കഹാനജൈനശാസ്ത്രമാലാ] ഷഡ്ദ്രവ്യ–പംചാസ്തികായവര്ണന
സ ഖലു ജീവോ മഹാത്മാ നിത്യചൈതന്യോപയുക്തത്വാദേക ഏവ, ജ്ഞാനദര്ശനഭേദാദ്വിവികല്പഃ, കര്മഫലകാര്യജ്ഞാനചേതനാഭേദേന ലക്ഷ്യമാണത്വാത്രിലക്ഷണഃ ധ്രൌവ്യോത്പാദവിനാശഭേദേന വാ, ചതസൃഷു ഗതിഷു ചംക്രമണത്വാച്ചതുശ്ചംക്രമണഃ, പഞ്ചഭിഃ പാരിണാമികൌദയികാദിഭിരഗ്രഗുണൈഃ പ്രധാനത്വാത്പഞ്ചാഗ്രഗുണപ്രധാനഃ, ചതസൃഷു ദിക്ഷൂര്ധ്വമധശ്ചേതി ഭവാംതരസംക്രമണഷട്കേനാപക്രമേണ യുക്തത്വാത്ഷട്കാപക്രമയുക്തഃ, അസിത– നാസ്ത്യാദിഭിഃ സപ്തഭങ്ഗൈഃ സദ്ഭാവോ യസ്യേതി സപ്തഭങ്ഗസദ്ഭാവഃ അഷ്ടാനാം കര്മണാം ഗുണാനാം വാ ആശ്രയത്വാദഷ്ടാശ്രയഃ, നവപദാര്ഥരൂപേണ വര്തനാന്നവാര്ഥഃ, പൃഥിവ്യപ്തേജോവായുവനസ്പതിസാധാരണപ്രത്യേക–ദ്വിത്രിചതുഃ പഞ്ചേന്ദ്രിയരൂപേഷു ദശസു സ്ഥാനേഷു ഗതത്വാദ്രശസ്ഥാനഗ ഇതി.. ൭൧–൭൨..
ഉഡ്ഢം ഗച്ഛദി സേസാ വിദിസാവജ്ജം ഗദിം ജംതി.. ൭൩..
-----------------------------------------------------------------------------
ടീകാഃ– വഹ ജീവ മഹാത്മാ [൧] വാസ്തവമേം നിത്യചൈതന്യ–ഉപയോഗീ ഹോനേസേ ‘ഏക ’ ഹീ ഹൈ; [൨] ജ്ഞാന ഔര ദര്ശന ഐസേ ഭേദോംകേ കാരണ ‘ദോ ഭേദവാലാ’ ഹൈ; [൩] കര്മഫലചേതനാ, കാര്യചേതനാ ഔര ജ്ഞാനചേതനാ ഐസേ ഭേദോംം ദ്വാരാ അഥവാ ധ്രൌവ്യ, ഉത്പാദ ഔര വിനാശ ഐസേ ഭേദോം ദ്വാരാ ലക്ഷിത ഹോനേസേ ‘ത്രിലക്ഷണ [തീന ലക്ഷണവാലാ]’ ഹൈ; [൪] ചാര ഗതിയോംമേം ഭ്രമണ കരതാ ഹൈ ഇസലിയേ ‘ചതുര്വിധ ഭ്രമണവാലാ’ ഹൈ; [൫] പാരിണാമിക ഔദയിക ഇത്യാദി പാ ച മുഖ്യ ഗുണോം ദ്വാരാ പ്രധാനതാ ഹോനേസേ ‘പാ ച മുഖ്യ ഗുണോംസേ പ്രധാനതാവാലാ’ ഹൈ; [൬] ചാര ദിശാഓംമേം, ഊപര ഔര നീചേ ഇസ പ്ര്രകാര ഷഡ്വിധ ഭവാന്തരഗമനരൂപ അപക്രമസേ യുക്ത ഹോനേകേ കാരണ [അര്ഥാത് അന്യ ഭവമേം ജാതേ ഹുഏ ഉപരോക്ത ഛഹ ദിശാഓംമേം ഗമന ഹോതാ ഹൈ ഇസലിയേ] ‘ഛഹ അപക്രമ സഹിത’ ഹൈ; [൭] അസ്തി, നാസ്തി ആദി സാത ഭംഗോ ദ്വാരാ ജിസകാ സദ്ഭാവ ഹൈ ഐസാ ഹോനേസേ ‘സാത ഭംഗപൂര്വക സദ്ഭാവവാന’ ഹൈ; [൮] [ജ്ഞാനാവരണീയാദി] ആഠ കര്മോംകേ അഥവാ [സമ്യക്ത്വാദി] ആഠ ഗുണോംകേ ആശ്രയഭൂത ഹോനേസേ ‘ആഠകേ ആശ്രയരൂപ’ ഹൈ; [൯] നവ പദാര്ഥരൂപസേ വര്തതാ ഹൈ ഇസലിയേ ‘നവ–അര്ഥരൂപ’ ഹൈ; [൧൦] പൃഥ്വീ, ജല, അഗ്നി, വായു, സാധാരണ വനസ്പതി, പ്രത്യേക വനസ്പതി, ദ്വീന്ദ്രിയ, ത്രീന്ദ്രിയ ചതുരിന്ദ്രിയ ഔര പംചേന്ദ്രിയരൂപ ദശ സ്ഥാനോമേം പ്രാപ്ത ഹോനേസേ ‘ദശസ്ഥാനഗത’ ഹൈ.. ൭൧– ൭൨.. --------------------------------------------------------------------------
ഗതി ഹോയ ഊംചേ; ശേഷനേ വിദിശാ തജീ ഗതി ഹോയ ഛേ. ൭൩.