കുവ്വംതി സദോ ണാസം അസദോ ഭാവസ്സ ഉപ്പാദം.. ൫൫..
കുര്വന്തി സതോ നാശമസതോ ഭാവസ്യോത്പാദമ്.. ൫൫..
ജീവസ്യ സദസദ്ഭാവോച്ഛിത്ത്യുത്പത്തിനിമിത്തോപാധിപ്രതിപാദനമേതത്. -----------------------------------------------------------------------------
ഭാവാര്ഥഃ– ൫൩ വീം ഗാഥാമേം ജീവകോ സാദി–സാന്തപനാ തഥാ അനാദി–അനന്തപനാ കഹാ ഗയാ ഹൈ. വഹാ പ്രശ്ന സമ്ഭവ ഹൈ കി–സാദി–സാംതപനാ ഔര അനാദി–അനംതപനാ പരസ്പര വിരുദ്ധ ഹൈ; പരസ്പര വിരുദ്ധ ഭാവ ഏകസാഥ ജീവകോ കൈസേ ഘടിത ഹോതേ ഹൈം? ഉസകാ സമാധാന ഇസ പ്രകാര ഹൈഃ ജീവ ദ്രവ്യ–പര്യായാത്മക വസ്തു ഹൈ. ഉസേ സാദി–സാന്തപനാ ഔര അനാദി–അനന്തപനാ ദോനോം ഏക ഹീ അപേക്ഷാസേ നഹീം കഹേ ഗയേ ഹൈം, ഭിന്ന– ഭിന്ന അപേക്ഷാസേ കഹേ ഗയേ ഹൈം; സാദി–സാന്തപനാ കഹാ ഗയാ ഹൈ വഹ പര്യായ–അപേക്ഷാസേ ഹൈ ഔര അനാദി– അനന്തപനാ ദ്രവ്യ–അപേക്ഷാസേ ഹൈ. ഇസലിയേ ഇസ പ്രകാര ജീവകോ സാദി–സാന്തപനാ തഥാ അനാദി–അനന്തപനാ ഏകസാഥ ബരാബര ഘടിത ഹോതാ ഹൈ.
[യഹാ യദ്യപി ജീവകോ അനാദി–അനന്ത തഥാ സാദി–സാന്ത കഹാ ഗയാ ഹൈ, തഥാപി ഐസാ താത്പര്യ ഗ്രഹണ കരനാ ചാഹിയേ കി പര്യായാര്ഥികനയകേ വിഷയഭൂത സാദി–സാന്ത ജീവകാ ആശ്രയ കരനേയോഗ്യ നഹീം ഹൈ കിന്തു ദ്രവ്യാര്ഥികനയകേ വിഷയഭൂത ഐസാ ജോ അനാദി–അനന്ത, ടംകോത്കീര്ണജ്ഞായകസ്വഭാവീ, നിര്വികാര, നിത്യാനന്ദസ്വരൂപ ജീവദ്രവ്യ ഉസീകാ ആശ്രയ കരനേ യോഗ്യ ഹൈ].. ൫൪..
അന്വയാര്ഥഃ– [നാരകതിര്യംങ്മനുഷ്യാഃ ദേവാഃ] നാരക, തിര്യംച, മനുഷ്യ ഔര ദേവ [ഇതി നാമസംയുതാഃ] ഐസേ നാമോംവാലീ [പ്രകൃതയഃ] [നാമകര്മകീ] പ്രകൃതിയാ [സതഃ നാശമ്] സത് ഭാവകാ നാശ ഔര [അസതഃ ഭാവസ്യ ഉത്പാദമ്] അസത് ഭാവകാ ഉത്പാദ [കുര്വന്തി] കരതീ ഹൈം. --------------------------------------------------------------------------
തേ വ്യയ കരേ സത് ഭാവനോ, ഉത്പാദ അസത തണോ കരേ. ൫൫.
൯൬