അരസമരൂവമഗംധം അവ്വത്തം ചേദണാഗുണമസദ്ദം.
പുദ്ഗലദ്രവ്യപ്രഭവാ ഭവന്തി ഗുണാഃ പര്യായാശ്ച ബഹവഃ.. ൧൨൬..
അരസമരൂപമഗംധമവ്യക്തം ചേതനാഗുണമശബ്ദമ്.
ജാനീഹ്യലിങ്ഗഗ്രഹണം ജീവമനിര്ദിഷ്ടസംസ്ഥാനമ്.. ൧൨൭..
-----------------------------------------------------------------------------
അന്വയാര്ഥഃ– [സംസ്ഥാനാനി] [സമചതുരസ്രാദി] സംസ്ഥാന, [സംഘാതാഃ] [ഔദാരിക ശരീര സമ്ബന്ധീ] സംഘാത, [വര്ണരസസ്പര്ശഗംധശബ്ദാഃ ച] വര്ണ, രസ, സ്പര്ശ, ഗന്ധ ഔര ശബ്ദ–[ബഹവഃ ഗുണാഃ പര്യായാഃ ച] ഐസേ ജോ ബഹു ഗുണ ഔര പര്യായേം ഹൈം, [പുദ്ഗലദ്രവ്യപ്രഭവാഃ ഭവന്തി] വേ പുദ്ഗലദ്രവ്യനിഷ്പന്ന ഹൈ.
[അരസമ് അരൂപമ് അഗംധമ്] ജോ അരസ, അരൂപ തഥാ അഗന്ധ ഹൈ, [അവ്യക്തമ്] അവ്യക്ത ഹൈ, [അശബ്ദമ്] അശബ്ദ ഹൈ, [അനിര്ദിഷ്ടസംസ്ഥാനമ്] അനിര്ദിഷ്ടസംസ്ഥാന ഹൈ [അര്ഥാത് ജിസകാ കോഈ സംസ്ഥാന നഹീം കഹാ ഐസാ ഹൈ], [ചേതനാഗുണമ്] ചേതനാഗുണവാലാ ഹൈ ഔര [അലിങ്ഗഗ്രഹണമ്] ഇന്ദ്രിയോംകേ ദ്വാരാ അഗ്രാഹ്യ ഹൈ, [ജീവം ജാനീഹി] ഉസേ ജീവ ജാനോ.
ടീകാഃ– ജീവ–പുദ്ഗലകേ സംയോഗമേം ഭീ, ഉനകേ ഭേദകേ കാരണഭൂത സ്വരൂപകാ യഹ കഥന ഹൈ [അര്ഥാത് ജീവ ഔര പുദ്ഗലകേ സംയോഗമേം ഭീ, ജിസകേ ദ്വാരാ ഉനകാ ഭേദ ജാനാ ജാ സകതാ ഹൈ ഐസേ ഉനകേ ഭിന്ന– ഭിന്ന സ്വരൂപകാ യഹ കഥന ഹൈ]. --------------------------------------------------------------------------
തേ ബഹു ഗുണോ നേ പര്യയോ പുദ്ഗലദരവനിഷ്പന്ന ഛേ. ൧൨൬.
ജേ ചേതനാഗുണ, അരസരൂപ, അഗംധശബ്ദ, അവ്യക്ത ഛേ,
൧൮൬