കഹാനജൈനശാസ്ത്രമാലാ] ഷഡ്ദ്രവ്യ–പംചാസ്തികായവര്ണന
[
൫൩
ജീവ–പുദ്ഗലപരിണാമാന്യഥാനുപപത്ത്യാ നിശ്ചയരൂപസ്തത്പരിണാമായത്തതയാ വ്യവഹാരരൂപഃ കാലോസ്തികായപഞ്ച–
കവല്ലോകരൂപേണ പരിണത ഇതി ഖരതരദ്രഷ്ടയാഭ്യുപഗമ്യത ഇതി.. ൨൬..
-----------------------------------------------------------------------------
ഭാവാര്ഥഃ– ‘സമയ’ അല്പ ഹൈ, ‘നിമേഷ’ അധിക ഹൈ ഔര ‘മുഹുര്ത’ ഉസസേ ഭീ അധിക ഹൈ ഐസാ ജോ
ജ്ഞാന ഹോതാ ഹൈ വഹ ‘സമയ’, ‘നിമേഷ’ ആദികാ പരിമാണ ജാനനേസേ ഹോതാ ഹൈ; ഔര വഹ കാലപരിമാണ
പുദ്ഗലോം ദ്വാരാ നിശ്ചിത ഹോതാ ഹൈ. ഇസലിയേ വ്യവഹാരകാലകീ ഉത്പത്തി പുദ്ഗലോം ദ്വാരാ ഹോതീ [ഉപചാരസേ]
കഹീ ജാതീ ഹൈ.
ഇസ പ്രകാര യദ്യപി വ്യവഹാരകാലകാ മാപ പുദ്ഗല ദ്വാരാ ഹോതാ ഹൈ ഇസലിയേ ഉസേ ഉപചാരസേ
പുദ്ഗലാശ്രിത കഹാ ജാതാ ഹൈ തഥാപി നിശ്ചയസേ വഹ കേവല കാലദ്രവ്യകീ ഹീ പര്യായരൂപ ഹൈ, പുദ്ഗലസേ സര്വഥാ
ഭിന്ന ഹൈ–ഐസാ സമഝനാ. ജിസ പ്രകാര ദസ സേര പാനീകേ മിട്ടീമയ ഘഡേകാ മാപ പാനീ ദ്വാരാ ഹോതാ ഹൈ
തഥാപി ഘഡാ മിട്ടീകീ ഹീ പര്യായരൂപ ഹൈ, പാനീകീ പര്യായരൂപ നഹീം ഹൈ, ഉസീ പ്രകാര സമയ–നിമേഷാദി
വ്യവഹാരകാലകാ മാപ പുദ്ഗല ദ്വാരാ ഹോതാ ഹൈ തഥാപി വ്യവഹാരകാല കാലദ്രവ്യകീ ഹീ പര്യായരൂപ ഹൈ,
പുദ്ഗലകീ പര്യായരൂപ നഹീം ഹൈ.
കാലസമ്ബന്ധീ ഗാഥാസൂത്രോംംകേ കഥനകാ സംക്ഷേപ ഇസ പ്രകാര ഹൈഃ– ജീവപുദ്ഗലോംകേ പരിണാമമേം
[സമയവിശിഷ്ട വൃത്തിമേം] വ്യവഹാരസേ സമയകീ അപേക്ഷാ ആതീ ഹൈ; ഇസലിയേ സമയകോ ഉത്പന്ന കരനേവാലാ കോഈ
പദാര്ഥ അവശ്യ ഹോനാ ചാഹിയേ. വഹ പദാര്ഥ സോ കാലദ്രവ്യ ഹൈ. കാലദ്രവ്യ പരിണമിത ഹോനേസേ വ്യവഹാരകാല
ഹോതാ ഹൈ ഔര വഹ വ്യവഹാരകാല പുദ്ഗല ദ്വാരാ മാപാ ജാനേസേ ഉസേ ഉപചാരസേ പരാശ്രിത കഹാ ജാതാ ഹൈ.
പംചാസ്തികായകീ ഭാ
തി നിശ്ചയവ്യവഹാരരൂപ കാല ഭീ ലോകരൂപസേ പരിണത ഹൈ ഐസാ സര്വജ്ഞോംനേ ദേഖാ ഹൈ ഔര
അതി തീക്ഷ്ണ ദ്രഷ്ടി ദ്വാരാ സ്പഷ്ട സമ്യക് അനുമാന ഭീ ഹോ സകതാ ഹൈ.
കാലസമ്ബന്ധീ കഥനകാ താത്പര്യാര്ഥ നിമ്നോക്താനുസാര ഗ്രഹണ കരനേ യോഗ്യ ഹൈേഃ– അതീത അനന്ത കാലമേം
ജീവകോ ഏക ചിദാനന്ദരൂപ കാല ഹീ [സ്വകാല ഹീ] ജിസകാ സ്വഭാവ ഹൈ ഐസേ ജീവാസ്തികായകീ
ഉപലബ്ധി നഹീം ഹുഈ ഹൈ; ഉസ ജീവാസ്തികായകാ ഹീ സമ്യക് ശ്രദ്ധാന, ഉസീകാ രാഗാദിസേ ഭിന്നരൂപ ഭേദജ്ഞാന
ഔര ഉസീമേം രാഗാദിവിഭാവരൂപ സമസ്ത സംകല്പ–വികല്പജാലകേ ത്യാഗ ദ്വാരാ സ്ഥിര പരിണതി കര്തവ്യ ഹൈ
.. ൨൬..