സോ ണേഓ പരമാണൂ പരിണാമഗുണോ സയമസദ്രേ.. ൭൮..
ആദേശമാത്രമൂര്ത്തഃ ധാതുചതുഷ്കസ്യ കാരണം യസ്തു.
സ ജ്ഞേയഃ പരമാണുഃ. പരിണാമഗുണഃ സ്വയമശബ്ദഃ.. ൭൮..
പരമാണൂനാം ജാത്യംതരത്വനിരാസോയമ്.
പരമണോര്ഹി മൂര്തത്വനിബംധനഭൂതാഃ സ്പര്ശരസംഗധവര്ണാ ആദേശമാത്രേണൈവ ഭിദ്യംതേ; വസ്തുവസ്തു യഥാ തസ്യ സ ഏവ പ്രദേശ ആദിഃ സ ഏവ മധ്യം, സ ഏവാംതഃ ഇതി, ഏവം ദ്രവ്യഗുണയോരവിഭക്തപ്രദേശത്വാത് യ ഏവ പരമാണോഃ -----------------------------------------------------------------------------
അന്വയാര്ഥഃ– [യഃ തു] ജോ [ആദേശമാത്രമൂര്തഃ] ആദേശമാത്രസേ മൂര്ത ഹൈ. [അര്ഥാത് മാത്ര ഭേദവിവക്ഷാസേ മൂര്തത്വവാലാ കഹലാതാ ഹൈ] ഔര [ധാതുചതുഷ്കസ്യ കാരണം] ജോ [പൃഥ്വീ ആദി] ചാര ധാതുഓംകാ കാരണ ഹൈ [സഃ] വഹ [പരമാണുഃ ജ്ഞേയഃ] പരമാണു ജാനനാ – [പരിണാമഗുണഃ] ജോ കി പരിണാമഗുണവാലാ ഹൈ ഔര [സ്വയമ് അശബ്ദഃ] സ്വയം അശബ്ദ ഹൈ.
ടീകാഃ– പരമാണു ഭിന്ന ഭിന്ന ജാതികേ ഹോനേകാ യഹ ഖണ്ഡന ഹൈ.
മൂര്തത്വകേ കാരണഭൂത സ്പര്ശ–രസ–ഗംധ–വര്ണകാ, പരമാണുസേ ആദേശമാത്ര ദ്വാരാ ഹീ ഭേദ കിയാ ജാതാ ഹൈേ; വസ്തുതഃ തോ ജിസ പ്രകാര പരമാണുകാ വഹീ പ്രദേശ ആദി ഹൈ, വഹീ മധ്യ ഹൈ ഔര വഹീ അന്ത ഹൈ; ഉസീ പ്രകാര ദ്രവ്യ ഔര ഗുണകേ അഭിന്ന പ്രദേശ ഹോനേസേ, ജോ പരമാണുകാ പ്രദേശ ഹൈ, വഹീ സ്പര്ശകാ ഹൈ, വഹീ രസകാ ഹൈ, വഹീ ഗംധകാ ഹൈ, വഹീ രൂപകാ ഹൈ. ഇസലിയേ കിസീ പരമാണുമേം ഗംധഗുണ കമ ഹോ, കിസീ പരമാണുമേം ഗംധഗുണ ഔര രസഗുണ കമ ഹോ, കിസീ പരമാണുമേം ഗംധഗുണ, രസഗുണ ഔര രൂപഗുണ കമ ഹോ, -------------------------------------------------------------------------- ആദേശ=കഥന [മാത്ര ഭേദകഥന ദ്വാരാ ഹീ പരമാണുസേ സ്പര്ശ–രസ–ഗംധ–വര്ണകാ ഭേദ കിയാ ജാതാ ഹൈ, പരമാര്ഥതഃ തോ
തേ ജാണവോ പരമാണു– ജേ പരിണാമീ, ആപ അശബ്ദ ഛേ. ൭൮.
൧൨൪