കഹാനജൈനശാസ്ത്രമാലാ] ഷഡ്ദ്രവ്യ–പംചാസ്തികായവര്ണന
യഥാ ഹി ജലരാശേര്ജലരാശിത്വേനാസദുത്പാദം സദുച്ഛേദം ചാനനുഭവതശ്ചതുര്ഭ്യഃ കകുബ്വിഭാഗേഭ്യഃ ക്രമേണ വഹമാനാഃ പവമാനാഃ കല്ലോലാനാമസദുത്പാദം സദുച്ഛേദം ച കുര്വന്തി, തഥാ ജീവസ്യാപി ജീവത്വേന സദുച്ഛേദമസദുത്പത്തിം ചാനനുഭവതഃ ക്രമേണോദീയമാനാഃ നാരകതിര്യങ്മനുഷ്യദേവനാമപ്രകൃതയഃ സദുച്ഛേദമസദുത്പാദം ച കുര്വംതീതി.. ൫൫..
ജുത്താ തേ ജീവഗുണാ ബഹുസു യ അത്ഥേസു വിച്ഛിണ്ണാ.. ൫൬..
യുക്താസ്തേ ജീവഗുണാ ബഹുഷു ചാര്ഥേഷു വിസ്തീര്ണാഃ.. ൫൬..
-----------------------------------------------------------------------------
ടീകാഃ– ജീവകോ സത് ഭാവകേ ഉച്ഛേദ ഔര അസത് ഭാവകേ ഉത്പാദമേം നിമിത്തഭൂത ഉപാധികാ യഹ പ്രതിപാദന ഹൈ.
ജിസ പ്രകാര സമുദ്രരൂപസേ അസത്കേ ഉത്പാദ ഔര സത്കേ ഉച്ഛേദകാ അനുഭവ ന കരനേവാലേ ഐസേ സമുദ്രകോ ചാരോം ദിശാഓംമേംസേ ക്രമശഃ ബഹതീ ഹുഈ ഹവാഏ കല്ലോലോംസമ്ബന്ധീ അസത്കാ ഉത്പാദ ഔര സത്കാ ഉച്ഛേദ കരതീ ഹൈം [അര്ഥാത് അവിദ്യമാന തരംഗകേ ഉത്പാദമേം ഔര വിദ്യമാന തരംഗകേ നാശമേം നിമിത്ത ബനതീ ഹൈ], ഉസീ പ്രകാര ജീവരൂപസേ സത്കേ ഉച്ഛേദ ഔര അസത്കേ ഉത്പാദ അനുഭവ ന കരനേവാലേ ഐസേ ജീവകോ ക്രമശഃ ഉദയകോ പ്രാപ്ത ഹോനേ വാലീ നാരക–തിര്യംച–മനുഷ്യ–ദേവ നാമകീ [നാമകര്മകീ] പ്രകൃതിയാ [ഭാവോംസമ്ബന്ധീ, പര്യായോംസമ്ബന്ധീ] സത്കാ ഉച്ഛേദ തഥാ അസത്കാ ഉത്പാദ കരതീ ഹൈം [അര്ഥാത് വിദ്യമാന പര്യായകേ നാശമേം ഔര അവിദ്യമാന പര്യായകേ ഉത്പാദമേം നിമിത്ത ബനതീ ഹൈം].. ൫൫..
അന്വയാര്ഥഃ– [ഉദയേന] ഉദയസേ യുക്ത, [ഉപശമേന] ഉപശമസേ യുക്ത, [ക്ഷയേണ] ക്ഷയസേ യുക്ത, [ദ്വാഭ്യാം മിശ്രിതാഭ്യാം] ക്ഷയോപശമസേ യുക്ത [ച] ഔര [പരിണാമേന യുക്താഃ] പരിണാമസേ യുക്ത–[തേ] ഐസേ [ജീവഗുണാഃ] [പാ ച] ജീവഗുണ [–ജീവകേ ഭാവ] ഹൈം; [ച] ഔര [ബഹുഷു അര്ഥേഷു വിസ്തീര്ണാഃ] ഉന്ഹേം അനേക പ്രകാരോംമേം വിസ്തൃത കിയാ ജാതാ ഹൈ. --------------------------------------------------------------------------
തേ പാംച ജീവഗുണ ജാണവാ; ബഹു ഭേദമാം വിസ്തീര്ണ ഛേ. ൫൬.