കഹാനജൈനശാസ്ത്രമാലാ] ഷഡ്ദ്രവ്യ–പംചാസ്തികായവര്ണന
തദഭാവാന്നിഃക്രിയത്വം സിദ്ധാനാമ്. പുദ്ഗലാനാം സക്രിയത്വസ്യ ബഹിരങ്ഗസാധനം പരിണാമനിര്വര്തകഃ കാല ഇതി തേ കാലകരണാഃ ന ച കാര്മാദീനാമിവ കാലസ്യാഭാവഃ. തതോ ന സിദ്ധാനാമിവ നിഷ്ക്രിയത്വം പുദ്ഗലാനാമിതി.. ൯൮..
സേസം ഹവദി അമൂത്തം ചിത്തം ഉഭയം സമാദിയദി.. ൯൯..
ശേഷം ഭവത്യമൂര്തം ചിതമുഭയം സമാദദാതി.. ൯൯..
----------------------------------------------------------------------------
ജീവോംകോ സക്രിയപനേകാ ബഹിരംഗ സാധന കര്മ–നോകര്മകേ സംചയരൂപ പുദ്ഗല ഹൈ; ഇസലിയേ ജീവ പുദ്ഗലകരണവാലേ ഹൈം. ഉസകേ അഭാവകേ കാരണ [–പുദ്ഗലകരണകേ അഭാവകേ കാരണ] സിദ്ധോംകോ നിഷ്ക്രിയപനാ ഹൈ [അര്ഥാത് സിദ്ധോംകോ കര്മ–നോകര്മകേ സംചയരൂപ പുദ്ഗലോംകാ അഭാവ ഹോനേസേ വേ നിഷ്ക്രിയ ഹൈം.] പുദ്ഗലോംകോ സക്രിയപനേകാ ബഹിരംഗ സാധന പരിണാമനിഷ്പാദക കാല ഹൈ; ഇസലിയേ പുദ്ഗല കാലകരണവാലേ ഹൈം.
കര്മാദികകീ ഭാ തി [അര്ഥാത് ജിസ പ്രകാര കര്മ–നോകര്മരൂപ പുദ്ഗലോംകാ അഭാവ ഹോതാ ഹൈ ഉസ പ്രകാര] കാലകാ അഭാവ നഹീം ഹോതാ; ഇസലിയേ സിദ്ധോംകീ ഭാ തി [അര്ഥാത് ജിസ പ്രകാര സിദ്ധോംകോ നിഷ്ക്രിയപനാ ഹോതാ ഹൈ ഉസ പ്രകാര] പുദ്ഗലോംകോ നിഷ്ക്രിയപനാ നഹീം ഹോതാ.. ൯൮..
[തേ മൂര്താഃ ഭവന്തി] വേ മൂര്ത ഹൈം ഔര [ശേഷം] ശേഷ പദാര്ഥസമൂഹ [അമൂര്തം ഭവതി] അമൂര്ത ഹൈം. [ചിത്തമ്] ചിത്ത [ഉഭയം] ഉന ദോനോംകോ [സമാദദാതി] ഗ്രഹണ കരതാ ഹൈ [ജാനതാ ഹൈ]. -------------------------------------------------------------------------- പരിണാമനിഷ്പാദക=പരിണാമകോ ഉത്പന്ന കരനേവാലാ; പരിണാമ ഉത്പന്ന ഹോനേമേം ജോ നിമിത്തഭൂത [ബഹിരംഗ സാധനഭൂത]
ഛേ ജീവനേ ജേ വിഷയ ഇന്ദ്രിയഗ്രാഹ്യ, തേ സൌ മൂര്ത ഛേ;
ബാകീ ബധുംയ അമൂര്ത ഛേ; മന ജാണതും തേ ഉഭയ നേ. ൯൯.