കഹാനജൈനശാസ്ത്രമാലാ] നവപദാര്ഥപൂര്വക–മോക്ഷമാര്ഗപ്രപംചവര്ണന
ആകാശാദീനാമചേതനത്വസാമാന്യേ പുനരനുമാനമേതത്. സുഖദുഃഖജ്ഞാനസ്യ ഹിതപരികര്മണോഹിതഭീരുത്വസ്യ ചേതി ചൈതന്യവിശേഷാണാം നിത്യമനുപലബ്ധേര– വിദ്യമാനചൈതന്യസാമാന്യാ ഏവാകാശാദയോജീവാ ഇതി.. ൧൨൫.. -----------------------------------------------------------------------------
അന്വയാര്ഥഃ– [സുഖദുഃഖജ്ഞാനം വാ] സുഖദുഃഖകാ ജ്ഞാന [ഹിതപരികര്മ] ഹിതകാ ഉദ്യമ [ച] ഔര [അഹിതഭീരുത്വമ്] അഹിതകാ ഭയ– [യസ്യ നിത്യം ന വിദ്യതേ] യഹ ജിസേ സദൈവ നഹീം ഹോതേ, [തമ്] ഉസേ [ശ്രമണാഃ] ശ്രമണ [അജീവമ് ബ്രുവന്തി] അജീവ കഹതേ ഹൈം.
ടീകാഃ– യഹ പുനശ്ച, ആകാശാദികാ അചേതനത്വസാമാന്യ നിശ്ചിത കരനേകേ ലിയേ അനുമാന ഹൈ.
ആകാശാദികോ സുഖദുഃഖകാ ജ്ഞാന, ഹിതകാ ഉദ്യമ ഔര അഹിതകാ ഭയ–ഇന ചൈതന്യവിശേഷോംകീ സദാ അനുപലബ്ധി ഹൈ [അര്ഥാത് യഹ ചൈതന്യവിശേഷ ആകാശാദികോ കിസീ കാല നഹീം ദേഖേ ജാതേ], ഇസലിയേ [ഐസാ നിശ്ചിത ഹോതാ ഹൈ കി] ആകാശാദി അജീവോംകോ ചൈതന്യസാമാന്യ വിദ്യമാന നഹീം ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ– ജിസേ ചേതനത്വസാമാന്യ ഹോ ഉസേ ചേതനത്വവിശേഷ ഹോനാ ഹീ ചാഹിഏ. ജിസേ ചേതനത്വവിശേഷ ന ഹോ ഉസേ ചേതനത്വസാമാന്യ ഭീ നഹീം ഹോതാ. അബ, ആകാശാദി പാ ച ദ്രവ്യോംകോ സുഖദുഃഖകാ സംചേതന, ഹിത കേ ലിഏ പ്രയത്ന ഔര അഹിതകേ ലിഏ ഭീതി–യഹ ചേതനത്വവിശേഷ കഭീ ദേഖേ നഹീം ജാതേ; ഇസലിയേ നിശ്ചിത ഹോതാ ഹൈ കി ആകാശാദികോ ചേതനത്വസാമാന്യ ഭീ നഹീം ഹൈ, അര്ഥാത് അചേതനത്വസാമാന്യ ഹീ ഹൈ.. ൧൨൫.. -------------------------------------------------------------------------- ഹിത ഔര അഹിതകേ സമ്ബന്ധമേം ആചാര്യവര ശ്രീ ജയസേനാചാര്യദേവകൃത താത്പര്യവൃത്തി നാമക ടീകാമേം നിമ്നോക്താനുസാര
അജ്ഞാനീ ജീവ ഫൂലകീ മാലാ, സ്ത്രീ, ചംദനാദികോേ തഥാ ഉനകേ കാരണഭൂത ദാനപൂജാദികോ ഹിത സമഝതേ ഹൈം ഔര
നിശ്ചയരത്നത്രയപരിണത പരമാത്മദ്രവ്യകോ ഹിത സമഝതേ ഹൈം ഔര ആകുലതാകേ ഉത്പാദക ഐസേ ദുഃഖകോ തഥാ ഉസകേ
കാരണഭൂത മിഥ്യാത്വരാഗാദിപരിണത ആത്മദ്രവ്യകോ അഹിത സമഝതേ ഹൈം.