കഹാനജൈനശാസ്ത്രമാലാ] നവപദാര്ഥപൂര്വക–മോക്ഷമാര്ഗപ്രപംചവര്ണന
ജീവപുദ്ഗലയോഃ സംയോഗേപി ഭേദനിബംധനസ്വരൂപാഖ്യാനമേതത്.
യത്ഖലു ശരീരശരീരിസംയോഗേ സ്പര്ശരസഗംധവര്ണഗുണത്വാത്സശബ്ദത്വാത്സംസ്ഥാനസങ്ഗാതാദിപര്യായ– പരിണതത്വാച്ച ഇന്ദ്രിയഗ്രഹണയോഗ്യം, തത്പുദ്ഗലദ്രവ്യമ്. യത്പുനരസ്പര്ശരസഗംധവര്ണഗുണത്വാദശബ്ദത്വാദ– നിര്ദിഷ്ടസംസ്ഥാനത്വാദവ്യക്തത്വാദിപര്യായൈഃ പരിണതത്വാച്ച നേന്ദ്രിയഗ്രഹണയോഗ്യം, തച്ചേതനാ– ഗുണത്വാത് രൂപിഭ്യോരൂപിഭ്യശ്ചാജീവേഭ്യോ വിശിഷ്ടം ജീവദ്രവ്യമ്. ഏവമിഹ ജീവാജീവയോര്വാസ്തവോ ഭേദഃ സമ്യഗ്ജ്ഞാനിനാം മാര്ഗപ്രസിദ്ധയര്ഥം പ്രതിപാദിത ഇതി.. ൧൨൬–൧൨൭..
-----------------------------------------------------------------------------
ശരീര ഔര ൧ശരീരീകേ സംയോഗമേം, [൧] ജോ വാസ്തവമേം സ്പര്ശ–രസ–ഗന്ധ–വര്ണ. ഗുണവാലാ ഹോനേകേ കാരണ, സശബ്ദ ഹോനേകേ കാരണ തഥാ സംസ്ഥാന–സംഘാതാദി പര്യായോംരൂപസേ പരിണത ഹോനേകേ കാരണ ഇന്ദ്രിയഗ്രഹണയോഗ്യ ഹൈ, വഹ പുദ്ഗലദ്രവ്യ ഹൈേ; ഔര [൨] ജോ സ്പര്ശ–രസ–ഗന്ധ–വര്ണഗുണ രഹിത ഹോനേകേ കാരണ, അശബ്ദ ഹോനേകേ കാരണ, അനിര്ദിഷ്ടസംസ്ഥാന ഹോനേകേ കാരണ തഥാ ൨അവ്യക്തത്വാദി പര്യായോംരൂപസേ പരിണത ഹോനേകേ കാരണ ഇന്ദ്രിയഗ്രഹണയോഗ്യ നഹീം ഹൈ, വഹ, ചേതനാഗുണമയപനേകേ കാരണ രൂപീ തഥാ അരൂപീ അജീവോംസേ ൩വിശിഷ്ട [ഭിന്ന] ഐസാ ജീവദ്രവ്യ ഹൈ.
ഇസ പ്രകാര യഹാ ജീവ ഔര അജീവകാ വാസ്തവിക ഭേദ സമ്യഗ്ജ്ഞാനീയോംകേ മാര്ഗകീ പ്രസിദ്ധികേ ഹേതു പ്രതിപാദിത കിയാ ഗയാ.
[ഭാവാര്ഥഃ– അനാദി മിഥ്യാവാസനാകേ കാരണ ജീവോംകോ സ്വയം കൌന ഹൈ ഉസകാ വാസ്തവിക ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ ഔര അപനേകോ ശരീരാദിരൂപ മാനതേ ഹൈം. ഉന്ഹേം ജീവദ്രവ്യ തഥാ അജീവദ്രവ്യകാ യഥാര്ഥ ഭേദ ദര്ശാകര മുക്തികാ മാര്ഗ പ്രാപ്ത കരാനേകേ ഹേതു യഹാ ജഡ പുദ്ഗലദ്രവ്യകേ ഔര ചേതന ജീവദ്രവ്യകേ വീതരാഗസര്വജ്ഞകഥിത ലക്ഷണ കഹേ ഗഏ. ജോ ജീവ ഉന ലക്ഷണോംകോ ജാനകര, അപനേകോ ഏക സ്വതഃസിദ്ധ സ്വതംത്ര ദ്രവ്യരൂപസേ പഹിചാനകര, ഭേദവിജ്ഞാനീ അനുഭവീ ഹോതാ ഹൈ, വഹ നിജാത്മദ്രവ്യമേം ലീന ഹോകര മോക്ഷമാര്ഗകോ സാധകര ശാശ്വത നിരാകുല സുഖകാ ഭോക്താ ഹോതാ ഹൈ.] ൧൨൬–൧൨൭..
ഇസ പ്രകാര അജീവപദാര്ഥകാ വ്യാഖ്യാന സമാപ്ത ഹുആ. --------------------------------------------------------------------------
൧. ശരീരീ = ദേഹീ; ശരീരവാലാ [അര്ഥാത് ആത്മാ].
൨. അവ്യക്തത്വാദി = അവ്യക്തത്വ ആദി; അപ്രകടത്വ ആദിേ.
൩. വിശിഷ്ട = ഭിന്ന; വിലക്ഷണ; ഖാസ പ്രകാരകാ.