൨൨൬
] പംചാസ്തികായസംഗ്രഹ
[ഭഗവാനശ്രീകുന്ദകുന്ദ
ജോ പരദവ്വമ്ഹി സുഹം അസുഹം രാഗേണ കുണദി ജദി ഭാവം.
സോ സഗചരിത്തഭട്ഠോ
പരചരിയചരോ ഹവദി ജീവോ.. ൧൫൬..
യഃ പരദ്രവ്യേ ശുഭമശുഭം രാഗേണ കരോതി യദി ഭാവമ്.
സ സ്വകചരിത്രഭ്രഷ്ടഃ പരചരിതചരോ ഭവതി ജീവഃ.. ൧൫൬..
പരചരിതപ്രവൃത്തസ്വരൂപാഖ്യാനമേതത്.
യോ ഹി മോഹനീയോദയാനുവൃത്തിവശാദ്രജ്യമാനോപയോഗഃ സന് പരദ്രവ്യേ ശുഭമശുഭം വാ ഭാവമാദധാതി, സ
സ്വകചരിത്രഭ്രഷ്ടഃ പരചരിത്രചര ഇത്യുപഗീയതേ; യതോ ഹി സ്വദ്രവ്യേ ശുദ്ധോപയോഗവൃത്തിഃ സ്വചരിതം, പരദ്രവ്യേ
സോപരാഗോപയോഗവൃത്തിഃ പരചരിതമിതി.. ൧൫൬..
-----------------------------------------------------------------------------
ഗാഥാ ൧൫൬
അന്വയാര്ഥഃ– [യഃ] ജോ [രാഗേണ] രാഗസേ [–രംജിത അര്ഥാത് മലിന ഉപയോഗസേ] [പരദ്രവ്യേ]
പരദ്രവ്യമേം [ശുഭമ് അശുഭമ് ഭാവമ്] ശുഭ യാ അശുഭ ഭാവ [യദി കരോതി] കരതാ ഹൈ, [സഃ ജീവഃ] വഹ
ജീവ [സ്വകചരിത്രഭ്രഷ്ടഃ] സ്വചാരിത്രഭ്രഷ്ട ഐസാ [പരചരിതചരഃ ഭവതി] പരചാരിത്രകാ ആചരണ കരനേവാലാ
ഹൈ.
ടീകാഃ– യഹ, പരചാരിത്രമേം പ്രവര്തന കരനേവാലേകേ സ്വരൂപകാ കഥന ഹൈ.
ജോ [ജീവ] വാസ്തവമേം മോഹനീയകേ ഉദയകാ അനുസരണ കരനേവാലീേ പരിണതികേ വശ [അര്ഥാത്
മോഹനീയകേ ഉദയകാ അനുസരണ കരകേ പരിണമിത ഹോനേകേ കാരണ ] രംജിത–ഉപയോഗവാലാ
[ഉപരക്തഉപയോഗവാലാ] വര്തതാ ഹുആ, പരദ്രവ്യമേം ശുഭ യാ അശുഭ ഭാവകോ ധാരണ കരതാ ഹൈ, വഹ [ജീവ]
സ്വചാരിത്രസേ ഭ്രഷ്ട ഐസാ പരചാരിത്രകാ ആചരണ കരനേവാലാ കഹാ ജാതാ ഹൈ; ക്യോംകി വാസ്തവമേം സ്വദ്രവ്യമേം
ംശുദ്ധ–ഉപയോഗരൂപ പരിണതി വഹ സ്വചാരിത്ര ഹൈ ഔര പരദ്രവ്യമേം സോപരാഗ–ഉപയോഗരൂപ പരിണതി വഹ
പരചാരിത്ര ഹൈ.. ൧൫൬..
൧
-------------------------------------------------------------------------
൧. സോപരാഗ=ഉപരാഗയുക്ത; ഉപരക്ത; മലിന; വികാരീ; അശുദ്ധ [ഉപയോഗമേം ഹോനേവാലാ, കര്മോദയരൂപ ഉപാധികേ അനുരൂപ
വികാര (അര്ഥാത് കര്മോദയരൂപ ഉപാധി ജിസമേം നിമിത്തഭൂത ഹോതീ ഹൈ ഐസീ ഔപാധിക വികൃതി) വഹ ഉപരാഗ ഹൈ.]
ജേ രാഗഥീ പരദ്രവ്യമാം കരതോ ശുഭാശുഭ ഭാവനേ,
തേ സ്വകചരിത്രഥീ ഭ്രഷ്ട പരചാരിത്ര ആചരനാര ഛേ. ൧൫൬.