൨൧൪
ഭാവണിമിത്തോ ബംധോ ഭാവോ രദിരാഗദോസമോഹജുദോ.. ൧൪൮..
ഭാവനിമിത്തോ ബന്ധോ ഭാവോ രതിരാഗദ്വേഷമോഹയുതഃ.. ൧൪൮..
ബഹിരങ്ഗാന്തരങ്ഗബന്ധകാരണാഖ്യാനമേതത്. ഗ്രഹണം ഹി കര്മപുദ്ഗലാനാം ജീവപ്രദേശവര്തികര്മസ്കന്ധാനുപ്രവേശഃ. തത് ഖലു യോഗനിമിത്തമ്. യോഗോ വാങ്മനഃകായകര്മവര്ഗണാലമ്ബന ആത്മപ്രദേശപരിസ്പന്ദഃ. ബന്ധസ്തു കര്മപുദ്ഗലാനാം വിശിഷ്ട– ശക്തിപരിണാമേനാവസ്ഥാനമ്. സ പുനര്ജീവഭാവനിമിത്തഃ. ജീവഭാവഃ പുനാ രതിരാഗദ്വേഷമോഹയുതഃ,
-----------------------------------------------------------------------------
അന്വയാര്ഥഃ– [യോഗനിമിത്തം ഗ്രഹണമ്] ഗ്രഹണകാ [–കര്മഗ്രഹണകാ] നിമിത്ത യോഗ ഹൈ; [യോഗഃ മനോവചനകായസംഭൂതഃ] യോഗ മനവചനകായജനിത [ആത്മപ്രദേശപരിസ്പംദ] ഹൈ. [ഭാവനിമിത്തഃ ബന്ധഃ] ബന്ധകാ നിമിത്ത ഭാവ ഹൈ; [ഭാവഃ രതിരാഗദ്വേഷമോഹയുതഃ] ഭാവ രതിരാഗദ്വേഷമോഹസേ യുക്ത [ആത്മപരിണാമ] ഹൈ.
ടീകാഃ– യഹ, ബന്ധകേ ബഹിരംഗ കാരണ ഔര അന്തരംഗ കാരണകാ കഥന ഹൈ.
ഗ്രഹണ അര്ഥാത് കര്മപുദ്ഗലോംകാ ജീവപ്രദേശവര്തീ [–ജീവകേ പ്രദേശോംകേ സാഥ ഏക ക്ഷേത്രമേം സ്ഥിത] കര്മസ്കന്ധോമേം പ്രവേശ; ഉസകാ നിമിത്ത യോഗ ഹൈ. യോഗ അര്ഥാത് വചനവര്ഗണാ, മനോവര്ഗണാ, കായവര്ഗണാ ഔര കര്മവര്ഗണാകാ ജിസമേം ആലമ്ബന ഹോതാ ഹൈ ഐസാ ആത്മപ്രദേശോംകാ പരിസ്പന്ദ [അര്ഥാത് ജീവകേ പ്രദേശോംകാ കംപന.
ബംധ അര്ഥാത് കര്മപുദ്ഗലോംകാ വിശിഷ്ട ശക്തിരൂപ പരിണാമ സഹിത സ്ഥിത രഹനാ [അര്ഥാത് കര്മപുദ്ഗലോംകാ അമുക അനുഭാഗരൂപ ശക്തി സഹിത അമുക കാല തക ടികനാ]; ഉസകാ നിമിത്ത ജീവഭാവ ഹൈേ. ജീവഭാവ രതിരാഗദ്വേഷമോഹയുക്ത [പരിണാമ] ഹൈ അര്ഥാത് മോഹനീയകേ വിപാകസേ ഉത്പന്ന ഹോനേവാലാ വികാര ഹൈ. -------------------------------------------------------------------------
ഛേ ഭാവഹേതുക ബംധ, നേ മോഹാദിസംയുത ഭാവ ഛേ. ൧൪൮.