കഹാനജൈനശാസ്ത്രമാലാ] നവപദാര്ഥപൂര്വക–മോക്ഷമാര്ഗപ്രപംചവര്ണന
സമ്യഗ്ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രാണി മോക്ഷമാര്ഗഃ. തത്ര ധര്മാദീനാം ദ്രവ്യപദാര്ഥവികല്പവതാം തത്ത്വാര്ഥ– ശ്രദ്ധാനഭാവസ്വഭാവം ഭാവന്തരം ശ്രദ്ധാനാഖ്യം സമ്യക്ത്വം, തത്ത്വാര്ഥശ്രദ്ധാനനിര്വൃതൌ സത്യാമങ്ഗപൂര്വഗതാര്ഥപരി– ച്ഛിത്തിര്ജ്ഞാനമ്, ആചാരാദിസൂത്രപ്രപഞ്ചിതവിചിത്രയതിവൃത്തസമസ്തസമുദയരൂപേ തപസി ചേഷ്ടാ ചര്യാ–ഇത്യേഷഃ സ്വപരപ്രത്യയപര്യായാശ്രിതം ഭിന്നസാധ്യസാധനഭാവം വ്യവഹാരനയമാശ്രിത്യാനുഗമ്യമാനോ മോക്ഷമാര്ഗഃ കാര്ത– സ്വരപാഷാണാര്പിതദീപ്തജാതവേദോവത്സമാഹിതാന്തരങ്ഗസ്യ പ്രതിപദമുപരിതനശുദ്ധഭൂമികാസു പരമരമ്യാസു വിശ്രാന്തിമഭിന്നാം നിഷ്പാദയന്, ജാത്യകാര്തസ്വരസ്യേവ ശുദ്ധജീവസ്യ കഥംചിദ്ഭിന്നസാധ്യസാധനഭാവാഭാവാ– ത്സ്വയം ശുദ്ധസ്വഭാവേന വിപരിണമമാനസ്യാപി, നിശ്ചയമോക്ഷമാര്ഗസ്യ സാധനഭാവമാപദ്യത ഇതി.. ൧൬൦.. -----------------------------------------------------------------------------
സമ്യഗ്ദര്ശന–ജ്ഞാന–ചാരിത്ര സോ മോക്ഷമാര്ഗ ഹൈ. വഹാ [ഛഹ] ദ്രവ്യരൂപ ഔര [നവ] പദാര്ഥരൂപ ജിനകേ ഭേദ ഹൈം ഐസേ ധര്മാദികേ തത്ത്വാര്ഥശ്രദ്ധാനരൂപ ഭാവ [–ധര്മാസ്തികായാദികീ തത്ത്വാര്ഥപ്രതീതിരൂപ ഭാവ] ജിസകാ സ്വഭാവ ഹൈ ഐസാ, ‘ശ്രദ്ധാന’ നാമകാ ഭാവവിശേഷ സോ സമ്യക്ത്വ; തത്ത്വാര്ഥശ്രദ്ധാനകേ സദ്ഭാവമേം അംഗപൂര്വഗത പദാര്ഥോംംകാ അവബോധന [–ജാനനാ] സോ ജ്ഞാന; ആചാരാദി സൂത്രോം ദ്വാരാ കഹേ ഗഏ അനേകവിധ മുനി–ആചാരോംകേ സമസ്ത സമുദായരൂപ തപമേം ചേഷ്ടാ [–പ്രവര്തന] സോ ചാരിത്ര; – ഐസാ യഹ, സ്വപരഹേതുക പര്യായകേ ആശ്രിത, ഭിന്നസാധ്യസാധനഭാവവാലേ വ്യവഹാരനയകേ ആശ്രയസേ [–വ്യവഹാരനയകീ അപേക്ഷാസേ] അനുസരണ കിയാ ജാനേവാലാ മോക്ഷമാര്ഗ, സുവര്ണപാഷാണകോ ലഗാഈ ജാനേവാലീ പ്രദീപ്ത അഗ്നികീ ഭാ തി സമാഹിത അംതരംഗവാലേ ജീവകോ [അര്ഥാത്] ജിസകാ അംതരംഗ ഏകാഗ്ര–സമാധിപ്രാപ്ത ഹൈ ഐസേ ജീവകോ] പദ–പദ പര പരമ രമ്യ ഐസീ ഉപരകീ ശുദ്ധ ഭൂമികാഓംമേം അഭിന്ന വിശ്രാംതി [–അഭേദരൂപ സ്ഥിരതാ] ഉത്പന്ന കരതാ ഹുആ – യദ്യപി ഉത്തമ സുവര്ണകീ ഭാ തി ശുദ്ധ ജീവ കഥംചിത് ഭിന്നസാധ്യസാധനഭാവകേ അഭാവകേ കാരണ സ്വയം [അപനേ ആപ] ശുദ്ധ സ്വഭാവസേ പരിണമിത ഹോതാ ഹൈ തഥാപി–നിശ്ചയമോക്ഷമാര്ഗകേ സാധനപനേകോ പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹൈ.
അംഗപൂര്വഗത ജ്ഞാന ഔര മുനി–ആചാരമേം പ്രവര്തനരൂപ വ്യവഹാരമോക്ഷമാര്ഗ വിശേഷ–വിശേഷ ശുദ്ധികാ ൧ ------------------------------------------------------------------------- ൧. സമാഹിത=ഏകാഗ്ര; ഏകതാകോേ പ്രാപ്ത; അഭേദതാകോ പ്രാപ്ത; ഛിന്നഭിന്നതാ രഹിത; സമാധിപ്രാപ്ത; ശുദ്ധ; പ്രശാംത. ൨. ഇസ ഗാഥാകീ ശ്രീ ജയസേനാചാര്യദേവകൃത ടീകാമേം പംചമഗുണസ്ഥാനവര്തീ ഗൃഹസ്ഥകോ ഭീ വ്യവഹാരമോക്ഷമാര്ഗ കഹാ ഹൈ. വഹാ വ്യവഹാരമോക്ഷമാര്ഗകേ സ്വരൂപകാ നിമ്നാനുസാര വര്ണന കിയാ ഹൈഃ– ‘വീതരാഗസര്വജ്ഞപ്രണീത ജീവാദിപദാര്ഥോ സമ്ബന്ധീ സമ്യക് ശ്രദ്ധാന തഥാ ജ്ഞാന ദോനോം, ഗൃഹസ്ഥകോ ഔര തപോധനകോ സമാന ഹോതേ ഹൈം; ചാരിത്ര, തപോധനോംകോ ആചാരാദി ചരണഗ്രംഥോംമേം വിഹിത കിയേ ഹുഏ മാര്ഗാനുസാര പ്രമത്ത–അപ്രമത്ത ഗുണസ്ഥാനയോഗ്യ പംചമഹാവ്രത–പംചസമിതി–ത്രിഗുപ്തി–ഷഡാവശ്യകാദിരൂപ ഹോതാ ഹൈ ഔര ഗൃഹസ്ഥോംകോ ഉപാസകാധ്യയനഗ്രംഥമേം വിഹിത കിയേ ഹുഏ മാര്ഗകേ അനുസാര പംചമഗുണസ്ഥാനയോഗ്യ ദാന–ശീല– പൂവജാ–ഉപവാസാദിരൂപ അഥവാ ദാര്ശനിക–വ്രതികാദി ഗ്യാരഹ സ്ഥാനരൂപ [ഗ്യാരഹ പ്രതിമാരൂപ] ഹോതാ ഹൈ; ഇസ പ്രകാര വ്യവഹാരമോക്ഷമാര്ഗകാ ലക്ഷണ ഹൈ.