കഹാനജൈനശാസ്ത്രമാലാ] ഷഡ്ദ്രവ്യ–പംചാസ്തികായവര്ണന
[
൪൭
അത്ര സാമാന്യേനോക്തലക്ഷണാനാം ഷണ്ണാം ദ്രവ്യാണാം മധ്യാത്പശ്ചാനാമസ്തികായത്വം വ്യവസ്ഥാപിതമ്.
അകൃതത്വാത് അസ്തിത്വമയത്വാത് വിചിത്രാത്മപരിണതിരൂപസ്യ ലോകസ്യ കാരണത്വാച്ചാഭ്യുപഗമ്യമാനേഷു
ഷട്സു ദവ്യേഷു ജീവപുദ്ഗലാകാശധര്മാധര്മാഃ പ്രദേശപ്രചയാത്മകത്വാത് പഞ്ചാസ്തികായാഃ. ന ഖലു
കാലസ്തദഭാവാദസ്തികായ ഇതി സാമര്ഥ്യാദവസീയത ഇതി.. ൨൨..
സബ്ഭാവസഭാവാണം ജീവാണം തഹ യ പോഗ്ഗലാണം ച.
പരിയട്ടണസംഭൂദോ കാലോ ണിയമേണ പണ്ണത്തോ.. ൨൩..
സദ്ഭാവസ്വഭാവാനാം ജീവാനാം തഥൈവ പുദ്ഗലാനാം ച.
പരിവര്തനസമ്ഭൂതഃ കാലോ നിയമേന പ്രജ്ഞപ്ത.. ൨൩..
അത്രാസിതകായത്വേനാനുക്തസ്യാപി കാലസ്യാര്ഥാപന്നത്വം ദ്യോതിതമ്.
-----------------------------------------------------------------------------
അകൃത ഹോനേസേ, അസ്തിത്വമയ ഹോനേസേ ഔര അനേക പ്രകാരകീ ൧അപനീ പരിണതിരൂപ ലോകകേ കാരണ
ഹോനേസേ ജോ സ്വീകാര [–സമ്മത] കിയേ ഗയേ ഹൈം ഐസേ ഛഹ ദ്രവ്യോംമേം ജീവ, പുദ്ഗല, ആകാശ, ധര്മ ഔര
അധര്മ പ്രദേശപ്രചയാത്മക [–പ്രദേശോംകേ സമൂഹമയ] ഹോനേസേ വേ പാ
ച അസ്തികായ ഹൈം. കാലകോ
പ്രദേശപ്രചയാത്മകപനേകാ അഭാവ ഹോനേസേ വാസ്തവമേം അസ്തികായ നഹീം ഹൈം ഐസാ [ബിനാ–കഥന കിയേ ഭീ]
സാമര്ഥ്യസേ നിശ്ചിത ഹോതാ ഹൈ.. ൨൨..
ഗാഥാ ൨൩
അന്വയാര്ഥഃ– [സദ്ഭാവസ്വഭാവാനാമ്] സത്താസ്വഭാവവാലേ [ജീവാനാമ് തഥാ ഏവ പുദ്ഗലാനാമ് ച] ജീവ
ഔര പുദ്ഗലോംകേ [പരിവര്തനസമ്ഭൂതഃ] പരിവര്തനസേ സിദ്ധ ഹോനേ വാലേ [കാലഃ] ഐസാ കാല [നിയമേന
പ്രജ്ഞപ്തഃ] [സര്വജ്ഞോം ദ്വാരാ] നിയമസേ [നിശ്ചയസേ] ഉപദേശ ദിയാ ഗയാ ഹൈ.
ടീകാഃ– കാല അസ്തികായരൂപസേ അനുക്ത [–നഹീം കഹാ ഗയാ] ഹോനേ പര ഭീ ഉസേ അര്ഥപനാ
[പദാര്ഥപനാ] സിദ്ധ ഹോതാ ഹൈ ഐസാ യഹാ
ദര്ശായാ ഹൈ.
--------------------------------------------------------------------------
൧. ലോക ഛഹ ദ്രവ്യോംകേ അനേകവിധ പരിണാമരൂപ [–ഉത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യരൂപ] ഹൈേ; ഇസലിയേ ഛഹ ദ്രവ്യ സചമുച ലോകകേ
കാരണ ഹൈം.
സത്താസ്വഭാവീ ജീവ നേ പുദ്ഗല തണാ പരിണമനഥീ
ഛേ സിദ്ധി ജേനീ, കാല തേ ഭാഖ്യോ ജിണംദേ നിയമഥീ . ൨൩.