ഭോക്തൃ. കുതഃ? ചൈതന്യപൂര്വകാനുഭൂതിസദ്ഭാവാഭാവാത്. തതശ്ചേത–നത്വാത് കേവല ഏവ ജീവഃ കര്മഫലഭൂതാനാം കഥംചിദാത്മനഃ സുഖദുഃഖപരിണാമാനാം കഥംചിദിഷ്ടാ–നിഷ്ടവിഷയാണാം ഭോക്താ പ്രസിദ്ധ ഇതി.. ൬൮..
ഹിഡദി പാരമപാരം സംസാരം മോഹസംഛണ്ണോ.. ൬൯..
ഹിംഡതേ പാരമപാരം സംസാരം മോഹസംഛന്നഃ.. ൬൯..
കര്മസംയുക്തത്വമുഖേന പ്രഭുത്വഗുണവ്യാഖ്യാനമേതത്. ഏവമയമാത്മാ പ്രകടിതപ്രഭുത്വശക്തിഃ സ്വകൈഃ കര്മഭിര്ഗൃഹീതകര്തൃത്വഭോക്തൃത്വാധികാരോനാദിമോഹാ– വച്ഛന്നത്വാദുപജാതവിപരീതാഭിനിവേശഃ പ്രത്യസ്തമിതസമ്യഗ്ജ്ഞാനജ്യോതിഃ സാംതമനംതം വാ സംസാരം പരിഭ്രമതീതി.. ൬൯.. ----------------------------------------------------------------------------- മാത്ര ജീവ ഹീ കര്മഫലകാ – കഥംചിത് ആത്മാകേ സുഖദുഃഖപരിണാമോംകാ ഔര കഥംചിത് ഈഷ്ടാനിഷ്ട വിഷയോംകാ – ഭോക്താ പ്രസിദ്ധ ഹൈ.. ൬൮..
അന്വയാര്ഥഃ– [ഏവം] ഇസ പ്രകാര [സ്വകൈഃ കര്മഭിഃ] അപനേ കര്മോംസേ [കര്താ ഭോക്താ ഭവന്] കര്താ– ഭോക്താ ഹോതാ ഹുആ [ആത്മാ] ആത്മാ [മോഹസംഛന്നഃ] മോഹാച്ഛാദിത വര്തതാ ഹുആ [പാരമ് അപാരം സംസാരം] സാന്ത അഥവാ അനന്ത സംസാരമേം [ഹിംഡതേ] പരിഭ്രമണ കരതാ ഹൈ.
ടീകാഃ– യഹ, കര്മസംയുക്തപനേകീ മുഖ്യതാസേ പ്രഭുത്വഗുണകാ വ്യാഖ്യാന ഹൈ.
ഇസ പ്രകാര പ്രഗട പ്രഭുത്വശക്തികേ കാരണ ജിസനേ അപനേ കര്മോം ദ്വാരാ [–നിശ്ചയസേ ഭാവകര്മോം ഔര വ്യവഹാരസേ ദ്രവ്യകര്മോം ദ്വാരാ] കര്തൃത്വ ഔര ഭോക്തൃത്വകാ അധികാര ഗ്രഹണ കിയാ ഹൈ ഐസേ ഇസ ആത്മാകോ, അനാദി മോഹാച്ഛാദിതപനേകേ കാരണ വിപരീത അഭിനിവേശകീ ഉത്പത്തി ഹോനേസേ സമ്യഗ്ജ്ഞാനജ്യോതി അസ്ത ഹോ ഗഈ ഹൈ, ഇസലിയേ വഹ സാന്ത അഥവാ അനന്ത സംസാരമേം പരിഭ്രമണ കരതാ ഹൈ. [ഇസ പ്രകാര ജീവകേ കര്മസഹിതപനേകീ മുഖ്യതാപൂര്വക പ്രഭുത്വഗുണകാ വ്യാഖ്യാന കിയാ ഗയാ..] ൬൯.. -------------------------------------------------------------------------- അഭിനിവേശ =അഭിപ്രായ; ആഗ്രഹ.
കര്താ അനേ ഭോക്താ ഥതോ ഏ രീത നിജ കര്മോ വഡേ
ജീവ മോഹഥീ ആച്ഛന്ന സാന്ത അനന്ത സംസാരേ ഭമേ. ൬൯.
൧൧൪