ഊര്ധ്വ ഗച്ഛതി ശേഷാ വിദിഗ്വര്ജാം ഗതിം യാംതി.. ൭൩..
അഥ പുദ്ഗലദ്രവ്യാസ്തികായവ്യാഖ്യാനമ്.
ഇദി തേ ചദുവ്വിയപ്പാ പുഗ്ഗലകായാ മുണേയവ്വാ.. ൭൪..
ഇതി തേ ചതുര്വികല്പാഃ പുദ്ഗലകായാ ജ്ഞാതവ്യാഃ.. ൭൪..
-----------------------------------------------------------------------------
അന്വയാര്ഥഃ– [പ്രകൃതിസ്ഥിത്യനുഭാഗപ്രദേശബംധൈഃ] പ്രകൃതിബന്ധ, സ്ഥിതിബന്ധ, അനുഭാഗബന്ധ ഔര പ്രദേശബന്ധസേ [സര്വതഃ മുക്തഃ] സര്വതഃ മുക്ത ജീവ [ഊധ്വം ഗച്ഛതി] ഊര്ധ്വഗമന കരതാ ഹൈ; [ശേഷാഃ] ശേഷ ജീവ [ഭവാന്തരമേം ജാതേ ഹുഏ] [വിദിഗ്വര്ജാ ഗതിം യാംതി] വിദിശാഏ ഛോഡ കര ഗമന കരതേ ഹൈം.
ടീകാഃ– ബദ്ധ ജീവകോ കര്മനിമിത്തക ഷഡ്വിധ ഗമന [അര്ഥാത് കര്മ ജിസമേം നിമിത്തഭൂത ഹൈം ഐസാ ഛഹ ദിശാഓംംമേം ഗമന] ഹോതാ ഹൈ; മുക്ത ജീവകോ ഭീ സ്വാഭാവിക ഐസാ ഏക ഊര്ധ്വഗമന ഹോതാ ഹൈ. – ഐസാ യഹാ കഹാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ– സമസ്ത രാഗാദിവിഭാവ രഹിത ഐസാ ജോ ശുദ്ധാത്മാനുഭൂതിലക്ഷണ ധ്യാന ഉസകേ ബല ദ്വാരാ ചതുര്വിധ ബന്ധസേ സര്വഥാ മുക്ത ഹുആ ജീവ ഭീ, സ്വാഭാവിക അനന്ത ജ്ഞാനാദി ഗുണോംസേ യുക്ത വര്തതാ ഹുആ, ഏകസമയവര്തീ അവിഗ്രഹഗതി ദ്വാരാ [ലോകാഗ്രപര്യംത] സ്വാഭാവിക ഊര്ധ്വഗമന കരതാ ഹൈ. ശേഷ സംസാരീ ജീവ മരണാന്തമേം വിദിശാഏ ഛോഡകര പൂര്വോക്ത ഷട്–അപക്രമസ്വരൂപ [കര്മനിമിത്തക] അനുശ്രേണീഗമന കരതേ ഹൈം.. ൭൩..
ഇസ പ്രകാര ജീവദ്രവ്യാസ്തികായകാ വ്യാഖ്യാന സമാപ്ത ഹുആ.
അബ പുദ്ഗലദ്രവ്യാസ്തികായകാ വ്യാഖ്യാന ഹൈ. --------------------------------------------------------------------------
തേ സ്കംധ തേനോ ദേശ, സ്ംകധപ്രദേശ, പരമാണു കഹ്യാ. ൭൪.
൧൧൮