അഭിഗച്ഛദു അജ്ജീവം ണാണംതരിദേഹിം ലിംഗേഹിം.. ൧൨൩..
അഭിഗച്ഛത്വജീവം ജ്ഞാനാംതരിതൈര്ലിങ്ഗൈഃ.. ൧൨൩..
ജീവാജീവവ്യാഖയോപസംഹാരോപക്ഷേപസൂചനേയമ്. -----------------------------------------------------------------------------
ഭാവാര്ഥഃ– ശരീര, ഇന്ദ്രിയ, മന, കര്മ ആദി പുദ്ഗല യാ അന്യ കോഈ അചേതന ദ്രവ്യ കദാപി ജാനതേ നഹീം ഹൈ, ദേഖതേ നഹീം ഹൈ, സുഖകീ ഇച്ഛാ നഹീം കരതേ, ദുഃഖസേ ഡരതേ നഹീം ഹൈ, ഹിത–അഹിതമേം പ്രവര്തതേ നഹീം ഹൈ യാ ഉനകേ ഫലകോ നഹീം ഭോഗതേ; ഇസലിയേ ജോ ജാനതാ ഹൈ ഔര ദേഖതാ ഹൈ, സുഖകീ ഇച്ഛാ കരതാ ഹൈ, ദുഃഖസേ ഭയഭീത ഹോതാ ഹൈ, ശുഭ–അശുഭ ഭാവോംമേം പ്രവര്തതാ ഹൈ ഔര ഉനകേ ഫലകോ ഭോഗതാ ഹൈ, വഹ, അചേതന പദാര്ഥോംകേ സാഥ രഹനേ പര ഭീ സര്വ അചേതന പദാര്ഥോംകീ ക്രിയാഓംസേ ബിലകുല വിശിഷ്ട പ്രകാരകീ ക്രിയാഏ കരനേവാലാ, ഏക വിശിഷ്ട പദാര്ഥ ഹൈ. ഇസപ്രകാര ജീവ നാമകാ ചൈതന്യസ്വഭാവീ പദാര്ഥവിശേഷ–കി ജിസകാ ജ്ഞാനീ സ്വയം സ്പഷ്ട അനുഭവ കരതേ ഹൈം വഹ–അപനീ അസാധാരണ ക്രിയാഓം ദ്വാരാ അനുമേയ ഭീ ഹൈ.. ൧൨൨..
അന്വയാര്ഥഃ– [ഏവമ്] ഇസപ്രകാര [അന്യൈഃ അപി ബഹുകൈഃ പര്യായൈഃ] അന്യ ഭീ ബഹുത പര്യായോംം ദ്വാരാ [ജീവമ് അഭിഗമ്യ] ജീവകോ ജാനകര [ജ്ഞാനാംതരിതൈഃ ലിങ്ഗൈഃ] ജ്ഞാനസേ അന്യ ഐസേ [ജഡ] ലിംഗോംം ദ്വാരാ [അജീവമ് അഭിഗച്ഛതു] അജീവ ജാനോ.
ടീകാഃ– യഹ, ജീവ–വ്യാഖ്യാനകേ ഉപസംഹാരകീ ഔര അജീവ–വ്യാഖ്യാനകേ പ്രാരമ്ഭകീ സൂചനാ ഹൈ. --------------------------------------------------------------------------
൧൮൨