರೇ ವಿಶಿಷ್ಟಾಹಾರಾದಿವಶಾದುತ್ಸರ್ಪತಿ ತಸ್ಯ ಜೀವಸ್ಯ ಪ್ರದೇಶಾಃ ಉತ್ಸರ್ಪನ್ತಿ ಪುನರಪಸರ್ಪತಿ ಅಪಸರ್ಪನ್ತಿ ಚ. ಯಥೈವ ಚ ತತ್ಪದ್ಮರಾಗರತ್ನಮನ್ಯತ್ರ ಪ್ರಭೂತಕ್ಷೀರೇ ಕ್ಷಿಪ್ತಂ ಸ್ವಪ್ರಭಾ–ಸ್ಕಂಧವಿಸ್ತಾರೇಣ ತದ್ವಯಾಪ್ನೋತಿ ಪ್ರಭೂತಕ್ಷೀರಂ, ತಥೈವ ಹಿ ಜೀವೋಽನ್ಯತ್ರ ಮಹತಿ ಶರೀರೇಽವತಿಷ್ಠಮಾನಃ ಸ್ವಪ್ರದೇಶವಿಸ್ತಾರೇಣ ತದ್ವಯಾಪ್ನೋತಿ ಮಹಚ್ಛರೀರಮ್. ಯಥೈವ ಚ ತತ್ಪದ್ಮರಾಗರತ್ನಮನ್ಯತ್ರ ಸ್ತೋಕಕ್ಷೀರೇ ನಿಕ್ಷಿಪ್ತಂ ಸ್ವಪ್ರಭಾಸ್ಕಂಧೋಪಸಂಹಾರೇಣ ತದ್ವಯಾಪ್ನೋತಿ ಸ್ತೋಕಕ್ಷೀರಂ, ತಥೈವ ಚ ಜೀವೋಽನ್ಯತ್ರಾಣುಶರೀರೇಽವತಿಷ್ಠಮಾನಃ -----------------------------------------------------------------------------
ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ಪದ್ಮರಾಗರತ್ನ ದೂಧಮೇಂ ಡಾಲಾ ಜಾನೇ ಪರ ಅಪನೇಸೇ ಅವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ಪ್ರಭಾಸಮೂಹ ದ್ವಾರಾ ಉಸ ದೂಧಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ, ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಜೀವ ಅನಾದಿ ಕಾಲಸೇ ಕಷಾಯ ದ್ವಾರಾ ಮಲಿನತಾ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಶರೀರಮೇಂ ರಹತಾ ಹುಆ ಸ್ವಪ್ರದೇಶೋಂ ದ್ವಾರಾ ಉಸ ಶರೀರಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ. ಔರ ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ಅಗ್ನಿಕೇ ಸಂಯೋಗಸೇ ಉಸ ದೂಧಮೇಂ ಉಫಾನ ಆನೇ ಪರ ಉಸ ಪದ್ಮರಾಗರತ್ನಕೇ ಪ್ರಭಾಸಮೂಹಮೇಂ ಉಫಾನ ಆತಾ ಹೈ [ಅರ್ಥಾತ್ ವಹ ವಿಸ್ತಾರಕೋ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ] ಔರ ದೂಧ ಫಿರ ಬೈಠ ಜಾನೇ ಪರ ಪ್ರಭಾಸಮೂಹ ಭೀ ಬೈಠ ಜಾತಾ ಹೈ, ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ವಿಶಿಷ್ಟ ಆಹಾರಾದಿಕೇ ವಶ ಉಸ ಶರೀರಮೇಂ ವೃದ್ಧಿ ಹೋನೇ ಪರ ಉಸ ಜೀವಕೇ ಪ್ರದೇಶ ವಿಸ್ತೃತ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಔರ ಶರೀರ ಫಿರ ಸೂಖ ಜಾನೇ ಪರ ಪ್ರದೇಶ ಭೀ ಸಂಕುಚಿತ ಹೋ ಜಾತೇ ಹೈಂ. ಪುನಶ್ಚ, ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ವಹ ಪದ್ಮರಾಗರತ್ನ ದೂಸರೇ ಅಧಿಕ ದೂಧಮೇಂ ಡಾಲಾ ಜಾನೇ ಪರ ಸ್ವಪ್ರಭಾಸಮೂಹಕೇ ವಿಸ್ತಾರ ದ್ವಾರಾ ಉಸ ಅಧಿಕ ದೂಧಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ, ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಜೀವ ದೂಸರೇ ಬಡೇ ಶರೀರಮೇಂ ಸ್ಥಿತಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋನೇ ಪರ ಸ್ವಪ್ರದೇಶೋಂಕೇ ವಿಸ್ತಾರ ದ್ವಾರಾ ಉಸ ಬಡೇ ಶರೀರಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ. ಔರ ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ವಹ ಪದ್ಮರಾಗರತ್ನ ದೂಸರೇ ಕಮ ದೂಧಮೇಂ ಡಾಲನೇ ಪರ ಸ್ವಪ್ರಭಾಸಮೂಹಕೇ ಸಂಕೋಚ ದ್ವಾರಾ ಉಸ ಥೋಡೇ ದೂಧಮೇಂ -------------------------------------------------------------------------- ಅವ್ಯತಿರಿಕ್ತ = ಅಭಿನ್ನ [ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ‘ಮಿಶ್ರೀ ಏಕ ದ್ರವ್ಯ ಹೈ ಔರ ಮಿಠಾಸ ಉಸಕಾ ಗುಣ ಹೈ’ ಐಸಾ ಕಹೀಂ ದ್ರಷ್ಟಾಂತಮೇಂ ಕಹಾ
ಸಮಝನೇಕೇ ಲಿಯೇ ರತ್ನ ಔರ (ದೂಧಮೇಂ ಫೈಲೀ ಹುಈ) ಉಸಕೀ ಪ್ರಭಾಕೋ ಜೋ ಅವ್ಯತಿರಿಕ್ತಪನಾ ಕಹಾ ಹೈ ಯಹ ಸಿದ್ಧಾಂತರೂಪ ನಹೀಂ
ಸಮಝಾನೇಕೇ ಹೇತು ಯಹಾಂ ರತ್ನಕೀ ಪ್ರಭಾಕೋ ರತ್ನಸೇ ಅಭಿನ್ನ ಕಹಾ ಹೈ. (ಅರ್ಥಾತ್ ರತ್ನಕೀ ಪ್ರಭಾ ಸಂಕೋಚವಿಸ್ತಾರಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋನೇ