കഹാനജൈനശാസ്ത്രമാലാ] ഷഡ്ദ്രവ്യ–പംചാസ്തികായവര്ണന
ദ്രവ്യമാലക്ഷ്യതേ, തദേവ തഥാവിധോഭയാവസ്ഥാവ്യാപിനാ പ്രതിനിയതൈക– വസ്തുത്വനിബന്ധനഭൂതേന സ്വഭാവേനാവിനഷ്ടമനുത്പന്നം വാ വേദ്യതേ. പര്യായാസ്തു തസ്യ പൂര്വപൂര്വപരിണാമോ–പമര്ദോത്തരോത്തരപരിണാമോത്പാദരൂപാഃ പ്രണാശസംഭവധര്മാണോഭിധീയന്തേ. തേ ച വസ്തുത്വേന ദ്രവ്യാദപൃഥഗ്ഭൂതാ ഏവോക്താഃ. തതഃ പര്യായൈഃ സഹൈകവസ്തുത്വാജ്ജായമാനം മ്രിയമാണമതി ജീവദ്രവ്യം സര്വദാനുത്പന്നാ വിനഷ്ടം ദ്രഷ്ടവ്യമ്. ദേവമനുഷ്യാദിപര്യായാസ്തു ക്രമവര്തിത്വാദുപസ്ഥിതാതിവാഹിതസ്വസമയാ ഉത്പദ്യന്തേ വിനശ്യന്തി ചേതി.. ൧൮..
താവദിഓ ജീവാണം ദേവോ മണുസോ ത്തി ഗദിണാമോ.. ൧൯..
താവജ്ജീവാനാം ദേവോ മനുഷ്യ ഇതി ഗതിനാമ.. ൧൯..
----------------------------------------------------------------------------- ജോ ദ്രവ്യ ൧പൂര്വ പര്യായകേ വിയോഗസേ ഔര ൨ഉത്തര പര്യായകേ സംയോഗസേ ഹോനേവാലീ ഉഭയ അവസ്ഥാകോ ആത്മസാത് [അപനേരൂപ] കരതാ ഹുആ വിനഷ്ട ഹോതാ ഔര ഉപജതാ ദിഖാഈ ദേതാ ഹൈ, വഹീ [ദ്രവ്യ] വൈസീ ഉഭയ അവസ്ഥാമേം വ്യാപ്ത ഹോനേവാലാ ജോ പ്രതിനിയത ഏകവസ്തുത്വകേ കാരണഭൂത സ്വഭാവ ഉസകേ ദ്വാരാ [–ഉസ സ്വഭാവകീ അപേക്ഷാസേ] അവിനഷ്ട ഏവം അനുത്പന്ന ജ്ഞാത ഹോതാ ഹൈ; ഉസകീ പര്യായേം പൂര്വ–പൂര്വ പരിണാമകേ നാശരൂപ ഔര ഉത്തര–ഉത്തര പരിണാമകേ ഉത്പാദരൂപ ഹോനേസേ വിനാശ–ഉത്പാദധര്മവാലീ [–വിനാശ ഏവം ഉത്പാദരൂപ ധര്മവാലീ] കഹീ ജാതീ ഹൈ, ഔര വേ [പര്യായേം] വസ്തുരൂപസേ ദ്രവ്യസേ അപൃഥഗ്ഭൂത ഹീ കഹീ ഗഈ ഹൈ. ഇസലിയേ, പര്യായോംകേ സാഥ ഏകവസ്തുപനേകേ കാരണ ജന്മതാ ഔര മരതാ ഹോനേ പര ഭീ ജീവദ്രവ്യ സര്വദാ അനുത്പന്ന ഏവം അവിനഷ്ട ഹീ ദേഖനാ [–ശ്രദ്ധാ കരനാ]; ദേവ മനുഷ്യാദി പര്യായേം ഉപജതീ ഹൈ ഔര വിനഷ്ട ഹോതീ ഹൈം ക്യോംകി വേ ക്രമവര്തീ ഹോനേസേ ഉനകാ സ്വസമയ ഉപസ്ഥിത ഹോതാ ഹൈ ഔര ബീത ജാതാ ഹൈ.. ൧൮..
അന്വയാര്ഥഃ– [ഏവം] ഇസപ്രകാര [ജീവസ്യ] ജീവകോ [സതഃ വിനാശഃ] സത്കാ വിനാശ ഔര [അസതഃ ഉത്പാദഃ] അസത്കാ ഉത്പാദ [ന അസ്തി] നഹീം ഹൈ; [‘ദേവ ജന്മതാ ഹൈേ ഔര മനുഷ്യ മരതാ ഹൈ’ – ഐസാ കഹാ ജാതാ ഹൈ ഉസകാ യഹ കാരണ ഹൈ കി] [ജീവാനാമ്] ജീവോംകീ [ദേവഃ മനുഷ്യഃ] ദേവ, മനുഷ്യ [ഇതി ഗതിനാമ] ഐസാ ഗതിനാമകര്മ [താവത്] ഉതനേ ഹീ കാലകാ ഹോതാ ഹൈ. --------------------------------------------------------------------------
സുരനരപ്രമുഖ ഗതിനാമനോ ഹദയുക്ത കാള ജ ഹോയ ഛേ. ൧൯.
൧. പൂര്വ = പഹലേകീ. ൨. ഉത്തര = ബാദകീ