കഹാനജൈനശാസ്ത്രമാലാ] ഷഡ്ദ്രവ്യ–പംചാസ്തികായവര്ണന
[
൫൭
അത്ര മുക്താവസ്ഥസ്യാത്മനോ നിരുപാധിസ്വരൂപമുക്തമ്.
ആത്മാ ഹി പരദ്രവ്യത്വാത്കര്മരജസാ സാകല്യേന യസ്മിന്നേവ ക്ഷണേ മുച്യതേ തസ്മി–
ന്നേവോര്ധ്വഗമനസ്വഭാവത്വാല്ലോകാംതമധിഗമ്യ പരതോ ഗതിഹേതോരഭാവാദവസ്ഥിതഃ കേവലജ്ഞാനദര്ശനാഭ്യാം
സ്വരൂപഭൂതത്വാദമുക്തോനംതമതീന്ദ്രിയം സുഖമനുഭവതി. മുക്തസ്യ ചാസ്യ ഭാവപ്രാണധാരണലക്ഷണം ജീവത്വം,
ചിദ്രൂപലക്ഷണം ചേതയിതൃത്വം, ചിത്പരിണാമലക്ഷണ ഉപയോഗഃ, നിര്വര്തിതസമസ്താധികാരശക്തിമാത്രം പ്രഭുത്വം,
സമസ്തവസ്ത്വസാധാരണസ്വരൂപനിര്വര്തനമാത്രം കര്തൃത്വം, സ്വരൂപഭൂതസ്വാതന്ക്ര്യലക്ഷണസുഖോപലമ്ഭ–രൂപം
ഭോക്തൃത്വം, അതീതാനംതരശരീരപരിമാണാവഗാഹപരിണാമരൂപം ദേഹമാത്രത്വം, ഉപാധിസംബംധവിവിക്ത–
മാത്യന്തികമമൂര്തത്വമ്. കര്മസംയുക്തത്വം തു ദ്രവ്യഭാവകര്മവിപ്രമോക്ഷാന്ന ഭവത്യേവ. ദ്രവ്യകര്മാണി ഹി പുദ്ഗലസ്കംധാ
ഭാവകര്മാണി തു
-----------------------------------------------------------------------------
ടീകാഃ– യഹാ
മുക്താവസ്ഥാവാലേ ആത്മാകാ നിരുപാധി സ്വരൂപ കഹാ ഹൈ.
ആത്മാ [കര്മരജകേ] പരദ്രവ്യപനേകേ കാരണ കര്മരജസേ സമ്പൂര്ണരൂപസേ ജിസ ക്ഷണ ഛൂടതാ ഹൈ [–മുക്ത
ഹോതാ ഹൈ], ഉസീ ക്ഷണ [അപനേ] ഊര്ധ്വഗമനസ്വഭാവകേ കാരണ ലോകകേ അന്തകോ പാകര ആഗേ ഗതിഹേതുകാ
അഭാവ ഹോനേസേ [വഹാ
] സ്ഥിര രഹതാ ഹുആ, കേവലജ്ഞാന ഔര കേവലദര്ശന [നിജ] സ്വരൂപഭൂത ഹോനേകേ
കാരണ ഉനസേ ന ഛൂടതാ ഹുആ അനന്ത അതീന്ദ്രിയ സുഖകാ അനുഭവ കരതാ ഹൈ. ഉസ മുക്ത ആത്മാകോ,
ഭാവപ്രാണധാരണ ജിസകാ ലക്ഷണ [–സ്വരൂപ] ഹൈ ഐസാ ‘ജീവത്വ’ ഹോതാ ഹൈ; ചിദ്രൂപ ജിസകാ ലക്ഷണ [–
സ്വരൂപ] ഹൈ ഐസാ ‘ചേതയിതൃത്വ’ ഹോതാ ഹൈ ; ചിത്പരിണാമ ജിസകാ ലക്ഷണ [–സ്വരൂപ] ഹൈ ഐസാ ‘ഉപയോഗ’
ഹോതാ ഹൈ; പ്രാപ്ത കിയേ ഹുഏ സമസ്ത [ആത്മിക] അധികാരോംകീ ൧ശക്തിമാത്രരൂപ ‘പ്രഭുത്വ’ ഹോതാ ഹൈ; സമസ്ത
വസ്തുഓംസേ അസാധാരണ ഐസേ സ്വരൂപകീ നിഷ്പത്തിമാത്രരൂപ [–നിജ സ്വരൂപകോ രചനേരൂപ] ‘കര്തൃത്വ’ ഹോതാ ഹൈ;
സ്വരൂപഭൂത സ്വാതംക്ര്യ ജിസകാ ലക്ഷണ [–സ്വരൂപ] ഹൈ ഐസേ സുഖകീ ഉപലബ്ധിരൂപ ‘ഭോക്തൃത്വ’ ഹോതാ ഹൈ;
അതീത അനന്തര [–അന്തിമ] ശരീര പ്രമാണ അവഗാഹപരിണാമരൂപ ‘൨ദേഹപ്രമാണപനാ’ ഹോതാ ഹൈ; ഔര
ഉപാധികേ സമ്ബന്ധസേ ൩വിവിക്ത ഐസാ ആത്യംതിക [സര്വഥാ] ‘അമൂര്തപനാ’ ഹോതാ ഹൈ. [മുക്ത ആത്മാകോ]
--------------------------------------------------------------------------
൧. ശക്തി = സാമര്ഥ്യ; ഈശത്വ. [മുക്ത ആത്മാ സമസ്ത ആത്മിക അധികാരോംകോ ഭോഗനേമേം അര്ഥാത് ഉനകാ ഉപയോഗ കരനേമേം
സ്വയം സമര്ഥ ഹൈ ഇസലിയേ വഹ പ്രഭു ഹൈ.]
൨. മുക്ത ആത്മാകീ അവഗാഹനാ ചരമശരീരപ്രമാണ ഹോതീ ഹൈ ഇസലിയേ ഉസ അന്തിമ ശരീരകീ അപേക്ഷാ ലേകര ഉനകോ
‘ദേഹപ്രമാണപനാ’ കഹാ ജാ സകതാ ഹൈ.
൩. വിവിക്ത = ഭിന്ന; രഹിത.