തത്സമാഹിതോ ഭൂത്വാ ത്യാഗോപാദാനവികല്പശൂന്യത്വാദ്വിശ്രാന്തഭാവവ്യാപാരഃ സുനിഃപ്രകമ്പഃ അയമാത്മാവ–തിഷ്ഠതേ, തസ്മിന് താവതി കാലേ അയമേവാത്മാ ജീവസ്വഭാവനിയതചരിതത്വാന്നിശ്ചയേന മോക്ഷമാര്ഗ ഇത്യുച്യതേ. അതോ നിശ്ചയവ്യവഹാരമോക്ഷമാര്ഗയോഃ സാധ്യസാധനഭാവോ നിതരാമുപപന്ന.. ൧൬൧.. -----------------------------------------------------------------------------
ഉനസേ സമാഹിത ഹോകര, ത്യാഗഗ്രഹണകേ വികല്പസേ ശൂന്യപനേകേ കാരണ [ഭേദാത്മക] ഭാവരൂപ വ്യാപാര വിരാമ പ്രാപ്ത ഹോനേസേ [അര്ഥാത് ഭേദഭാവരൂപ–ഖംഡഭാവരൂപ വ്യാപാര രുക ജാനേസേ] സുനിഷ്കമ്പരൂപസേ രഹതാ ഹൈ, ഉസ കാല ഔര ഉതനേ കാല തക യഹീ ആത്മാ ജീവസ്വഭാവമേം നിയത ചാരിത്രരൂപ ഹോനേകേ കാരണ നിശ്ചയസേ ‘മോക്ഷമാര്ഗ’ കഹലാതാ ഹൈ. ഇസലിയേ, നിശ്ചയമോക്ഷമാര്ഗ ഔര വ്യവഹാരമോക്ഷമാര്ഗകോ സാധ്യ–സാധനപനാ അത്യന്ത ഘടതാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ– നിശ്ചയമോക്ഷമാര്ഗ നിജ ശുദ്ധാത്മാകീ രുചി, ജ്ഞപ്തി ഔര നിശ്ചള അനുഭൂതിരൂപ ഹൈ. ഉസകാ സാധക [അര്ഥാത് നിശ്ചയമോക്ഷമാര്ഗകാ വ്യവഹാര–സാധന] ഐസാ ജോ ഭേദരത്നത്രയാത്മക വ്യവഹാരമോക്ഷമാര്ഗ ഉസേ ജീവ കഥംചിത് [–കിസീ പ്രകാര, നിജ ഉദ്യമസേ] അപനേ സംവേദനമേം ആനേവാലീ അവിദ്യാകീ വാസനാകേ വിലയ ദ്വാരാ പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹുആ, ജബ ഗുണസ്ഥാനരൂപ സോപാനകേ ക്രമാനുസാര നിജശുദ്ധാത്മദ്രവ്യകീ ഭാവനാസേ ഉത്പന്ന നിത്യാനന്ദലക്ഷണവാലേ സുഖാമൃതകേ രസാസ്വാദകീ തൃപ്തിരൂപ പരമ കലാകേ അനുഭവകേ കാരണ നിജശുദ്ധാത്മാശ്രിത നിശ്ചയദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രരൂപസേ അഭേദരൂപ പരിണമിത ഹോതാ ഹൈ, തബ നിശ്ചയനയസേ ഭിന്ന സാധ്യ–സാധനകേ അഭാവകേ കാരണ യഹ ആത്മാ ഹീ മോക്ഷമാര്ഗ ഹൈ. ഇസലിയേ ഐസാ സിദ്ധ ഹുആ കി സുവര്ണ ഔര സുവര്ണപാഷാണകീ ഭാ തി നിശ്ചയമോക്ഷമാര്ഗ ഔര വ്യവഹാരമോക്ഷമാര്ഗകോ സാധ്യ–സാധകപനാ [വ്യവഹാരനയസേ] അത്യന്ത ഘടിത ഹോതാ ഹൈ.. ൧൬൧.. -------------------------------------------------------------------------
പുനശ്ച, ‘നിശ്ചയമോക്ഷമാര്ഗ ഔര വ്യവഹാരമോക്ഷമാര്ഗകോ സാധ്യ–സാധനപനാ അത്യന്ത ഘടിത ഹോതാ ഹൈ’ ഐസാ ജോ
‘ഛഠവേം ഗുണസ്ഥാനമേം വര്തനേവാലേ ശുഭ വികല്പോംകോ നഹീം കിന്തു ഛഠവേം ഗുണസ്ഥാനമേം വര്തനേവാലേ ശുദ്ധികേ അംശകോേ ഔര
സാതവേം ഗുണസ്ഥാനയോഗ്യ നിശ്ചയമോക്ഷമാര്ഗകോ വാസ്തവമേം സാധന–സാധ്യപനാ ഹൈ.’ ഛഠവേം ഗുണസ്ഥാനമേം വര്തനേവാലേ ശുദ്ധികാ
അംശ ബഢകര ജബ ഔര ജിതനേ കാല തക ഉഗ്ര ശുദ്ധികേ കാരണ ശുഭ വികല്പോംകാ അഭാവ വര്തതാ ഹൈ തബ ഔര ഉതനേ
കാല തക സാതവേം ഗുണസ്ഥാനയോഗ്യ നിശ്ചയമോക്ഷമാര്ഗ ഹോതാ ഹൈ.
൨൩൬
൧. ഉനസേ = സ്വഭാവഭൂത സമ്യഗ്ദര്ശന–ജ്ഞാന–ചാരിത്രസേ.
൨. യഹാ
യഹ ധ്യാനമേം രഖനേയോഗ്യ ഹൈ കി ജീവ വ്യവഹാരമോക്ഷമാര്ഗകോ ഭീ അനാദി അവിദ്യാകാ നാശ കരകേ ഹീ പ്രാപ്ത കര
സകതാ ഹൈ; അനാദി അവിദ്യാകേ നാശ ഹോനേസേ പൂര്വ തോ [അര്ഥാത് നിശ്ചയനയകേ–ദ്രവ്യാര്ഥികനയകേ–വിഷയഭൂത
ശുദ്ധാത്മസ്വരൂപകാ ഭാന കരനേസേ പൂര്വ തോ] വ്യവഹാരമോക്ഷമാര്ഗ ഭീ നഹീം ഹോതാ.